Dziennik Ustaw - rok 1994 nr 88 poz. 409

Na podstawie art. 23 i 27 ustawy z dnia 21 maja 1963 r. o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenia honoru i godności żołnierskiej (Dz. U. z 1992 r. Nr 5, poz. 17) zarządza się, co następuje:

1) "sądzie honorowym" - rozumie się przez to oficerski sąd honorowy wybrany przez zebranie oficerów albo sąd honorowy wybrany przez zebranie chorążych lub podoficerów zawodowych;

2) "sądzie koleżeńskim" - rozumie się przez to sąd koleżeński wybrany przez zebranie szeregowych i podoficerów w czynnej służbie wojskowej, nie podlegających właściwości sądów honorowych;

3) "zebraniu" - rozumie się przez to działające na podstawie odrębnych przepisów zebrania oficerów, chorążych lub podoficerów zawodowych oraz zebrania pozostałych żołnierzy w czynnej służbie wojskowej;

4) "mężu zaufania" - rozumie się przez to działającego na podstawie odrębnych przepisów żołnierza wybranego przez zebranie oficerów, chorążych lub podoficerów zawodowych albo innych żołnierzy w czynnej służbie wojskowej jednostki (instytucji) wojskowej.

2. Sąd honorowy drugiej instancji rozpatruje odwołania od orzeczeń sądu honorowego pierwszej instancji.

3. Sądy koleżeńskie są jednoinstancyjne.

2. Zebranie zwołuje i przewodniczy mu mąż zaufania.

3. Mąż zaufania przedkłada zebraniu przygotowany przez siebie pisemny wniosek o wybór sądu honorowego (koleżeńskiego). Wniosek ten powinien zawierać:

1) miejsce i datę zdarzenia;

2) oznaczenie stron;

3) okoliczności zdarzenia;

4) wnioski stron.

2. Sąd koleżeński wybiera się w składzie trzyosobowym.

3. Sąd honorowy (koleżeński) wyłania spośród swojego składu przewodniczącego i protokolanta.

1) ukarany karą dyscyplinarną, która nie została zatarta;

2) w stosunku do którego jest prowadzone postępowanie karne, dyscyplinarne lub przed sądem honorowym;

3) który jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym stron w linii prostej albo krewnym bocznym lub powinowatym bocznym do drugiego stopnia;

4) który jest przełożonym lub podwładnym stron;

5) który był świadkiem zdarzenia, którego sprawa dotyczy;

6) który jest mężem zaufania;

7) który jest pełnomocnikiem strony.

2. W składzie sądu honorowego drugiej instancji nie może orzekać żołnierz, który w tej samej sprawie orzekał w składzie sądu pierwszej instancji.

3. Strony mają prawo wnosić o wyłączenie sędziego w czasie tego samego zebrania. Po przyjęciu wyłączenia zebranie wybiera nowego sędziego.

2. Właściwy do rozpoznania sprawy honorowej jest sąd honorowy (koleżeński) jednostki (instytucji) wojskowej, na której terenie został popełniony czyn. W przypadku popełnienia czynu poza tym terenem, właściwy do rozpoznania sprawy honorowej jest sąd honorowy (koleżeński) jednostki (instytucji) wojskowej, w której pełni czynną służbę wojskową żołnierz, przeciwko któremu został złożony wniosek o wszczęcie postępowania.

3. Jeżeli obwinionymi w tej samej sprawie honorowej są żołnierze należący do różnych zebrań, sprawę rozpoznaje sąd honorowy (koleżeński) właściwy dla żołnierza posiadającego wyższy stopień wojskowy, chyba że mężowie zaufania wspólnie ustalą inaczej.

2. Celem postępowania wyjaśniającego jest stwierdzenie, czy został naruszony honor lub godność żołnierska.

3. Celem postępowania orzekającego jest orzeczenie o winie lub niewinności obwinionego, a w przypadku uznania go za winnego - zastosowanie środka wychowawczego.

2. Za obwinionego uważa się żołnierza, przeciwko któremu wszczęto postępowanie honorowe.

2. Po otrzymaniu wniosku, o którym mowa w ust. 1, sąd honorowy (koleżeński) wszczyna postępowanie honorowe i przeprowadza postępowanie wyjaśniające.

3. W postępowaniu wyjaśniającym należy obwinionemu umożliwić złożenie wszystkich wyjaśnień, mogących mieć - jego zdaniem - znaczenie dla sprawy. Obwiniony ma prawo zgłaszać wnioski o przesłuchanie wskazanych świadków i o przeprowadzenie innych dowodów. Sąd uwzględnia wnioski obwinionego.

1) nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego);

2) oznaczenie czynności, jej terminu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących;

3) przebieg czynności oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników;

4) w miarę potrzeby, stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności.

2. Protokół podpisują przewodniczący i protokolant sądu honorowego (koleżeńskiego).

3. Wniosek o sprostowanie protokołu strony zgłaszają do przewodniczącego sądu honorowego (koleżeńskiego), który decyduje o naniesieniu poprawki.

2. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać:

1) nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego);

2) stopień wojskowy, imię i nazwisko obwinionego;

3) dokładne określenie czynu zarzuconego obwinionemu, ze wskazaniem czasu, miejsca i okoliczności jego popełnienia;

4) rozstrzygnięcie sprawy;

5) uzasadnienie oparte na wynikach postępowania wyjaśniającego.

3. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, doręcza się stronom.

4. Na postanowienie, o którym mowa w ust. 1, stronom przysługuje odwołanie do sądu honorowego drugiej instancji w terminie 14 dni od daty doręczenia postanowienia.

2. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać:

1) nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego);

2) stopień wojskowy, imię i nazwisko obwinionego;

3) dokładne określenie czynu zarzuconego obwinionemu, ze wskazaniem czasu, miejsca i okoliczności jego popełnienia;

4) rozstrzygnięcie sprawy;

5) uzasadnienie oparte na wynikach postępowania wyjaśniającego;

6) wskazanie dowodów, które mają być przeprowadzone na rozprawie.

3. Przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) zapoznaje strony z treścią postanowienia, o którym mowa w ust. 1, oraz z innymi materiałami postępowania wyjaśniającego.

1) obwiniony zmarł, chyba że członek najbliższej rodziny zmarłego wystąpił z wnioskiem o dalsze prowadzenie postępowania;

2) wniosek o wszczęcie postępowania został wycofany przez osobę lub organ, który go wniósł;

3) obwiniony został zwolniony z czynnej służby wojskowej;

4) zostało ujawnione, że sprawa nie podlega właściwości tego sądu honorowego (koleżeńskiego) albo że postępowanie honorowe co do tego samego czynu zostało prawomocnie zakończone lub toczy się postępowanie honorowe wszczęte wcześniej;

5) nastąpiło przedawnienie.

2. Postępowanie honorowe umarza się również w przypadkach, o których mowa w § 17 i 18 ust. 1.

2. Strony mają prawo ustanowić pełnomocników, którymi mogą być żołnierze należący do tego samego lub wyższego korpusu osobowego.

3. Po wydaniu postanowienia, o którym mowa w § 18 ust. 1 i § 19 ust. 1, strony i ich pełnomocnicy mogą przeglądać w obecności sędziego sądu honorowego (koleżeńskiego) akta sprawy oraz sporządzać z nich odpisy i notatki.

2. Sąd honorowy (koleżeński) z urzędu lub na wniosek strony może wyłączyć jawność rozprawy, jeśli przemawia za tym uzasadniony interes którejkolwiek ze stron.

2. Nie usprawiedliwione niestawienie się na rozprawę stron lub ich pełnomocników nie stanowi przeszkody do przeprowadzenia rozprawy, chyba że na rozprawę nie stawił się pełnomocnik obwinionego, ustanowiony przez sąd honorowy (koleżeński) z urzędu.

3. W razie uznania przez sąd honorowy (koleżeński) nieobecności stron lub ich pełnomocników na rozprawie za usprawiedliwioną, sąd odracza rozprawę, ustalając jej nowy termin.

2_: Po wysłuchaniu stron przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) poucza o przysługującym im prawie zadawania pytań świadkom oraz do wypowiadania się co do każdego przeprowadzonego dowodu.

3. Obwiniony ma prawo składania wyjaśnień; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.

4. Na rozprawie odczytuje się dokumenty z postępowania wyjaśniającego, a także przesłuchuje się świadków i przeprowadza inne dowody. Osoba najbliższa dla obwinionego, przesłuchiwana jako świadek, może odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić złożenia zeznań.

2. Po zamknięciu postępowania dowodowego sąd honorowy (koleżeński) niezwłocznie przystępuje do narady celem wydania orzeczenia.

3. Przebieg narady i głosowania są tajne.

4. Rozstrzygnięcia, o których mowa w § 18 ust. 1, § 19 ust. 1 i § 27 ust. 1, są podejmowane zwykłą większością głosów.

5. Narada i głosowanie odbywają się osobno co do winy i co do środka wychowawczego. Przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) głosuje ostatni.

1) o uniewinnieniu obwinionego od zarzutu popełnienia czynu;

2) o uznaniu obwinionego za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu i zastosowaniu środka wychowawczego.

2. Przy określaniu środka wychowawczego bierze się pod uwagę okoliczności i skutki czynu, stopień winy, postawę etyczną, a także zachowanie się obwinionego przed i po popełnieniu czynu, oceniając czyn na podstawie zapisów odpowiednio Kodeksu honorowego oficera sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub Karty żołnierza zasadniczej służby wojskowej.

1) nazwę i skład sądu honorowego (koleżeńskiego), termin i miejsce rozprawy oraz oznaczenie stron i ich pełnomocników;

2) przebieg rozprawy oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników;

3) wydane w toku rozprawy postanowienia;

4) stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu rozprawy.

2. Przepisy § 16 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

1) nazwę sądu honorowego (koleżeńskiego) oraz termin i miejsce rozpoznania sprawy i wydania orzeczenia;

2) stopnie wojskowe, imiona i nazwiska członków sądu honorowego (koleżeńskiego);

3) stopnie wojskowe, imiona i nazwiska, imiona ojców, daty urodzenia i stanowiska służbowe stron;

4) dokładne określenie czynu zarzuconego obwinionemu;

5) rozstrzygnięcie sądu;

6) pouczenie o prawie i sposobie wniesienia odwołania.

2. Po sporządzeniu i podpisaniu orzeczenia, przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) ogłasza je publicznie oraz podaje ustnie najważniejsze powody rozstrzygnięcia sądu.

3. Przewodniczący sądu honorowego (koleżeńskiego) sporządza z urzędu uzasadnienie orzeczenia na piśmie, w terminie siedmiu dni od daty jego ogłoszenia.

4. Uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać ustalenia faktyczne, przez wskazanie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich - w tym względzie - oparł się dowodach i dlaczego nie dał wiary dowodom przeciwnym, a także przytoczenie okoliczności, które sąd wziął pod uwagę przy określaniu środka wychowawczego.

5. Orzeczenie i uzasadnienie orzeczenia podpisują wszyscy członkowie sądu honorowego (koleżeńskiego).

2. Orzeczenie jest przechowywane w aktach personalnych obwinionego przez okres:

1) wobec żołnierzy pełniących zawodową służbę wojskową - dwóch lat, chyba że żołnierz został w międzyczasie zwolniony z zawodowej służby wojskowej;

2) wobec pozostałych żołnierzy - do czasu zwolnienia z czynnej służby wojskowej.

2. W celu rozpoznania wniesionego odwołania mąż zaufania zwołuje w terminie do trzydziestu dni zebranie w celu wyboru sądu honorowego drugiej instancji.

3. Sąd honorowy drugiej instancji jest wybierany w sposób ustalony dla sądu honorowego pierwszej instancji.

1) uchyla orzeczenie w całości lub w części, jeśli stwierdzi, że dopuszczono się uchybień proceduralnych lub błędów w ustaleniach faktycznych i:

a) wydaje nowe orzeczenie orzekając odmiennie co do istoty, jeżeli pozwalają na to zebrane dowody, lub umarza postępowanie,

b) przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi honorowemu pierwszej instancji - w innych wypadkach.

2) utrzymuje orzeczenie w mocy, jeżeli nie uwzględnia odwołania;

2. Sąd honorowy drugiej instancji może orzec na niekorzyść obwinionego tylko wtedy, gdy odwołanie wniesiono na jego niekorzyść. Odwołanie wniesione na niekorzyść obwinionego może spowodować orzeczenie również na jego korzyść.

2. Przepisy § 21 stosuje się odpowiednio.

2. Strony mogą składać wyjaśnienia, oświadczenia i wnioski, ustnie lub na piśmie. Wyjaśnienia, oświadczenia i wnioski złożone na piśmie podlegają odczytaniu na rozprawie.

3. W razie potrzeby sąd honorowy drugiej instancji wydaje na rozprawie postanowienie o uzupełnieniu postępowania dowodowego.

4. Przed zamknięciem rozprawy przewodniczący sądu honorowego drugiej instancji udziela głosu stronom, przy czym pierwszy głos przysługuje stronie, która wniosła odwołanie. Jeśli jedna ze stron zabiera głos ponownie, to udziela się głosu również stronie przeciwnej.

5. Przepisy § 22, 23, 26 ust. 2-5, § 28-30 i § 31 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2. Sprawując nadzór nad działalnością sądu honorowego dowódca, o którym mowa w ust. 1:

1) może uczestniczyć w rozprawach sądu honorowego;

2) gromadzi przekazane mu przez mężów zaufania informacje o orzeczeniach wydanych przez sąd honorowy;

3) występuje w razie potrzeby drogą służbową do Ministra Obrony Narodowej o uchylenie orzeczenia sądu honorowego;

4) przechowuje akta spraw rozpoznawanych przez sąd honorowy.

3. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, dowódca jednostki (instytucji) wojskowej (dowódca garnizonu) sprawuje poprzez męża zaufania.

1) nr 63/MON z dnia 9 października 1971. r. w sprawie wprowadzenia do użytku Statutu sądów honorowych (Dz. Rozk. MON Nr 23, poz. 212);

2) nr 15/MON z dnia 25 lutego 1972 r. w sprawie organizacji sądów honorowych (Dz. Rozk. MON Nr 3, poz. 21);

3) nr 90/MON z dnia 5 grudnia 1968 r. w sprawie wprowadzenia do użytku w wojsku Statutu sądów koleżeńskich .(Dz. Rozk. MON Nr 26, poz. 133).

Minister Obrony Narodowej: P. Kołodziejczyk