Dziennik Ustaw - rok 1996 nr 46 poz. 205

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 17 stycznia 1995 r. w Pradze została sporządzona Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o wspólnej granicy państwowej w następującym brzmieniu:

UMOWA

między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o wspólnej granicy państwowej

Rzeczpospolita Polska i Republika Czeska (zwane dalej „Umawiającymi się Stronami”),

– realizując zasady i cele zawarte w Układzie między Rzecząpospolitą Polską a Czeską i Słowacką Republiką Federacyjną o dobrym sąsiedztwie, solidarności i przyjacielskiej współpracy, sporządzonym w Krakowie dnia 6 października 1991 r.,

– kierując się pragnieniem pogłębienia przyjacielskich stosunków z korzyścią dla obu Państw i ich narodów,

– dążąc do utrzymania wyraźnego przebiegu polsko-czeskiej granicy państwowej,

uzgodniły, co następuje:

1. Polsko-czeska granica państwowa jest płaszczyzną przechodzącą pionowo przez linię granicy na powierzchni Ziemi oddzielającą terytoria obu Państw, ich przestrzeń powietrzną oraz wnętrze Ziemi.

2. Granica państwowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską, od styku granicy państwowej Umawiających się Stron z granicą państwową Republiki Słowackiej do styku granicy państwowej Umawiających się Stron z granicą państwową Republiki Federalnej Niemiec, ustalona jest Umową między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Czechosłowacką o ostatecznym wytyczeniu granicy państwowej, podpisaną w Warszawie w dniu 13 czerwca 1958 r. (zwaną dalej „Umową o ostatecznym wytyczeniu granicy państwowej”).

3. Przebieg granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską przedstawiony jest w dokumentacji granicznej przebiegu i oznakowania wspólnej granicy państwowej (zwanej dalej „dokumentacją graniczną”), którą Umawiające się Strony opracowały stosownie do artykułu 1 ustęp 2 Umowy o ostatecznym wytyczeniu granicy państwowej i odnawiają stosownie do postanowień niniejszej umowy.

4. Przebieg granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską określają ponadto:

a) Protokół między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Rządem Republiki Czechosłowackiej oraz Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej w sprawie wytyczenia polsko-czechostowacko-niemieckiego styku granic państwowych i utrzymywania znaku granicznego, którym styk ten jest oznakowany, oraz protokolarny opis polsko-czechosłowacko-niemieckiego styku granic państwowych z dnia 27 marca 1957 r.;

b) mowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną w sprawie przebiegu granicy państwowej w związku z wynikami pierwszej wspólnej kontroli przebiegu polsko-czechosłowackiej granicy państwowej na granicznych ciekach wodnych z dnia 10 grudnia 1986 r. (zwana dalej „Umową o pierwszej wspólnej kontroli granicy państwowej na granicznych ciekach wodnych”).

Na dokumentację graniczną składają się:

a) dokumenty stanowiące integralną część Umowy o ostatecznym wytyczeniu granicy państwowej;

b) dokumenty stanowiące integralną część Umowy o pierwszej wspólnej kontroli granicy państwowej na granicznych ciekach wodnych;

c) dokumenty wynikające ze sprawdzenia przebiegu granicy państwowej, stosownie do artykułów 10 i 11, lub ze zmian przebiegu granicy państwowej, stosownie do artykułu 5 ustęp 2 i artykułu 6 niniejszej umowy.

1. Granica państwowa jest nieruchoma:

a) na jej suchych odcinkach lądowych;

b) w miejscach, w których przecina wody stojące lub cieki wodne przechodząc z jednego brzegu na drugi;

c) w miejscach jej przechodzenia z suchego odcinka do cieku wodnego i odwrotnie.

2. Nieruchoma granica państwowa, określona w ustępie 1, przebiega:

a) linią prostą od jednego znaku granicznego do najbliższego znaku granicznego, udokumentowanego w dokumentacji granicznej;

b) środkiem granicznych dróg i rowów.

3. Drogi i rowy graniczne przedstawione są w dokumentacji granicznej. Na ich początku i końcu osadzone są podwójne znaki graniczne, a wzdłuż nich – pojedyncze znaki graniczne, osadzone na przemian na terytorium każdej Umawiającej się Strony.

1. Granica państwowa jest ruchoma na granicznych ciekach wodnych, z wyjątkiem przypadków wymienionych w artykule 3 ustęp 1 litery b) i c).

2. Ruchoma granica państwowa, stosownie do ustępu 1, przebiega linią środkową granicznych cieków wodnych lub ich głównych odnóg i dostosowuje się do:

a) naturalnych zmian położenia koryt granicznych cieków wodnych, z wyjątkiem przypadku wymienionego w artykule 5 ust. 2;

b) sztucznych zmian w wyniku regulacji granicznych cieków wodnych, dokonanych po ich uzgodnieniu przez właściwe organy Umawiających się Stron, jeśli zmiany te nie spowodują odchylenia się ich linii środkowej od pierwotnego położenia o więcej niż szerokość koryta i jeśli powierzchnie oddzielone od terytoriów Umawiających się Stron w wyniku nowego położenia linii środkowej cieku zostaną wzajemnie wyrównane.

3. Linią środkową granicznego cieku wodnego jest:

a) linia jednakowo oddalona od obu wyrównanych linii brzegowych nie uregulowanego lub uregulowanego tylko na jednym brzegu granicznego cieku wodnego,

b) oś geometryczna obustronnie uregulowanego granicznego cieku wodnego.

4. Linie brzegowe granicznych cieków wodnych stanowią:

a) wyraźne krawędzie brzegów albo

b) linie określone lustrem wody, która podczas przepływu pomieści się w brzegach, nie zalewając przyległego terenu, albo

c) linie stałego porostu traw lub innej roślinności lądowej, albo

d) linie przecięcia się lustra wody przy jej stanie średnim z powierzchnią przyległego terenu.

W razie niemożliwości dokładnego ustalenia linii brzegowych według wyżej wymienionych kryteriów, uważa się za nie linie określone przez ekspertów gospodarki wodnej Umawiających się Stron.

5. Za główną odnogę granicznego cieku wodnego uważa się tę, w której przy niskim lub średnim stanie wody jest największy przepływ.

1. Umawiające się Strony utrzymują graniczne cieki wodne i znajdujące się na nich obiekty techniczne w stanie zapewniającym ustalony przebieg i charakter granicy państwowej.

2. W przypadku znacznej naturalnej zmiany położenia koryta granicznego cieku wodnego, granica państwowa przebiega tak, jak przebiegała przed taką zmianą, jeśli Umawiające się Strony nie ustalą innego jej przebiegu.

3. Jeżeli ruchoma granica państwowa ulegnie przesunięciu w miejscu, w którym przechodzi ona w nieruchomą, miejsce takiego przejścia zostaje określone decyzją Stałej Polsko-Czeskiej Komisji Granicznej.

4. Umawiające się Strony mogą na zasadzie wzajemnych uzgodnień postanowić o doprowadzeniu koryta granicznego cieku wodnego do stanu, który zapobiegałby powstaniu poważniejszych naturalnych zmian.

Inne zmiany przebiegu granicy państwowej niż wymienione w artykule 4 mogą nastąpić jedynie po zawarciu przez Umawiające się Strony odrębnej umowy w tym przedmiocie.

1. Granica państwowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską podzielona jest na odcinki granicy ponumerowane od I do IV.

2. I odcinek granicy rozpoczyna się na styku granicy państwowej Umawiających się Stron z granicą państwową Republiki Słowackiej. Umawiające się Strony w porozumieniu z Republiką Słowacką określą punkt styku granic państwowych Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Czeskiej i Republiki Słowackiej oraz sposób jego oznakowania i utrzymywania.

3. IV odcinek granicy kończy się na styku granicy państwowej Umawiających się Stron z granicą państwową Republiki Federalnej Niemiec w granicznym cieku wodnym Nysie Łużyckiej.

4. Dokładne oznakowanie poszczególnych odcinków granicy oraz ich długość określa dokumentacja graniczna.

1. Przebieg granicy państwowej oznakowany jest w terenie znakami granicznymi pojedynczymi, podwójnymi lub potrójnymi, umieszczonymi, jak następuje:

a) pojedyncze – bezpośrednio na linii granicy lub na przemian po obu stronach wspólnych granicznych dróg i rowów oraz granicznych cieków wodnych;

b) podwójne – na początku i na końcu wspólnych granicznych dróg, rowów oraz granicznych cieków wodnych, jak również w miejscach, gdzie ze względu na przeszkody terenowe nie można osadzić znaku granicznego bezpośrednio na linii granicy;

c) potrójne – podobnie jak w odniesieniu do podwójnych znaków granicznych w przypadkach, gdy dla widocznego oznakowania przebiegu linii granicy zastosowanie znaków podwójnych nie wystarcza.

2. Przebieg granicy państwowej oznakowany jest następującymi znakami granicznymi:

a) głównymi znakami granicznymi – na początku odcinków granicy i w ważnych punktach załamania;

b) pomocniczymi znakami granicznymi – wewnątrz odcinków granicy;

c) płytami lub innymi znakami – na skałach lub w korpusach jezdni;

d) trzema żelbetowymi monolitami w kształcie trójściennych ostrosłupów ściętych na styku granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Czeskiej i Republiki Federalnej Niemiec w granicznym cieku wodnym Nysie Łużyckiej, osadzonymi na jednym monolicie na terytorium każdego z tych Państw.

3. Kształt, wymiary, materiał, wygląd, oznaczenie i położenie znaków granicznych określone są w dokumentacji granicznej.

4. Oznakowanie przebiegu granicy państwowej innymi znakami granicznymi niż określone w dokumentacji granicznej, jeśli jest ono uzasadnione, możliwe jest wyłącznie po wzajemnym uzgodnieniu.

5. Po wzajemnym uzgodnieniu możliwe jest umieszczanie, w razie potrzeby, dodatkowych znaków granicznych, przestawianie zagrożonych znaków granicznych na bezpieczne miejsca oraz zmiana oznakowania bezpośredniego granicy państwowej na pośrednie lub odwrotnie.

Umawiające się Strony zapewniają zawsze jednoznaczny, wyraźnie widoczny i geodezyjnie określony przebieg granicy państwowej. Zobowiązują się utrzymywać i w razie potrzeby odnawiać znaki graniczne oraz aktualizować dokumentację graniczną, stosownie do postanowień niniejszej umowy.

1. Umawiające się Strony zapewniają co pięć lat wspólne sprawdzenie stanu i rozmieszczenia znaków granicznych oraz usunięcie stwierdzonych usterek. Okres pięcioletni zaczyna się liczyć od zakończenia robót w terenie, wynikających z poprzedniej kontroli.

2. Pomiary granicznych cieków wodnych wykonywane są podczas co drugiego wspólnego sprawdzania znaków granicznych.

3. Umawiające się Strony dokonują w miarę potrzeby wspólnej kompleksowej kontroli przebiegu granicy państwowej.

4. Na podstawie kontroli, o których mowa w ustępach 1, 2 i 3, zostają sporządzone właściwe dokumenty graniczne.

5. Nowe dokumenty graniczne, sporządzone w wyniku wspólnej kontroli, podlegają zatwierdzeniu stosownie do przepisów prawnych każdej z Umawiających się Stron. Dokumenty nabierają mocy obowiązującej i stają się integralną częścią dokumentacji granicznej w dniu powiadomienia się Umawiających się Stron o ich zatwierdzeniu.

1. Jeśli wymaga tego zapewnienie widoczności przebiegu granicy państwowej, Umawiające się Strony podejmują niezbędne działania również poza okresowym wspólnym sprawdzaniem stanu i rozmieszczenia znaków granicznych.

2. W przypadku stwierdzenia przez jedną z Umawiających się Stron, że znak graniczny został przestawiony, Umawiające się Strony kontrolują jego położenie również poza okresowym wspólnym sprawdzaniem, a w razie potrzeby powodują przestawienie znaku granicznego na właściwe miejsce.

1. Umawiające się Strony angażują na swój koszt specjalistów geodezyjnych i kartograficznych, jak również pomocniczy personel techniczny do pomiarów i oznakowania granicy państwowej oraz do wynikających z nich prac kartograficznych.

2. Rozdzielaniem zadań zajmuje się Stała Polsko-Czeska Komisja Graniczna, starając się zapewnić jak największą celowość, gospodarność i równe obciążenie stron.

1. Właściciele i użytkownicy gruntów oraz budowli i urządzeń naziemnych i podziemnych, znajdujących się na granicy państwowej lub w jej pobliżu, obowiązani są umożliwiać prace i działania związane z oznakowywaniem i pomiarami, a zwłaszcza z osadzaniem i umocowywaniem znaków granicznych i geodezyjnych. Roboty związane z pomiarami i oznakowywaniem wykonywane są z poszanowaniem interesów publicznych i prywatnych.

2. Osoby powołane do wykonywania zadań stosownie do artykułów 10, 11 i 12 mają prawo wstępu i wjazdu na grunty, do zabudowań i urządzeń. Nie mają natomiast prawa wstępu do mieszkań i pomieszczeń chronionych. Zainteresowane osoby należy powiadomić o rozpoczęciu robót w odpowiednim czasie.

3. W razie gdyby roboty te i działania spowodowały szkody, poszkodowanemu przysługuje roszczenie o odszkodowanie wobec Umawiającej się Strony, na której terytorium znajdują się grunty, budynki i urządzenia. Właściciele i użytkownicy gruntów wymienieni w ustępie 1 dochodzą swych praw do odszkodowania stosownie do przepisów prawnych Umawiającej się Strony, na której terytorium znajdują się grunty, budynki i urządzenia. Poszkodowany nie może dochodzić swych praw do odszkodowania wobec drugiej Umawiającej się Strony.

W razie konieczności odtworzenia lub odnowienia oznakowania punktów styku granic państwowych trzech Państw, roboty zostaną wykonane po ich wzajemnym uzgodnieniu przez wszystkie zainteresowane Państwa.

Umawiające się Strony stosują odpowiednie środki ochrony znaków granicznych i geodezyjnych oraz innych urządzeń przeznaczonych do oznakowania granicy państwowej przed ich uszkodzeniem, zniszczeniem, bezprawnym przestawianiem oraz ich używaniem niezgodnie z przeznaczeniem.

1. Umawiające się Strony zapewniają utrzymywanie na suchych odcinkach granicy państwowej po obu jej stronach wolnego pasa o szerokości 1 m, a wokół znaków granicznych wyznaczających pośrednio przebieg granicy państwowej – wolną przestrzeń o promieniu 1 m, bez zarośli utrudniających widoczność. Postanowienie to nie dotyczy roślinności przeznaczonej do umacniania brzegów ani też chronionych drzew i krzewów.

2. Właściciele i użytkownicy gruntów obowiązani są umożliwiać roboty i działania wymienione w ustępie 1. Poza tym stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 13.

1. Na odcinkach, o których mowa w artykule 16 ustęp 1, mogą być budowane wyłącznie urządzenia przeznaczone do transportu publicznego, obiekty i urządzenia związane z odprawą celną i paszportową na granicy państwowej lub z jej ochroną, jak również wszelkie przecinające ją przewody.

2. W przypadkach szczególnych Umawiające się Strony zezwalają na odstępstwo od postanowienia ustępu 1.

Na linii granicy państwowej nie wolno umieszczać żadnych oznaczeń granicy własności prywatnej.

W razie gdyby wewnątrz 50-metrowego pasa po obu stronach granicy państwowej przewidywano wykonywanie robót mających na celu poszukiwanie lub wydobywanie bogactw mineralnych, zostaje podjęta wspólna decyzja o zastosowaniu niezbędnych środków dla zabezpieczenia przebiegu granicy państwowej i jej oznakowania.

1. Umawiające się Strony ustanawiają do wykonywania zadań określonych niniejszą umową Stałą Polsko-Czeską Komisję Graniczną (zwaną dalej „Komisją Graniczną”).

2. Komisja Graniczna składa się z delegacji polskiej i delegacji czeskiej. Rządy Umawiających się Stron mianują przewodniczących delegacji i ich zastępców. Właściwe organy każdej z Umawiających się Stron mianują członków swej delegacji.

3. Obaj przewodniczący i ich zastępcy upoważnieni są do utrzymywania bezpośrednich kontaktów.

4. Przewodniczący każdej delegacji może do pracy w Komisji Granicznej powoływać ekspertów i siły pomocnicze.

1. Komisja Graniczna jest właściwa w szczególności do:

a) organizowania i przeprowadzania wspólnej kontroli przebiegu granicy państwowej i rozmieszczenia znaków granicznych stosownie do artykułów 10 i 11;

b) decydowania o sposobach oznakowywania przebiegu granicy państwowej;

c) dokonywania zmian w oznakowaniu granicy państwowej w związku z budowaniem lub likwidowaniem granicznych dróg i rowów;

d) kwalifikowania zakresu zmian położenia koryt granicznych cieków wodnych i opiniowania projektów regulacji granicznych cieków wodnych z punktu widzenia przebiegu granicy państwowej;

e) wypowiadania się w sprawie działalności budowlanej i innych działań o charakterze technicznym, podejmowanych w bezpośredniej bliskości granicy państwowej;

f) zmiany oznakowania granicy państwowej z pośredniego na bezpośrednie i odwrotnie;

g) sporządzania dokumentów granicznych.

2. Komisja Graniczna opracowuje regulamin swojej działalności, instrukcję techniczną pomiarów i utrzymania oznakowania przebiegu granicy państwowej oraz instrukcję sporządzania lub aktualizacji dokumentacji granicznej.

3. Komisja Graniczna nie jest uprawniona do zmiany przebiegu granicy państwowej.

4. Komisja Graniczna przedstawia rządom Umawiających się Stron propozycje dotyczące zmian przebiegu granicy państwowej.

Do podjęcia decyzji przez Komisję Graniczną potrzebna jest zgoda przewodniczących obu delegacji. Decyzje Komisji Granicznej stanowią część składową protokołów jej posiedzeń.

1. Komisja Graniczna powołuje do wykonywania swych zadań mieszane grupy pomiarowe. Ich liczbę i skład ustala w zależności od zakresu i rodzaju robót, które należy wykonać.

2. Kierownicy mieszanych grup pomiarowych wykonują zadania zgodnie protokołami posiedzeń Komisji Granicznej.

3. Komisja Graniczna zatwierdza techniczne materiały podkładowe, sporządzone przez mieszane grupy pomiarowe.

4. Wyniki okresowych kontroli przebiegu granicy państwowej Komisja Graniczna podsumowuje każdorazowo w protokole końcowym.

1. Posiedzenia Komisji Granicznej odbywają się co najmniej raz w roku i, jeśli nie uzgodniono inaczej, na przemian na terytoriach Umawiających się Stron. Posiedzeniom przewodniczy przewodniczący delegacji Umawiającej się Strony, na której terytorium odbywa się posiedzenie.

2. Przeglądy granicy państwowej przeprowadzane są po ich uzgodnieniu przez obie delegacje Komisji Granicznej.

3. Z każdego posiedzenia Komisji Granicznej lub przeglądu granicy państwowej zostaje sporządzony protokół w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i czeskim.

4. Protokoły Komisji Granicznej nabierają mocy obowiązującej w dniu pisemnego powiadomienia się przewodniczących delegacji o ich zatwierdzeniu przez właściwe organy Umawiających się Stron. Powiadomienie to powinno nastąpić jak najwcześniej, najpóźniej na następnym posiedzeniu Komisji Granicznej.

5. Umawiające się Strony pokrywają koszty związane z działalnością swych delegacji Komisji Granicznej, jak również powołanych przez nie ekspertów i pracowników pomocniczych.

1. Osoby upoważnione do wykonywania zadań związanych z administracją granicy państwowej mają prawo do swobodnego poruszania się na granicy, a w uzasadnionych przypadkach – do przekraczania jej nie tylko w przejściach granicznych. Na żądanie upoważnionych organów są one obowiązane okazać paszport oraz upoważnienie wydane przez Komisję Graniczną.

2. Jeżeli osoby wymienione w ustępie 1 należą do umundurowanej formacji o charakterze wojskowym, mają prawo w czasie wykonywania swych czynności na terytorium drugiego państwa do noszenia munduru swojej formacji. Nie mają natomiast prawa do noszenia broni.

1. Towary przywiezione z obszaru celnego jednej Umawiającej się Strony na obszar celny drugiej Umawiającej się Strony i wykorzystane do prac wynikających z niniejszej umowy zwolnione są od cła, podatków i opłat.

2. Pojazdy, narzędzia, urządzenia, instrumenty, aparaty, maszyny oraz nie wykorzystane materiały i części zamienne powinny być wywiezione w terminie 1 miesiąca od daty zakończenia prac na obszar celny, z którego zostały przywiezione.

3. Nie wywiezione towary, w tym pojazdy, narzędzia, urządzenia, instrumenty, aparaty, maszyny oraz nie wykorzystane materiały i części zamienne, o których mowa ust. 2, podlegają cłu, podatkom i opłatom zgodnie z prawem wewnętrznym.

4. Osoby, którym zlecono wykonanie zadań związanych z administracją granicy państwowej na obszarze celnym drugiej Umawiającej się Strony, mogą zgodnie z prawem wewnętrznym tej Strony przywozić rzeczy osobistego użytku na własne potrzeby w czasie podróży, łącznie ze środkami spożywczymi, napojami, lekarstwami i wyrobami tytoniowymi.

5. Właściwe organy Umawiających się Stron zapewniają, stosownie do prawa wewnętrznego, wszelkie dopuszczalne ułatwienia w przywozie i wywozie towarów, o których mowa w ust. 1 i 4.

Spory dotyczące interpretacji lub wykonywania niniejszej umowy rozstrzygane są na drodze dyplomatycznej.

W dniu wejścia niniejszej umowy w życie tracą moc obowiązujące w stosunkach między Umawiającymi się Stronami rozdziały I i II Umowy między Polską Rzeczą-pospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o stosunkach prawnych na polsko-czechosłowackiej granicy państwowej oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych, sporządzonej w Pradze dnia 2 grudnia 1967 r.;

Porozumienie między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej o wykonywaniu rozdziałów I i II Umowy o stosunkach prawnych na polsko-czechosłowackiej granicy państwowej oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych z dnia 17 października 1974 r.

Niniejsza umowa podlega ratyfikacji i wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi w Warszawie.

Niniejsza umowa zostaje zawarta na okres 15 lat. Ulega ona automatycznemu przedłużeniu na okresy pięcioletnie, jeśli żadna z Umawiających się Stron nie wypowie jej w drodze notyfikacji najpóźniej na rok przed upływem danego okresu. Wypowiedzenie niniejszej umowy nie ma wpływu na ważność dokumentów wymienionych w jej artykułach 1 i 2.

Sporządzono w Pradze dnia 17 stycznia 1995 r. w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i czeskim, przy czym oba teksty mają jednakową moc.

Po zaznajomieniu się z powyższą umową, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

– została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych,

– jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,

– będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 12 lipca 1995 r.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: L. Wałęsa

L.S.

Minister Spraw Zagranicznych: W. Bartoszewski