Dziennik Ustaw - rok 1999 nr 81 poz. 917

Na podstawie art. 81 ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 1997 r. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872) zarządza się, co następuje:

Rozporządzenie określa zakres i sposób przeprowadzania badań technicznych pojazdów samochodowych, przyczep (naczep), ciągników rolniczych oraz motorowerów, zwanych dalej „pojazdami”, oraz wzory dokumentów stosowanych przy tych badaniach.

Badanie techniczne pojazdu polega na sprawdzeniu, czy pojazd odpowiada warunkom technicznym określonym w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872), zwanej dalej „ustawą”, i rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44, poz. 432), zwanym dalej „rozporządzeniem”.

Badania techniczne pojazdów dzieli się na:

1) okresowe,

2) pierwsze:

a) pojazdu przeznaczonego do przewozu materiałów niebezpiecznych,

b) taksówki osobowej,

c) pojazdu uprzywilejowanego,

d) pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy za granicą,

3) dodatkowe – pojazdu skierowanego przez organ kontroli ruchu drogowego w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania ochrony środowiska, a w szczególności:

a) co do którego zachodzi podejrzenie, że nie spełnia określonych warunków technicznych, o których mowa w ustawie i rozporządzeniu,

b) pojazdu uszkodzonego w kolizji, wypadku drogowym,

4) dodatkowe – pojazdu skierowanego przez starostę w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania ochrony środowiska, a w szczególności:

a) co do którego zachodzi podejrzenie, że nie spełnia określonych warunków technicznych, o których mowa w ustawie i rozporządzeniu,

b) pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy przez organy Sił Zbrojnych, jednostki wojskowe podporządkowane Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji , Policję, Urząd Ochrony Państwa i Straż Graniczną, a rejestrowanego ponownie przez starostę,

c) zgłoszonego do rejestracji, a uszkodzonego w kolizji, wypadku drogowym lub innym,

d) po zmianie stanu faktycznego wymagającego zmiany danych technicznych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym (tj. rodzaju pojazdu, rodzaju nadwozia, przeznaczenia, masy własnej, dopuszczalnej ładowności, liczby miejsc, pojemności silnika, dopuszczalnej masy całkowitej, dopuszczalnej masy całkowitej ciągniętej przyczepy, dopuszczalnego nacisku osi),

e) po zmianie stanu faktycznego wymagającego zmiany niektórych danych identyfikacyjnych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym, tj. po zmianie numeru identyfikacyjnego (numeru nadwozia lub podwozia-ramy),

5) dodatkowe – pojazdu, w którym dokonano montażu instalacji do zasilania gazem,

6) dodatkowe – pojazdu, który ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa,

7) dodatkowe – pojazdu, który ma być używany jako przewożący materiały niebezpieczne,

8) dodatkowe – pojazdu, który ma być używany jako uprzywilejowany.

1. Zakres badania technicznego pojazdu obejmuje, w odniesieniu do badania:

1) okresowego – sprawdzenie i ocenę:

a) prawidłowości działania poszczególnych zespołów i układów pojazdu, zwłaszcza pod względem bezpieczeństwa jazdy i ochrony środowiska,

b) spełniania warunków dodatkowych dla niektórych pojazdów określonych w ustawie i w rozporządzeniu oraz innych przepisach wydanych na podstawie ustawy,

2) pierwszego, okresowego i dodatkowego – pojazdu przeznaczonego do przewozu materiałów niebezpiecznych:

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) sprawdzenie i ocenę spełniania odpowiednich przepisów dotyczących warunków i kontroli przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych,

3) pierwszego, okresowego i dodatkowego – taksówki osobowej:

a) zakres – jak w ust.1 pkt 1,

b) sprawdzenie i ocenę spełniania warunków dodatkowych określonych w § 24 rozporządzenia,

4) pierwszego, okresowego i dodatkowego – pojazdu uprzywilejowanego:

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) sprawdzenie i ocenę spełniania warunków dodatkowych określonych w § 25–37 rozporządzenia,

5) pierwszego – pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy za granicą:

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) zakres poszerzony o specjalistyczne badania,

c) sporządzenie specjalnego dokumentu identyfikacyjnego,

6) dodatkowego – pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 3 lit. a):

– sprawdzenie i ocenę spełniania określonych warunków technicznych, o których mowa w skierowaniu,

7) dodatkowego – pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 3 lit. b):

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) zakres poszerzony o specjalistyczne badania,

8) dodatkowego – pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 4 lit. a) i b)

– sprawdzenie i ocenę spełniania określonych warunków technicznych, o których mowa w skierowaniu,

9) dodatkowego – pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 4 lit. c):

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) zakres poszerzony o specjalistyczne badania,

10) dodatkowego – pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 4 lit. d):

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) sprawdzenie i ocenę prawidłowości dokonanych zmian z przepisami ustawy i rozporządzenia,

c) sporządzenie opisu i ocenę zmian oraz określenie nowych danych technicznych pojazdu,

11) dodatkowego – pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 4 lit. e):

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) zakres poszerzony o specjalistyczne badania,

12) okresowe i dodatkowe – pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 5:

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) sprawdzenie i ocenę spełniania warunków dodatkowych, określonych w § 41 rozporządzenia,

13) dodatkowe i okresowe – taksówki bagażowej:

a) zakres – jak w ust. 1 pkt 1,

b) sprawdzenie i ocenę spełniania warunków dodatkowych, określonych w § 24 rozporządzenia,

2. Badania, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, nie wpływają na termin następnego badania technicznego, określony w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, o ile nie jest to sprzeczne z ustawą. Za zgodą właściciela pojazdu termin następnego badania może być ustalony zgodnie z ustawą, pod warunkiem że pojazd poddany był co najmniej okresowemu badaniu technicznemu.

Okresowe badanie techniczne pojazdu polega na sprawdzeniu:

1) zgodności faktycznych danych pojazdu z zapisanymi w dowodzie rejestracyjnym lub odpowiadającym mu dokumencie, dotyczącymi tożsamości i danych technicznych pojazdu, a także prawidłowości i stanu tablic rejestracyjnych,

2) stanu technicznego ogumienia,

3) prawidłowości działania, ustawienia i własności świetlnych świateł zewnętrznych,

4) stanu technicznego, skuteczności i równomierności działania hamulców,

5) prawidłowości działania urządzeń sygnalizacyjnych,

6) prawidłowości działania układu kierowniczego, stanu technicznego jego połączeń oraz wielkości ruchu jałowego koła kierownicy,

7) stanu technicznego zawieszenia,

8) prawidłowości ustawienia i zamocowania kół jezdnych,

9) stanu technicznego nadwozia, podwozia i ich osprzętu oraz przedmiotów wyposażenia,

10) stanu technicznego układu wydechowego, a w uzasadnionych wypadkach – na pomiarze poziomu hałasu zewnętrznego na postoju,

11) emisji zanieczyszczeń gazowych lub zadymienia spalin,

12) spełniania warunków dodatkowych dla pojazdów określonych w rozporządzeniu.

Wykaz czynności kontrolnych oraz metody i kryteria oceny stanu technicznego pojazdu określa załącznik nr 1 do niniejszego rozporządzenia.

Sposób badania skuteczności i równomierności działania hamulców określa załącznik nr 2 do niniejszego rozporządzenia.

Sposób oceny stanu technicznego układu wydechowego i pomiaru poziomu hałasu zewnętrznego podczas postoju pojazdu oraz sposób kontroli stanu technicznego sygnału dźwiękowego określa załącznik nr 3 do niniejszego rozporządzenia.

Sposób pomiaru emisji zanieczyszczeń gazowych oraz zadymienia spalin określa załącznik nr 4 do niniejszego rozporządzenia.

Sposób sprawdzania prawidłowości przystosowania pojazdu do zasilania gazem określa załącznik nr 5 do niniejszego rozporządzenia.

Sposób ustalania nieznanych danych technicznych pojazdu określa załącznik nr 6 do niniejszego rozporządzenia.

Sposób nadawania i wybijania numerów na nadwoziach (podwoziach-ramach) i silnikach oraz wykonywania tabliczek zastępczych i wzór specjalnej pieczątki upoważniającej do nadawania i wybijania numerów określa załącznik nr 7 do niniejszego rozporządzenia.

1. Dane identyfikacyjne pojazdu należy wpisać do rejestru badań technicznych pojazdów na podstawie zapisów zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym pojazdu lub odpowiadającym mu dokumencie.

2. Rejestr badań technicznych pojazdów, z zastrzeżeniem ust. 3, stanowi dokument, którego strony powinny być ponumerowane, przesznurowane, a końce sznurka zaklejone nalepką i ostemplowane. Wzór rejestru określa załącznik nr 8 do niniejszego rozporządzenia.

3. Dopuszcza się prowadzenie rejestru badań technicznych pojazdów za pomocą techniki informatycznej.

1. Jeżeli wynik badania technicznego podlegającego potwierdzeniu w dowodzie rejestracyjnym jest pozytywny, uprawniony diagnosta dokonujący badania technicznego potwierdza ten fakt w dowodzie rejestracyjnym, wpisując termin następnego badania.

2. W przypadkach innych niż wymienione w ust. 1 stacja kontroli pojazdów wydaje zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym, przy czym jeżeli wynik badania jest:

1) pozytywny – w zaświadczeniu wypełnia się rubrykę „pojazd dopuszczony do ruchu”,

2) negatywny – w zaświadczeniu wpisuje się stwierdzone usterki, z tym że jeżeli:

a) nie stwarzają one bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub środowiska – w zaświadczeniu wypełnia się rubrykę „dopuszczony do ruchu warunkowo”, wpisując w niektórych przypadkach niezbędne ograniczenia, w szczególności zakaz: przewozu pasażerów, ładunków, ciągnięcia przyczepy, jazdy w okresie od zmierzchu do świtu oraz podczas zmniejszonej widoczności, oraz okres warunkowego dopuszczenia, niezbędny do usunięcia usterek, jednak nie dłuższy niż siedem dni,

b) stwarzają one bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego lub środowiska – w zaświadczeniu wypełnia się rubrykę „pojazd nie dopuszczony do ruchu”, dokonując wpisu: „zatrzymano dowód rejestracyjny nr...”, zatrzymuje się dowód rejestracyjny i w terminie trzech dni przesyła się go do organu, który go wystawił, wraz z kopią zaświadczenia.

3. Badanie techniczne pojazdu polegające na ponownym sprawdzeniu zespołów i układów pojazdu, w których stwierdzono usterki, może być dokonane tylko w zakresie ich usunięcia wyłącznie przez stację kontroli pojazdów, która te usterki stwierdziła, w okresie nie dłuższym niż 14 dni od poprzedniego badania. W innej stacji kontroli pojazdów albo po upływie tego terminu przeprowadza się odpowiednie badanie w pełnym zakresie.

4. Wzór zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym określa załącznik nr 9 do niniejszego rozporządzenia.

1. Jeżeli badanie techniczne dotyczy pojazdu używanego do przewozu materiałów niebezpiecznych, w zaświadczeniu wymienionym w § 14 ust. 2 uprawniony diagnosta dokonujący badania technicznego zamieszcza wpis stwierdzający, że pojazd odpowiada dodatkowym warunkom technicznym dopuszczenia do przewozu określonego materiału niebezpiecznego lub materiałów niebezpiecznych danej klasy, określonych w przepisach o warunkach i kontroli przewozu materiałów niebezpiecznych, z podaniem:

1) nazwy materiału niebezpiecznego oraz numeru klasy i punktu, pod którym jest on wymieniony w odrębnych przepisach, lub

2) określenia grupy materiałów niebezpiecznych oraz numerów klasy i punktów, pod którymi jest on wymieniony w odrębnych przepisach, lub

3) określenia klasy materiałów i numeru tej klasy, jeżeli pojazd jest przeznaczony do przewozu wszystkich materiałów tej klasy,

4) numeru i daty wydania zaświadczenia właściwej jednostki dozoru technicznego, stwierdzającego, że cysterna odpowiada warunkom technicznym określonym w przepisach dotyczących warunków i kontroli przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych – jeżeli badanie dotyczy pojazdu z cysterną,

5) innych danych dotyczących warunków technicznych pojazdu, o ile wymagają tego przepisy o przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych.

2. Jeżeli pierwsze badanie techniczne dotyczy pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 2 lit. d), uprawniony diagnosta dokonujący badania technicznego, poza zaświadczeniem o przeprowadzonym badaniu, wystawia specjalny dokument identyfikacyjny badanego pojazdu, według wzoru określonego w załączniku nr 11 do niniejszego rozporządzenia. W razie potrzeby, przed wydaniem takiego dokumentu, stacja kontroli pojazdów może zażądać przedstawienia opinii rzeczoznawcy z zakresu techniki samochodowej lub wiarygodnego dokumentu jednostki zagranicznej, dokonującej badań technicznych pojazdów.

3. Jeżeli badanie techniczne dotyczy pojazdu, o którym mowa w § 3 pkt 4 lit. d), uprawniony diagnosta dokonujący badania technicznego wystawia specjalny dokument, według wzoru określonego w załączniku nr 12 do niniejszego rozporządzenia, zawierający opis i ocenę zgodności dokonanych zmian z przepisami ustawy i rozporządzenia, oraz zamieszcza w zaświadczeniu o przeprowadzonym badaniu technicznym wpis dotyczący zgodności tych zmian z powyższymi przepisami i nowe dane techniczne pojazdu wynikające z dokonanych zmian. W razie potrzeby, przed wydaniem takich dokumentów, stacja może zażądać przedstawienia opinii rzeczoznawcy z zakresu techniki samochodowej lub odpowiednio innej specjalności.

4. Jeżeli dodatkowe badanie techniczne dotyczy pojazdu przystosowanego do zasilania gazem, uprawniony diagnosta dokonujący badania technicznego pojazdu wystawia specjalne zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu według wzoru określonego w załączniku nr 10 do niniejszego rozporządzenia oraz dokonuje adnotacji o treści: „pojazd przystosowany do zasilania gazem” w dowodzie rejestracyjnym lub zaświadczeniu oraz rejestrze, o których mowa w § 13 i 14.

5. Jeżeli badanie techniczne dotyczy pojazdu z zamontowanym urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu, uprawniony diagnosta dokonujący badania technicznego pojazdu zamieszcza w rejestrze, o którym mowa w § 13, lub w zaświadczeniu, o którym mowa w § 14, wpis potwierdzający, że pojazd odpowiada warunkom technicznym dozoru technicznego, z podaniem numeru i daty wydania zaświadczenia właściwej jednostki dozoru technicznego.

6. Jeżeli badanie techniczne dotyczy pojazdu silnikowego, o którym mowa w art. 71 ust. 4 ustawy, uprawniony diagnosta przeprowadza badanie polegające na sprawdzeniu i ocenie spełniania warunków technicznych, o których mowa w § 7 ust. 6 rozporządzenia, oraz dokonuje adnotacji o treści „pojazd przystosowany do ciągnięcia przyczep” w dowodzie rejestracyjnym lub zaświadczeniu oraz rejestrze, o których mowa w § 13 i 14.

7. Badanie techniczne autobusu, którego dopuszczalna prędkość na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h, obejmuje:

a) zakres określony w § 4 ust. 1 pkt 1,

b) sprawdzenie wymagań i sporządzenie zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu według wzoru określonego w załączniku nr 13 do niniejszego rozporządzenia.

Badanie techniczne autobusu, którego dopuszczalna prędkość na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h, wykonywane jest za zgodą właściciela pojazdu.

Jeżeli badanie techniczne dotyczy pojazdu wymienionego w art. 132 ust. 5 ustawy, badania przeprowadza się odpowiednio, zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym rozporządzeniu z uwzględnieniem § 1 ust. 3 rozporządzenia.

1. Na wniosek właściciela pojazdu stacja kontroli pojazdów może wydać zaświadczenie potwierdzające wyposażenie pojazdu w urządzenie rejestrujące samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy oraz postoju (tachograf), o ile w dniu wykonania okresowego badania technicznego tachograf posiadał ważne oznakowanie uwierzytelniające.

2. Wpisy w dokumentach, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, powinny być opatrzone odpowiednio pieczątką stacji kontroli pojazdów, datą, podpisem uprawnionego diagnosty dokonującego badania technicznego, pieczątką identyfikacyjną oraz jego pieczątką imienną.

3. W wypadku popełnienia błędu pisarskiego i rachunkowego oraz innej oczywistej omyłki w dokumentach, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, uprawniony diagnosta prostuje je przez skreślenie błędu lub omyłki i podanie właściwej informacji, która powinna być opatrzona datą, podpisem uprawnionego diagnosty, jego pieczątką imienną, lub wystawia nowy dokument z odpowiednim wyjaśnieniem.

4. Na wniosek właściciela pojazdu stacja kontroli pojazdów wydaje duplikat dokumentów związanych z ostatnim badaniem technicznym dotyczącym pojazdu.

5. Wzory pieczątek stacji kontroli pojazdów oraz identyfikacyjnej i imiennej uprawnionego diagnosty określa załącznik nr 14 do niniejszego rozporządzenia.

Pieczątki, o których mowa w § 12 i § 17 ust. 5, wykonywane są za zgodą starosty na koszt stacji kontroli pojazdów. W wypadku cofnięcia upoważnienia do wykonywania badań pojazdów stacji lub uprawnionemu diagnoście, pieczątki zwraca się staroście.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Minister Transportu i Gospodarki Morskiej: T. Syryjczyk

Załączniki do rozporządzenia Ministra
Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia
7 września 1999 r. (poz. 917)

Załącznik nr 1

WYKAZ CZYNNOŚCI KONTROLNYCH ORAZ METODY I KRYTERIA OCENY STANU TECHNICZNEGO POJAZDU

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

UWAGI:

1.Oględziny przeprowadza się bez demontażu zespołów i części pojazdu ustawionego na kanale lub podniesionego za pomocą dźwignika na stanowisku kontrolnym.

2. Wykaz czynności oraz metody i kryteria oceny stanu technicznego pojazdów nie wyczerpują wszystkich możliwych wypadków niesprawności. W indywidualnych, uzasadnionych wypadkach przedmiot i zakres badania, sposób przeprowadzania badania i kryteria uznania stanu technicznego za niezadowalający ustala okręgowa stacja kontroli pojazdów.

Załącznik nr 2

SPOSÓB BADANIA SKUTECZNOŚCI I RÓWNOMIERNOŚCI DZIAŁANIA HAMULCÓW

Przepisy ogólne

§ 1.1. Załącznik określa sposób badania skuteczności hamowania pojazdów samochodowych, ciągników rolniczych, motorowerów oraz przyczep, zwanych dalej „pojazdami”.

2. Załącznik stosuje się do badania skuteczności hamowania układów hamulca roboczego, awaryjnego oraz postojowego, zwanych dalej odpowiednio „hamulcami”.

3. W pojazdach, w których przy uszkodzonym hamulcu roboczym uzyskuje się skuteczność hamowania wymaganą dla hamulca awaryjnego (§ 15 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia), nie wymaga się badania skuteczności hamulca awaryjnego.

4. Badania skuteczności hamowania, z zastrzeżeniem ust. 5, dokonuje się przez pomiar sił hamowania na urządzeniu rolkowym lub płytowym.

5. Dopuszcza się badanie skuteczności hamowania w drodze pomiaru opóźnienia hamowania – w odniesieniu do pojazdów, których cechy uniemożliwiają przeprowadzenie badania zgodnie z ust. 4.

Pomiar sił hamowania

§ 2.1. Pomiar sił hamowania hamulcem roboczym powinien odbywać się przy zachowaniu następujących warunków:

1) ciśnienie w ogumieniu nie może różnić się od nominalnego więcej niż o:

a) +/-0,01 MPa dla motocykla i samochodu osobowego,

b) +/-0,02 MPa dla pozostałych pojazdów,

2) hamowanie powinno być dokonywane tylko hamulcem badanym, przy czym sprzęgło silnika może być włączone, a w pojazdach wyposażonych w mechanizm wspomagający silnik może być uruchomiony,

3) pomiar sił hamowania powinien być dokonany na granicy blokady któregokolwiek koła, przy czym nacisk na pedał (dźwignię) hamulca nie może przekraczać:

określone w daN

 

Uwaga: Dla przyczep z hamulcem najazdowym dopuszczalny nacisk na urządzenie sterujące nie może przekraczać 10% dopuszczalnej masy całkowitej badanej przyczepy.

4) pomiar siły hamowania jednej osi powinien być dokonany równocześnie na kołach jednej i drugiej strony tej osi,

5) podczas pomiaru siły hamowania na każdej osi powinien być również zmierzony nacisk na pedał (dźwignię) hamulca lub ciśnienie w siłownikach pneumatycznego układu hamulcowego, stosowane podczas pomiaru,

6) jest wskazane, aby przy przeprowadzaniu pomiarów osie pojazdu były obciążone, lecz nie więcej niż maksymalny nacisk konstrukcyjny określony dla danego typu pojazdu; w wypadku pomiarów pojazdu nie obciążonego należy ściśle przestrzegać zasad ekstrapolacji wymienionych w § 4 ust. 2,

7) w wypadku pomiarów skuteczności hamowania pojazdów wyposażonych w urządzenie sterujące działaniem hamulców poszczególnych kół lub osi (regulator siły hamowania, urządzenia przeciwblokujące itp.) należy to działanie uwzględnić.

2. Siła hamowania jednej osi jest sumą równoczesnych sił hamowania poszczególnych kół, zmierzonych na granicy blokady któregokolwiek koła.

3. Siła hamowania hamulcem roboczym jest sumą sił hamowania zmierzonych na wszystkich osiach hamowanych hamulcem roboczym.

4. Pomiar sił hamowania hamulcem awaryjnym powinien odbywać się przy zachowaniu następujących warunków:

1) określonych w ust. 1 pkt 1, 2, 6 i 7,

2) maksymalny nacisk na pedał (dźwignię) hamulca zgodny z ust. 1 pkt 3 lub przy maksymalnej sile siłowników hamulca,

3) pomiaru sił na urządzeniu rolkowym należy dokonać oddzielnie dla każdego koła (przy wyłączonym tylko jednym zespole rolek).

5. Siła hamowania hamulca awaryjnego jest sumą maksymalnych sił hamowania zmierzonych na wszystkich kołach hamowanych hamulcem awaryjnym.

6. Pomiar sił hamowania hamulcem postojowym powinien odbywać się przy zachowaniu warunków określonych w ust. 4.

7. Siła hamowania hamulca postojowego jest sumą maksymalnych sił hamowania zmierzonych na wszystkich kołach hamowanych tym hamulcem.

Pomiar opóźnienia hamowania

§ 3.1. Pomiar opóźnienia hamowania pojazdu hamulcem roboczym, awaryjnym i postojowym powinien być dokonywany z zachowaniem następujących warunków:

1) badanie można przeprowadzać tylko na takim odcinku drogi, na którym nie spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego (np. przez nagłe zahamowanie pojazdu),

2) powinny być spełnione warunki określone w § 2 ust. 1 pkt 1–3,

3) pojazd powinien być równomiernie obciążony ładunkiem o masie równej jego dopuszczalnej ładowności; dopuszcza się badanie samochodów osobowych i motocykli tylko z kierowcą; zabrania się badania autobusów i trolejbusów na drodze publicznej, chyba że zamiast pasażerów w pojeździe umieszczony będzie balast odpowiadający pod względem masy i rozmieszczenia nośności danego pojazdu,

4) droga na odcinku wybranym do wykonywania pomiaru powinna być pozioma, o nawierzchni twardej (bitumicznej, betonowej), równej, suchej i czystej,

5) podczas pomiaru pojazd powinien prowadzić kierowca badanego pojazdu lub pracownik upoważniony do dokonywania badań technicznych,

6) kierujący pojazdem powinien hamować tylko hamulcem badanym, przy czym sprzęgło może być włączone,

7) pomiaru należy dokonywać przy prędkości początkowej ok. 30 km/h według wskazań prędkościomierza, a w odniesieniu do pojazdów nie osiągających tej prędkości – przy prędkości maksymalnej,

8) nie wymaga się hamowania aż do zatrzymania się pojazdu.

2. Pomiar opóźnienia hamowania powinien być dokonany za pomocą opóźnieniomierza wycechowanego w m/s² lub w % przyspieszenia ziemskiego, umocowanego w badanym pojeździe w sposób wskazany przez producenta przyrządu.

Ocena skuteczności hamowania

§ 4.1. Skuteczność hamowania należy uznać za odpowiadającą wymaganiom, jeżeli:

1) wskaźnik skuteczności hamowania zmierzony (lub obliczony) na podstawie pomiaru sił hamowania lub opóźnienia hamowania jest nie mniejszy niż odpowiednio podany w § 16 ust. 2 i 4 rozporządzenia (za wymagany wskaźnik skuteczności hamowania hamulcem postojowym przyjmuje się wartość pochylenia podaną w tym ustępie), § 50 ust. 1 i § 52 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia lub

2) zmierzona (lub obliczona) siła hamowania jest nie mniejsza niż wymagana, określona na podstawie danych technicznych pojazdu i na podstawie wymaganego wskaźnika skuteczności hamowania,

3) zmierzone siły hamowania kół po obu stronach osi pojazdu nie różnią się więcej niż o 30%, przyjmując za 100% siłę większą (nie dotyczy hamulca awaryjnego i postojowego),

4) zmierzone opóźnienie hamowania jest nie mniejsze od wymaganego, określonego na podstawie wskaźnika skuteczności hamowania, oraz jeżeli nie nastąpiła zmiana położenia osi kierunku poruszania się pojazdu podczas hamowania o więcej niż 0,5 m względem kierunku początkowego (przy nie korygowanym kierownicą kierunku jazdy).

2. Wskaźnik skuteczności hamowania, określony na podstawie zmierzonej siły hamowania, oblicza się według wzoru:

gdzie:

Dopuszczalną masę całkowitą pojazdu przyjmuje się na podstawie danych zawartych w dowodzie rejestracyjnym, tabliczce znamionowej albo innych wiarygodnych danych technicznych pojazdu lub oblicza się, sumując masę własną i dopuszczalną ładowność pojazdu; dla ciągników siodłowych dopuszczalną ładownością jest dopuszczalny nacisk na siodło ciągnika.

3. Jeżeli zmierzona siła hamowania hamulca roboczego lub obliczony na tej podstawie wskaźnik skuteczności hamowania nie osiąga wymaganej wartości, należy ustalić obliczoną maksymalną wartość siły hamowania (lub obliczony wskaźnik skuteczności hamowania), mnożąc zmierzone siły hamowania poszczególnych kół przez stosunek maksymalnego dopuszczalnego nacisku na pedał (dźwignię) hamulca do nacisku wywieranego w czasie pomiaru lub przez stosunek ciśnienia obliczonego w układzie hamulcowym do ciśnienia w siłownikach hamulcowych, zmierzonego w czasie pomiaru, na tej osi, według wzoru:

gdzie:

Uzyskaną w ten sposób obliczoną siłę hamowania lub obliczony wskaźnik skuteczności hamowania należy ponownie porównać z wartością wymaganą dla danego rodzaju pojazdu.

Dla pojazdów członowych dopuszcza się określanie wskaźnika skuteczności hamowania (również obliczonego) pojedynczo dla każdej osi przy zachowaniu warunków wymienionych powyżej.

Powinien być spełniony warunek:

4. Wskaźnik skuteczności hamowania określony na podstawie zmierzonego opóźnienia hamowania oblicza się według wzoru:

gdzie:

z – wskaźnik skuteczności hamowania (%),

b – zmierzone opóźnienie hamowania (m/s²),

g – przyspieszenie ziemskie, którego wartość do obliczenia należy przyjmować 10 m/s².

Powinien być spełniony warunek:

gdzie:

b_min – minimalne wymagane opóźnienie hamowania.

5. Minimalne wymagane opóźnienie hamowania oblicza się na podstawie wskaźnika skuteczności hamowania, dzieląc go przez 10, np. wskaźnik 50 oznacza, że wymagane opóźnienie hamowania wynosi minimum 5,0 m/s².

6. Jeżeli zmierzona siła hamowania hamulca awaryjnego lub obliczony na tej podstawie wskaźnik skuteczności hamowania nie osiągają wymaganej wartości, lecz w czasie hamowania wszystkie koła hamowane zostały zablokowane, należy uznać skuteczność hamowania za odpowiadającą wymaganiom.

7. Jeżeli zmierzona siła hamowania hamulca postojowego lub obliczony na tej podstawie wskaźnik skuteczności hamowania nie osiągają wymaganej wartości, lecz w czasie hamowania wszystkie koła hamowane zostały zablokowane, należy uznać skuteczność hamowania za odpowiadającą wymaganiom.

Załącznik nr 3

SPOSÓB OCENY STANU TECHNICZNEGO UKŁADU WYDECHOWEGO I POMIARU POZIOMU HAŁASU ZEWNĘTRZNEGO PODCZAS POSTOJU POJAZDU ORAZ SPOSÓB KONTROLI STANU TECHNICZNEGO SYGNAŁU DŹWIĘKOWEGO

I. Kontrola stanu technicznego układu wydechowego i poziomu hałasu zewnętrznego podczas postoju pojazdu

Zakres kontroli

§ 1. Pełny zakres kontroli obejmuje dwa etapy:

1) kontrolę organoleptyczną (I etap),

2) pomiar poziomu hałasu miernikiem poziomu dźwięku (II etap),

przy czym przeprowadzenie II etapu jest uzależnione od wyników I etapu.

Kontrola organoleptyczna – I etap

§ 2.1. Kontrola polega na organoleptycznych oględzinach układu wydechowego pojazdu i ocenie jego stanu technicznego.

2. Niedopuszczalne są:

1) wyraźnie zauważalne nieszczelności układu wydechowego,

2) niekompletność układu wydechowego,

3) uszkodzenia mechaniczne układu wydechowego mające wpływ na swobodny przepływ spalin.

3. W wypadku negatywnej oceny, według ust. 2, pojazd należy poddać II etapowi kontroli, tj. pomiarowi poziomu hałasu zewnętrznego na postoju.

Pomiar poziomu hałasu przyrządem (miernikiem poziomu dźwięku) – II etap

Ogólne warunki pomiaru

§ 3. Kontrola polega na pomiarze poziomu hałasu zewnętrznego przyrządem (miernikiem poziomu dźwięku) na krzywej korekcyjnej A i dla stałej czasowej miernika F (Fast– szybko). Pomiar powinien być przeprowadzony, a wynik końcowy ustalony zgodnie z określonymi niżej warunkami.

Warunki atmosferyczne

§ 4.1. Pomiaru hałasu zewnętrznego pojazdu nie powinno się dokonywać w warunkach atmosferycznych niekorzystnych w stopniu mogącym wpływać na wynik pomiaru.

2. W celu ograniczenia szumów przepływu wiatru i ochrony przed kurzem i spalinami jest wskazane stosowanie osłony przeciwwietrznej mikrofonu.

Poziom hałasu otoczenia

§ 5.1. Poziom hałasu otoczenia, przy uwzględnieniu wpływu wiatru i innych zakłóceń akustycznych na mikrofon, powinien być mniejszy co najmniej o 10 dB od zmierzonego poziomu hałasu zewnętrznego wytwarzanego przez pojazd.

2. Poziom hałasu otoczenia powinien być zmierzony przed rozpoczęciem pomiarów i sprawdzony w czasie ich wykonywania przy wyłączonym silniku.

Miejsce pomiarowe

§ 6.1. Pomiary hałasu pojazdu należy wykonać na stanowisku zewnętrznym, spełniającym wymagania określone w § 9 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 września 1999 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji kontroli pojazdów (Dz. U. Nr 81, poz. 918).

2. W czasie pomiaru w miejscu pomiarowym może przebywać tylko właściciel (kierowca) pojazdu i osoba prowadząca pomiar. Sposób ich zachowania nie może wpływać na wskazania miernika.

Przygotowanie pojazdu do badań

§ 7.1. Pojazd podczas badania nie powinien być obciążony, z tym że motocykl (motorower) powinien być obciążony tylko kierującym.

2. Podczas badania pojazd powinien być odłączony od przyczepy (naczepy); nie dotyczy to pojazdów nierozłączalnych.

3. Przed badaniem silnik pojazdu powinien być doprowadzony do normalnej temperatury pracy. Jeżeli układ chłodzenia pojazdu jest wyposażony w dmuchawę o napędzie włączanym samoczynnie, w czasie pomiarów układ ten powinien pracować normalnie. Jeżeli silnik o zapłonie samoczynnym pojazdu jest wyposażony w układ wzbogacania dawki paliwa, dźwignię tego układu należy ustawić w położeniu „bez obciążenia”.

4. Badany pojazd należy umieścić w środkowej części obszaru pomiarowego, zgodnie z rys. nr 1, z układem napędowym w pozycji neutralnej, wyłączonym sprzęgłem i włączonym hamulcem postojowym.

Ustawienie mikrofonu

§ 8.1. Mikrofon powinien być ustawiony tak, aby:

1) jego wysokość nad powierzchnią obszaru pomiarowego była równa wysokości końcówki wylotu rury wydechowej pojazdu, jednak nie mniejsza niż 0,2 m,

2) był skierowany w stronę końcówki wylotu rury wydechowej i odległy od niej o 0,5+/-0,01 m,

3) oś jego maksymalnej czułości była równoległa do powierzchni obszaru pomiarowego i tworzyła kąt 45°+/-10°, z płaszczyzną pionową przechodzącą przez oś kierunku wylotu wydechu, zgodnie z rys. nr 1 i 2.

2. W wypadku układu wydechowego o dwu lub więcej wylotach umieszczonych w odległości mniejszej niż 0,3 m od siebie i połączonych z tym samym tłumikiem, należy wykonać pomiar tylko przy ustawieniu mikrofonu w pobliżu końcówki wylotu znajdującego się bliżej zewnętrznej strony pojazdu (rys. nr 2a i b).

3. W wypadku pojazdu mającego układ wydechowy o dwu lub więcej wylotach umieszczonych w odległości większej niż 0,3 m od siebie, należy wykonać pomiar oddzielnie dla każdego wylotu zgodnie z metodyką dotyczącą pojedynczego wylotu, a jako wynik pomiaru należy przyjąć największą wartość zmierzonego poziomu (rys. nr 2c i d).

4. W pojazdach o końcówce wylotu układu wydechowego skierowanej pionowo w górę mikrofon powinien być umieszczony na wysokości tego wylotu, w odległości 0,5+/-0,01 m po stronie pojazdu, w której znajduje się rura wydechowa. Mikrofon należy skierować osią maksymalnej czułości pionowo w górę (rys. nr 2e).

5. Jeżeli końcówka wylotu układu wydechowego pojazdu znajduje się w miejscu uniemożliwiającym umieszczenie mikrofonu w odległości 0,5 m od niej ze względu na obecność przeszkód będących częściami pojazdu (np. koła, zbiornik paliwa itp.), mikrofon należy umieścić w odległości nie większej niż 0,5 m od zewnętrznej krawędzi obrysu pojazdu, znajdującej się najbliżej końcówki wydechu (rys. nr 2 f).

Wykonanie pomiarów

§ 9.1. Pomiar polega na odczytaniu wartości poziomu hałasu w dB w krótkim okresie pracy silnika przy ustalonej prędkości obrotowej, odpowiadającej 75% prędkości obrotowej mocy maksymalnej (dla motocykli, których prędkość obrotowa mocy maksymalnej jest większa od 5000 min ^-1, należy do pomiarów przyjmować 50% prędkości obrotowej mocy maksymalnej oraz w czasie jej zmniejszania do prędkości obrotowej biegu jałowego (po szybkim zwolnieniu pedału przyspieszenia).

2. Dopuszcza się określanie prędkości obrotowej silnika przy wykorzystaniu sprawnego wskaźnika obrotów zamontowanego na pojeździe.

3. Należy wykonać co najmniej trzy pomiary następujące po sobie. Pod uwagę bierze się tylko te zmierzone wartości, które zostały uzyskane z trzech następujących po sobie pomiarów, nie różniących się od siebie o więcej niż 2 dB. Pomiary należy prowadzić aż do uzyskania trzech wartości spełniających powyższy warunek.

Ustalenie końcowej wartości pomiaru

§ 10. W celu ustalenia końcowej wartości pomiaru należy:

1) wybrać największą wartość z trzech pomiarów spełniających wymagania określone w § 9 ust. 3, zaokrąglając ją do liczby całkowitej,

2) ustaloną zgodnie z pkt 1 wartość zmniejszoną o 1 dB (uwzględnienie ewentualnych błędów pomiarowych) przyjmuje się jako końcową wartość pomiaru.

Ocena wyników

§ 11. Niedopuszczalne jest, aby końcowa wartość pomiaru poziomu hałasu zewnętrznego pojazdu przekraczała maksymalne wielkości ustalone odpowiednio w § 9 ust. 1 pkt 1, § 44 ust. 1 pkt 2 i w § 52 ust. 5 rozporządzenia.

II. Kontrola stanu technicznego i poziomu dźwięku sygnału dźwiękowego

Zakres kontroli

§ 12. Pełny zakres kontroli jest taki sam, jak określony w § 1.

Kontrola organoleptyczna (I etap)

§ 13.1. Kontrola polega na organoleptycznym sprawdzeniu działania sygnału dźwiękowego pojazdu i ocenie jego stanu technicznego, a w uzasadnionych wypadkach – pomiarze poziomu dźwięku.

2. Niedopuszczalne są:

1) brak lub wyraźnie zauważalna nieciągłość działania sygnału,

2) wyraźnie zauważalne zmiany tonacji sygnału,

3. W wypadku negatywnej oceny, według ust. 2, pojazd należy poddać II etapowi kontroli, tj. pomiarowi poziomu dźwięku na postoju.

Pomiar poziomu dźwięku

Warunki pomiaru

§ 14. Warunki pomiaru powinny być zgodne z wymaganiami § 4–6.

Ustawienie mikrofonu

§ 15. Mikrofon pomiarowy powinien być umieszczony w podłużnej płaszczyźnie symetrii pojazdu na wysokości od 0,5 m do 1,5 m nad powierzchnią obszaru pomiarowego, w odległości 3 m od przedniego obrysu pojazdu (rys. nr 3).

Wykonanie pomiarów

§ 16. 1. Kontrola polega na pomiarze poziomu sygnału dźwiękowego przyrządem na krzywej korekcyjnej A i dla stałej czasowej miernika F (Fast – szybko).

2. W wypadku sygnału zasilanego prądem stałym (akumulator) pomiar należy wykonać przy unieruchomionym silniku pojazdu.

3. Pomiar powinien być przeprowadzony w drodze wyznaczenia największej wartości poziomu dźwięku w zakresie wysokości określonym w § 15.

Ocena wyników

§ 17. Niedopuszczalne jest, aby zmierzona wartość poziomu dźwięku sygnału dźwiękowego była mniejsza niż wielkości ustalone odpowiednio w § 11 ust. 1 pkt 5 i w § 45 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia.

Załącznik nr 4

SPOSÓB POMIARU EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ GAZOWYCH ORAZ ZADYMIENIA SPALIN

I. Pomiar emisji zanieczyszczeń gazowych pojazdów z silnikiem o zapłonie iskrowym, zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 lipca 1995 r.

Warunki pomiaru

§ 1. Pomiar zawartości tlenku węgla (CO) powinien być dokonany analizatorem działającym na zasadzie pochłaniania promieniowania podczerwonego, wywzorcowanym w ułamku objętościowym wyrażonym w % (% objętości spalin).

§ 2. Pomiar powinien się odbywać przy zachowaniu następujących warunków:

1) układ dolotowy silnika (filtr powietrza, kolektor, odpowietrzenie skrzyni korbowej, układ pochłaniania par paliwa, podciśnieniowy układ sterowania wyprzedzenia zapłonu) oraz układ wydechowy powinien być kompletny i szczelny,

2) odbiorniki energii elektrycznej (oświetlenie, klimatyzacja) powinny być wyłączone; włączany okresowo wentylator chłodnicy nie powinien pracować, jeżeli powoduje to przekroczenie wartości dopuszczalnych,

3) dźwignia zmiany biegów powinna być ustawiona w pozycji neutralnej,

4) urządzenie rozruchowe powinno być wyłączone,

5) hamulec postojowy powinien być włączony,

6) silnik powinien być nagrzany do normalnej temperatury pracy (min. 70°C dla oleju silnikowego, min. 80°C dla płynu chłodzącego),

7) sonda analizatora spalin powinna być wprowadzona do rury wydechowej silnika bezpośrednio przed pomiarem na głębokość nie mniejszą niż:

a) 30 cm dla silnika czterosuwowego,

b) 75 cm dla silnika dwusuwowego.

Wykonanie pomiaru

§ 3.1. Pomiar zawartości tlenku węgla (CO) w spalinach powinien być dokonany przy prędkości obrotowej biegu jałowego, zgodnie z zaleceniami producenta, przy czym bezpośrednio przed pomiarem należy co najmniej przez 15 sekund utrzymać podwyższoną prędkość silnika (do około 3000 min^-1), a następnie ją obniżyć do wolnych obrotów.

2. Jeżeli nie jest znana prędkość obrotowa biegu jałowego, zalecana przez producenta, należy przyjmować prędkość zapewniającą równomierną i stabilną pracę silnika o wartości stosowanej dla silników o zbliżonych danych technicznych.

3. Prędkość obrotowa silnika w czasie pomiaru powinna być mierzona miernikiem prędkości, podłączonym do silnika w sposób wskazany przez producenta miernika. Dopuszcza się dokonywanie pomiaru prędkości miernikiem zamontowanym fabrycznie w badanym pojeździe. Dla pojazdów, dla których ze względów konstrukcyjnych nie istnieje możliwość wykonania pomiaru prędkości obrotowej silnika, dopuszcza się ocenę organoleptyczną.

4. Odczyt wyniku pomiaru powinien być dokonany po ustabilizowaniu się wskazań miernika tlenku węgla (CO), w czasie nie przekraczającym jednak 30 sekund od momentu ustabilizowania prędkości biegu jałowego.

5. W silnikach wyposażonych w dwudrożny układ wydechowy pomiar powinien być dokonany w obu wylotach, a za wynik przyjmuje się uzyskaną wartość większą.

Ocena wyników pomiaru

§ 4. Niedopuszczalne jest, aby:

1) końcowa wartość pomiaru zawartości tlenku węgla (CO) w spalinach przekraczała maksymalne wielkości ustalone odpowiednio w § 9 ust. 1 pkt 2 i § 44 ust. 2 rozporządzenia,

2) nie były spełnione wymagania, o których mowa w § 2 pkt 1.

II. Pomiar emisji zanieczyszczeń gazowych spalin pojazdów z silnikiem o zapłonie iskrowym, zarejestrowanych po raz pierwszy od dnia 1 lipca 1995 r.

Warunki pomiaru

§ 5. Pomiar emisji zanieczyszczeń gazowych powinien być dokonany przyrządem przeznaczonym do pomiaru zawartości w spalinach: tlenku węgla (CO) zgodnie z § 1, dwutlenku węgla (CO₂), węglowodorów (CH-heksan), tlenu (O₂) oraz do określania współczynnika nadmiaru powietrza (lambda).

§ 6. Pomiar zawartości tlenku węgla (CO) i węglowodorów (CH) w spalinach oraz określenie współczynnika nadmiaru powietrza (lambda) powinny się odbywać przy zachowaniu warunków określonych w § 2.

Wykonanie pomiaru

§ 7.1. Pomiar zawartości tlenku węgla (CO) i węglowodorów (CH) w spalinach powinien być dokonany najpierw przy podwyższonej prędkości obrotowej silnika (2000–3000 min^-1), a następnie przy prędkości obrotowej biegu jałowego, zgodnej z zaleceniami producenta. Pomiary powinny być dokonane bezpośrednio po sobie, przy czym odczyt wyników pomiaru przy prędkości obrotowej biegu jałowego powinien być dokonany po ustabilizowaniu się wskazań miernika tlenku węgla (CO) i węglowodorów (CH), w czasie między około 30 a 60 sekundą od momentu ustabilizowania się prędkości biegu jałowego.

2. Jeżeli nie jest znana prędkość obrotowa biegu jałowego zalecana przez producenta, należy przyjmować prędkość zapewniającą równomierną i stabilną pracę silnika o wartości stosowanej dla silników o zbliżonych danych technicznych.

3. Pomiar współczynnika nadmiaru powietrza (lambda) powinien być dokonany przy podwyższonej prędkości obrotowej silnika (2000–3000 min^-1); dotyczy to pojazdu wyposażonego w sondę lambda, z wyjątkiem pojazdów, dla których pomiar współczynnika nadmiaru powietrza (lambda) powinien być dokonany zgodnie z zaleceniami producenta, zatwierdzonymi podczas badań homologacyjnych.

4. Przepisy § 3 ust. 3–5 stosuje się odpowiednio.

Ocena wyników pomiaru

§ 8. Niedopuszczalne jest, aby:

1) końcowe wartości pomiarów zawartości tlenku węgla (CO) i węglowodorów (CH) w spalinach oraz współczynnika nadmiaru powietrza (lambda) przekraczały wielkości ustalone odpowiednio w § 9 ust. 1 pkt 2 i w § 44 ust. 2 rozporządzenia,

2) nie były spełnione wymagania, o których mowa w § 2 pkt 1.

III. Pomiar zadymienia spalin pojazdów z silnikiem o zapłonie samoczynnym

Warunki pomiaru

§ 9.1. Pomiaru zadymienia spalin nie powinno się dokonywać w warunkach atmosferycznych niekorzystnych w stopniu mogącym wpływać na wynik pomiaru. Temperatura otoczenia powinna być wyższa niż 5°C.

2. Przy przeprowadzaniu pomiaru w pomieszczeniu zamkniętym należy zapewnić skuteczną wentylację stanowiska pomiarowego albo stosować indywidualne wyciągi spalin o odpowiedniej wydajności.

§ 10. Pomiar zadymienia spalin polega na ustaleniu współczynnika absorpcji k (m^-1). Jeżeli dymomierz jest wyposażony w więcej niż jedną sondę, przy pomiarze należy zastosować sondę o średnicy odpowiedniej dla średnicy rury wydechowej badanego pojazdu, zgodnie z zaleceniami instrukcji obsługi dymomierza.

§ 11. Pomiar powinien odbywać się przy zachowaniu następujących warunków:

1) układ wydechowy powinien być całkowicie szczelny aż do miejsca poboru spalin (sprawdzanie wizualne i słuchowe); w wypadku utrudnionego dostępu do końcówki rury wydechowej lub gdy końcowy odcinek rury wydechowej nie jest prosty na długości niezbędnej do przeprowadzania prawidłowego pomiaru, dopuszcza się szczelne przedłużenie układu wydechowego,

2) dźwignia zmiany biegów powinna być ustawiona w pozycji neutralnej,

3) hamulec postojowy powinien być włączony,

4) silnik powinien być nagrzany do normalnej temperatury pracy (min. 70°C dla oleju silnikowego, min. 80°C dla płynu chłodzącego),

5) przed pomiarem układ wydechowy powinien być przedmuchany przez kilkakrotne naciśnięcie pedału przyspieszenia, a następnie pracę silnika przy podwyższonej prędkości obrotowej w czasie około 1 minuty,

6) sonda dymomierza powinna być wprowadzona do rury wydechowej możliwie centrycznie, na głębokość co najmniej równą trzem średnicom wewnętrznym rury,

7) przewody łączące sondę z dymomierzem powinny być oryginalne, o tej samej długości, bez ostrych zagięć mogących powodować zaleganie sadzy lub ograniczenie przepływu spalin.

Wykonanie pomiaru

§ 12.1. Pomiaru zadymienia spalin dokonuje się w sposób następujący:

1) podczas pracy silnika na biegu jałowym należy szybko, lecz niegwałtownie, nacisnąć pedał przyspieszenia, tak aby uzyskać pełny wydatek pompy wtryskowej,

2) pozycję pełnego wydatku należy utrzymać do momentu uzyskania przez silnik maksymalnej prędkości obrotowej i zadziałania regulatora obrotów, jednak nie krócej niż przez 1,5 sekundy,

3) zwolnić pedał przyspieszenia do uzyskania przez silnik prędkości biegu jałowego i powrotu wskazań dymomierza do odpowiadających jej wartości.

2. W wypadku silnika z pompą wtryskową bez automatycznej blokady urządzenia rozruchowego przyspieszanie (ust. 1 pkt 1) rozpoczyna się od podwyższonej prędkości obrotowej (800–900 min^-1) w celu uniknięcia wtryskiwania dawki rozruchowej.

3. Należy wykonać co najmniej trzy pomiary następujące po sobie, z tym że po każdym pojedynczym pomiarze przerwa powinna wynosić około 15 sekund. Pod uwagę bierze się tylko te zmierzone wartości, które zostały uzyskane z trzech następujących po sobie pomiarów, nie różniące się od siebie o więcej niż 0,50 m^-1 i nie tworzące sekwencji malejącej.

4. Jako wynik końcowy pomiaru należy przyjąć średnią arytmetyczną z pomiarów z dokładnością do 0,01 m^-1.

§ 13. Dopuszcza się pomiar zadymienia spalin według skali procentowej Hartridge'a (HRT) i przeliczanie uzyskanych wartości na współczynnik, zgodnie z zamieszczoną tabelą.

Ocena wyników pomiarów

§ 14. Niedopuszczalne jest, aby:

1) końcowa wartość pomiaru zadymienia spalin przekraczała maksymalne wielkości ustalone odpowiednio w § 9 ust. 1 pkt 3 i w § 44 ust. 2 rozporządzenia,

2) układ wydechowy nie spełniał wymagania, o którym mowa w § 11 pkt 1.

TABELA ZAMIANY JEDNOSTEK SKALI PROCENTOWEJ HARTRIDGE'A [HRT] NA JEDNOSTKI WSPÓŁCZYNNIKA k [m^-1]

 

Załącznik nr 5

SPOSÓB SPRAWDZANIA PRAWIDŁOWOŚCI PRZYSTOSOWANIA POJAZDU DO ZASILANIA GAZEM

Przepisy ogólne

§ 1. Załącznik określa sposób sprawdzenia prawidłowości przystosowania pojazdu do zasilania gazem płynnym lub ziemnym.

§ 2. Przed przystąpieniem do właściwego sprawdzenia należy skontrolować:

1) ważność poświadczenia Kolejowego Dozoru Technicznego (KDT) zbiornika (butli) gazu,

2) czy elementy instalacji zasilania gazem płynnym są zaopatrzone w oznakowanie homologacyjne (cecha „E” w kółku); dotyczy to instalacji dopuszczanej po raz pierwszy do ruchu po dniu 31 grudnia 1995 r.

Sposób sprawdzenia

§ 3. Kontrola rozmieszczenia i mocowania na pojeździe elementów instalacji gazowej polega na sprawdzeniu:

1) czy odpowiadają one wymaganiom w tym zakresie, ustalonym w załączniku nr 7 do rozporządzenia,

2) organoleptycznym prawidłowości ich zamocowania.

§ 4. Kontrola stanu ogólnego instalacji polega na sprawdzeniu:

1) czy zbiornik nie nosi śladów przeróbek,

2) czy przewody metalowe wysokiego ciśnienia są prawidłowo ukształtowane, bez załamań i otarć,

3) czy przewody elastyczne nie wykazują pęknięć, uszkodzeń lub śladów zestarzenia się materiału,

4) czy na końcach przewodów niskiego ciśnienia i wentylacyjnych znajdują się metalowe opaski odpowiednio zaciśnięte,

5) czy w instalacji zasilania gazem ziemnym przed reduktorem znajduje się funkcjonujący wskaźnik ciśnienia gazu o pośrednim przenoszeniu wskazań,

6) stanu przewodów elektrycznych, doprowadzających prąd do elektrozaworów.

§ 5.1. Kontrola szczelności instalacji polega na pokryciu preparatem pieniącym (np. roztworem mydlanym) miejsc połączeń przewodów i elementów instalacji, gniazd zaworu bezpieczeństwa i zaworu napełniania oraz elektrozaworu gazowego.

2. Niedopuszczalne jest pojawienie się pęcherzyków gazu, bez względu na to, czy silnik pracuje, czy też nie.

§ 6.1. Kontrola działania reduktora polega na sprawdzeniu, czy reduktor nie przepuszcza gazu przy nie pracującym silniku; w tym celu należy zdjąć z króćca elastyczny przewód zasilający (niskiego ciśnienia), nasunąć szczelnie na króciec kawałek przewodu, zanurzyć ostrożnie jego koniec w naczyniu z wodą (tak aby nie wytworzyć przeciwciśnienia) i przy przełączniku zasilania ustawionym na zasilanie gazowe obserwować powierzchnię wody.

2. Niedopuszczalne jest pojawienie się pęcherzyków gazu, bez względu na to, czy zapłon jest włączony, czy też nie.

§ 7.1. Kontrola działania elektrozaworu gazowego obejmuje:

1) uruchomienie silnika przy ustawieniu przełącznika na zasilanie gazowe,

2) odłączenie przewodu elektrycznego doprowadzającego prąd do cewki sprawdzanego zaworu.

2. Po wypaleniu resztek gazu z reduktora silnik powinien zatrzymać się.

§ 8.1. Kontrola działania elektrozaworu paliwa bazowego obejmuje:

1) uruchomienie silnika przy ustawieniu przełącznika na zasilanie paliwem bazowym,

2) odłączenie przewodu elektrycznego doprowadzającego prąd do cewki sprawdzanego zaworu.

2. Po wypaleniu resztek paliwa silnik powinien zatrzymać się.

§ 9.1. Kontrola działania zaworu ograniczającego wypływ gazu płynnego obejmuje:

1) odłączenie przewodu wysokiego ciśnienia przy zbiorniku, przy zamknięciu głównego zbiornika,

2) szczelne połączenie końcówek urządzenia do kontroli działania zaworu ograniczającego wypływ gazu ze zbiornikiem i przewodem wysokiego ciśnienia,

3) przełączenie na zasilanie gazowe,

4) obserwację wskazań manometru urządzenia po otwarciu zaworów: zbiornika i urządzenia.

2. Zawór uznaje się za sprawny, jeżeli po wychyleniu się wskazówki manometru urządzenia pod wpływem doprowadzonego ciśnienia gazu nastąpi natychmiastowy zauważalny spadek ciśnienia (zmniejszenie wychylenia wskazówki).

§ 10.1. Kontrola działania urządzenia (zaworu) ograniczającego stopień napełnienia zbiornika gazu płynnego obejmuje:

1) sprawdzenie, czy zbiornik jest opróżniony (silnik nie daje się uruchomić po przełączeniu na zasilanie gazowe),

2) napełnienie zbiornika ilością gazu (dm³) odpowiadającą 0,8 pojemności geometrycznej zbiornika.

2. Urządzenie (zawór) uznaje się za sprawne, jeżeli po napełnieniu zbiornika do 0,8 jego pojemności (ust.1 pkt 2) nastąpi odcięcie dopływu gazu.

3. Podczas kontroli dopuszcza się napełnianie zbiornika gazem najwyżej do 0,85 jego pojemności geometrycznej {w przypadku niesprawności urządzenia(zaworu) ograniczającego}. Nadmierną ilość gazu (powyżej 0,8 pojemności geometrycznej zbiornika) należy bezzwłocznie usunąć, wykorzystując pracę silnika pojazdu.

4. Dopuszcza się potwierdzanie sprawności urządzenia (zaworu) ograniczającego stopień napełniania zbiornika gazu płynnego przez pracownika stacji tankowania gazu posiadającego ważne zaświadczenie Urzędu Dozoru Technicznego o ukończeniu odpowiedniego przeszkolenia.

§ 11.1. Kontrola szczelności obudowy zbiornika i obudowy zaworów obejmuje:

1) pokrycie preparatem pieniącym miejsc połączeń,

2) wprowadzenie końcówki urządzenia kontrolnego do otworu przewodu wentylacyjnego; jeżeli są dwa otwory, drugi otwór powinien być szczelnie zatkany,

3) doprowadzenie powietrza sprężonego pod ciśnieniem 0,01 MPa.

2. Niedopuszczalne jest pojawienie się pęcherzyków gazu ani widocznych odkształceń elementów.

§ 12. Wartość emisji zanieczyszczeń gazowych (zadymienia) spalin, zmierzona zgodnie z załącznikiem nr 4 do niniejszego rozporządzenia, nie może przekraczać dopuszczalnego dla danego pojazdu poziomu, zarówno przy zasilaniu gazem, jak i paliwem bazowym.

§ 13. W wypadku dodatkowego badania technicznego pojazdu, w którym dokonano montażu instalacji do zasilania gazem homologowanej w kraju, wykonuje się czynności określone w § 1 i w § 2 oraz w § 12 i w § 14.

Ocena wyników

§ 14. Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli podczas kontroli nie stwierdzono żadnego odchylenia od wymagań określonych w niniejszym załączniku.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXxxxxxx

Załącznik nr 6

SPOSÓB USTALANIA NIEZNANYCH DANYCH TECHNICZNYCH POJAZDU

§ 1. Załącznik określa sposób ustalania danych technicznych pojazdu, zwłaszcza dopuszczalnej ładowności lub dopuszczalnej masy całkowitej oraz liczby miejsc.

§ 2.1. Przy ustalaniu nieznanych danych technicznych pojazdu (§ 1) należy w możliwie największym stopniu wykorzystywać dostępne informacje zawarte w takich źródłach, jak dokumenty homologacyjne, dane wytwórni, katalog marek i typów pojazdów eksploatowanych w Polsce wydawany przez Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie, pozostałe katalogi pojazdów, a w indywidualnych wypadkach – inne wiarygodne publikacje i dokumenty, dotyczące danego pojazdu lub jego zespołów i elementów.

2. Wszelkie ustalenia powinny być podejmowane:

1) na podstawie przepisów art. 2 pkt 31–57 ustawy,

2) z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z § 2–5 rozporządzenia oraz z ewentualnych warunków dodatkowych, dotyczących danego pojazdu.

§ 3.1. Masę własną pojazdu ustala się:

1) przez zważenie całego pojazdu, albo

2) jako sumę mas wynikających z nacisków poszczególnych osi pojazdu.

2. W przypadku dokonania przeróbki, zmiany przeznaczenia pojazdu marki, typu i modelu produkowanego fabrycznie, ustalona dopuszczalna masa całkowita nie może przekraczać jej pierwotnej wielkości.

3. W razie powstania trudności w ustaleniu podstawowych parametrów pojazdu, powinno zażądać się opinii rzeczoznawcy z zakresu techniki samochodowej lub odpowiednio innej specjalności.

4. W przypadku gdy dokonane przeróbki, zmiany przeznaczenia pojazdu związane są z przepisami, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy, właściciel pojazdu powinien przedstawić dokumenty potwierdzające spełnianie warunków technicznych, o których mowa w tych przepisach.

§ 4.1. Dopuszczalną ładowność pojazdu ustala się jako różnicę między dopuszczalną masą całkowitą a masą własną.

2. Dopuszczalną ładowność i masę własną pojazdu określa się w zaokrągleniu do:

1) 10 kg – dla pojazdów o masie własnej do 2000 kg,

2) 50 kg – dla pozostałych pojazdów.

§ 5.1. Liczbę miejsc w pojeździe ustala się tak, aby:

1) łączna masa osób znajdujących się w pojeździe nie powodowała przekroczenia jego dopuszczalnej masy całkowitej; masę pierwszej osoby przyjmuje się w wysokości 75 kg, a kolejnych – w wysokości 68 kg, z zachowaniem warunków § 17 ust. 2 rozporządzenia,

2) zachowane były wymagania dotyczące miejsc oraz pomieszczeń przeznaczonych lub przystosowanych do przewozu osób, określone dla danego rodzaju pojazdu w rozporządzeniu.

2. Jeżeli przepisy ustawy zezwalają na przewóz danym rodzajem pojazdu osób stojących lub leżących, poza łączną liczbą miejsc należy określić również zawartą w niej liczbę miejsc do stania i leżenia.

§ 6. Inne dane techniczne pojazdu, np. rodzaj, przeznaczenie, pojemność skokową silnika, ustala się stosując odpowiednio zasady określone w § 2–5 niniejszego załącznika.

Załącznik nr 7

SPOSÓB NADAWANIA I WYBIJANIA NUMERÓW NA NADWOZIACH (PODWOZIACH-RAMACH) I SILNIKACH ORAZ WYKONYWANIA TABLICZEK ZASTĘPCZYCH I WZÓR SPECJALNEJ PIECZĄTKI UPOWAŻNIAJĄCEJ DO NADAWANIA I WYBIJANIA NUMERÓW

Przepisy ogólne

§ 1. Załącznik określa sposób nadawania i wybijania numerów na nadwoziach (podwoziach-ramach) i silnikach oraz wykonywania zastępczych tabliczek, przewidzianych w § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia.

§ 2.1. Numery nadaje się i wybija oraz tabliczkę zastępczą wykonuje za zgodą organu właściwego do rejestracji pojazdu.

2. Tabliczkę zastępczą wydaje się w wypadkach:

1) braku, utraty lub zniszczenia tabliczki fabrycznej,

2) utraty aktualności treści tabliczki fabrycznej – w wypadku dokonania zmian w pojeździe.

Wybijanie numerów

§ 3.1. Ustala się następujące miejsca wybijania numerów:

1) podwozie – na prawej podłużnicy ramy w przedniej części, w miejscu łatwo dostępnym i widocznym,

2) nadwozie samonośnen – w przedniej części nadwozia po prawej stronie pod pokrywą silnika (bagażnika) w miejscu łatwo dostępnym i widocznym, na elemencie nie podlegającym zazwyczaj wymianie podczas eksploatacji,

3) silnik (zamontowany w pojeździe) – na kadłubie (bloku) w miejscu do tego przewidzianym przez wytwórnię silnika. Jeżeli wytwórnia silnika nie przewidziała miejsca na kadłubie (bloku) łatwo dostępnego i widocznego dla wybicia numeru lub nie stosuje numeracji silników, numeru nie nadaje się. Należy wówczas zamieścić odpowiednią adnotację w wydanym zaświadczeniu (§ 7 ust.1).

2. W wypadku numeru nadwozia (podwozia-ramy) lub silnika zatartego lub sfałszowanego numer ten przekreśla się wybitą linią ciągłą, a nadany numer wybija się zgodnie z zasadami ust. 1.

3. W razie wybicia błędnej cyfry (litery) nie wolno w tym samym miejscu wybijać właściwej cyfry (litery); błędny znak powinien być przebity znakiem „X”, a nad lub pod nim – wybity właściwy znak. Należy wówczas zamieścić odpowiednią adnotację w wydanym zaświadczeniu (§ 7 ust. 1).

§ 4.1. Nadawany i wybijany numer składa się z dziewięciu lub dziesięciu znaków obejmujących następujące człony:

1) wyróżnik województwa i powiatu, określony jako pierwszy w przepisach dotyczących rejestracji, ewidencji i oznaczania pojazdów (dwie lub trzy litery),

2) numer upoważnienia stacji do dokonywania badań technicznych pojazdów (dwie cyfry),

3) pięciocyfrowy kolejny numer rozpoczynający się od liczby 00001.

2. Litery i cyfry w wybijanym numerze powinny być jednakowego typu i grubości, o wysokości nie mniejszej niż 6 mm.

3. Wzór nabijanego numeru na nadwoziu (podwoziu-ramie) pojazdu:

Tabliczka zastępcza

§ 5. Tabliczka zastępcza powinna być wykonana według wzoru określonego w niniejszym załączniku, z materiału odpornego na wpływy atmosferyczne, i trwale wypełniona zgodnie ze stanem faktycznym.

§ 6. 1. Tabliczka zastępcza powinna być trwale umocowana w przedniej części nadwozia po prawej stronie pod pokrywą silnika (bagażnika) w miejscu łatwo dostępnym i widocznym albo na lewym środkowym słupku nadwozia, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. W wypadku, o którym mowa w § 2 ust. 2 pkt 2, dotychczasowej tabliczki nie należy usuwać, lecz jej zdezaktualizowane zapisy przekreślić trwale liniami ciągłymi. Tabliczkę zastępczą należy umocować w sąsiedztwie tabliczki dotychczasowej, a jeżeli to nie jest możliwe - zgodnie z ust. 1.

Uwagi:

1. W pozycji „NR IDENTYFIKACYJNY” zamieszcza się numer identyfikacyjny (VIN) lub numer nadwozia (podwozia-ramy) nadany przez wytwórnię – w wypadku, o którym mowa w § 2 ust. 2 pkt 1, a w pozostałych wypadkach – nadany i wybity numer nadwozia (podwozia-ramy).

2. W pozycji „TABLICZKA WYKONANA PRZEZ” zamieszcza się symbol (identyfikator) stacji kontroli.

Inne wymagania

§ 7.1. O nadaniu i wybiciu numeru, wydaniu tabliczki zastępczej należy wydać zaświadczenie według wzoru określonego w niniejszym załączniku.

2. Pieczątkę uprawnionego diagnosty upoważnionego do nadawania i wybijania numerów określa wzór do niniejszego załącznika.

§ 8.1. Jednostka nadająca i wybijająca numery oraz wydająca tabliczki zastępcze jest obowiązana prowadzić rejestr nadanych i wybitych numerów oraz tabliczek zastępczych.

2. Wzór rejestru nadanych i wybitych numerów oraz tabliczek zastępczych określa tabela do niniejszego załącznika.

3. Rejestr nadanych i wybitych numerów oraz wydanych tabliczek zastępczych, z zastrzeżeniem ust. 4, stanowi dokument, którego strony powinny być ponumerowane, przesznurowane, a końce sznurka zaklejone nalepką i ostemplowane.

4. Dopuszcza się prowadzenie rejestru za pomocą techniki informatycznej.