Dziennik Ustaw - rok 1992 nr 90 poz. 450

2. Najwyższym wyróżnieniem zasług cywilnych i wojskowych położonych w czasie pokoju lub wojny dla chwały i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej są ordery i odznaczenia.

3. Ordery w każdej klasie i odznaczenia w każdym stopniu nadaje się jeden raz, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

4. Ordery i odznaczenia nadaje się na zasadach określonych w ustawie.

2. Prezydent nadaje ordery z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów oraz Kapituł Orderów.

3. Prezydent nadaje odznaczenia z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów, ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz wojewodów.

4. Ordery i odznaczenia wojenne w czasie wojny nadaje w Siłach Zbrojnych, z upoważnienia Prezydenta, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również do osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe określone w odrębnych przepisach – w okresie zajmowania tych stanowisk.

3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się w czasie wojny.

2. Ordery i odznaczenia mogą być nadawane również cudzoziemcom za zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej lub jej obywateli, a także stosownie do zwyczajów międzynarodowych.

1) opis, materiał, wymiary i wzory rysunkowe odznak orderów i odznaczeń określonych w ustawie,

2) szczegółowy tryb postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzory odpowiednich dokumentów.

2. Prezydent, w drodze rozporządzenia, może określić sposób, a także okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń.

2. Order Orła Białego nadawany jest za znamienite zasługi zarówno cywilne, jak i wojskowe, położone w czasie pokoju lub wojny, dla chwały i pożytku; Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Order Wojenny Virtuti Militari dzieli się na, pięć klas:

klasa I – Krzyż Wielki Orderu Wojennego Virtuti Militari,

klasa II – Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari,

klasa III – Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari,

klasa IV – Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari,

klasa V – Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari.

3. Order Wojenny Virtuti Militari może być nadany:

1) Krzyż Wielki Orderu Wojennego Virtuti Militari – Naczelnemu Dowódcy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej za zwycięską wojnę lub dowódcy armii albo wyższemu dowódcy za całokształt działalności w czasie wojny,

2) Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari – dowódcy armii lub innemu wyższemu dowódcy za śmiałe i pełne inicjatywy prowadzenie operacji wojennej, mającej duże znaczenie dla przebiegu wojny,

3) Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari – dowódcy jednostki bojowej za nadzwyczajne czyny bojowe lub wybitną inicjatywę, połączoną z umiejętnym i skutecznym dowodzeniem, a wyjątkowo oficerowi sztabu za współpracę z dowódcą, jeżeli współpraca ta w sposób wybitny przyczyniła się do, zwycięstwa w bitwie,

4) Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari – oficerowi za umiejętne i skuteczne dowodzenie jednostką bojową lub za inny czyn zapewniający sukces bojowy; podoficerowi lub żołnierzowi posiadającemu już Krzyż Srebrny za czyn wybitnego męstwa, połączony z narażeniem życia,

5) Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – dowódcy lub żołnierzowi za śmiały czyn bojowy lub osobiste męstwo, a także osobom cywilnym za okazanie niezwykłego męstwa.

4._: Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari może być nadany formacji walczącej lub miejscowości.

2. Order Odrodzenia Polski dzieli się na pięć klas:

klasa I – Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski,

klasa II – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,

klasa III – Krzyż Komandorski, Orderu Odrodzenia Polski, ;

klasa IV – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,

klasa V – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

3. Order Odrodzenia Polski jest nadawany osobom, które zasłużyły się Polsce zwłaszcza poprzez:

1) wybitne osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju działalności państwowej i publicznej_;

2) szczególne zasługi dla umacniania suwerenności i obronności kraju,

3) szczególne zasługi dla rozwoju gospodarki narodowej, służby publicznej oraz wybitną twórczość naukową, literacką i artystyczną,

4) wybitne zasługi dla rozwoju współpracy Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami i narodami.

2. Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej dzieli się na pięć klas:

klasa I – Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,

klasa II – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,

klasa III – Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,

klasa IV – Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,

klasa V – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Krzyż Walecznych może być nadany tej samej osobie czterokrotnie.

3. Krzyż Walecznych może być nadany także formacji walczącej lub miejscowości.

2. Krzyż Zasługi z Mieczami dzieli się na trzy stopnie:

I stopień – Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,

II stopień – Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,

III stopień – Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami.

3. Krzyż Zasługi z Mieczami może być nadany tej samej osobie w każdym stopniu dwukrotnie.

2. Krzyż Zasługi dzieli się na trzy stopnie:

I stopień – Złoty Krzyż Zasługi,

II stopień – Srebrny Krzyż Zasługi,

III stopień – Brązowy Krzyż Zasługi.

3. Krzyż Zasługi może być nadany także za:

1) wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej,

2) ofiarną działalność publiczną,

3) ofiarne niesienie pomocy oraz działalność charytatywną.

4. Krzyż Zasługi tego samego stopnia może być nadany tej samej osobie dwukrotnie.

5. Przed nadaniem Krzyża Zasługi wyższego stopnia powinny upłynąć co najmniej 3 lata; odstępstwo od tej zasady jest dopuszczalne wyjątkowo.

2. Krzyż Zasługi Za Dzielność może być nadany tej samej osobie wielokrotnie.

3. Krzyż Zasługi Za Dzielność może być wyjątkowo nadawany także innym osobom nie wymienionym w ust. 1.

2. Medal Za Ofiarność i Odwagę może być nadany tej samej osobie wielokrotnie.

2. Kapituła stoi na straży honoru orderu, dla którego została ustanowiona.

1) opiniuje wnioski o nadanie lub pozbawienie orderu, wniesione przez Prezesa Rady Ministrów przed ich przedstawieniem Prezydentowi,

2) może wystąpić do Prezydenta z inicjatywą nadania orderu lub jego pozbawienia,

3) zapoznaje się z projektami aktów normatywnych dotyczących orderu,

4) może występować do organów uprawnionych o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawach dotyczących orderu.

1) o pozytywnym zaopiniowaniu wniosku,

2) stwierdzające, że przedstawiony wniosek nie uzasadnia nadania lub pozbawienia orderu lub że wniosek nie może zostać uwzględniony z powodu niezgodności z obowiązującymi przepisami prawa.

2. Kapituła może przed wydaniem ostatecznej opinii zwrócić się do wnioskodawcy o uzupełnienie wniosku.

3. Kapituła może zaproponować nadanie innej niż proponowana klasy orderu.

2. Prezydent z tytułu swego wyboru na ten urząd staje się Kawalerem Orderu Orła Białego, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczy jego Kapitule.

3. Członków Kapituły powołuje Wielki Mistrz spośród Kawalerów Orderu Orła Białego na pięć lat.

4. Kapituła wybiera ze swego grona Kanclerza Orderu i Sekretarza Kapituły. Kanclerz Orderu zastępuje Wielkiego Mistrza jako przewodniczącego Kapitule.

2. Stojącego na czele Kapituły Kanclerza Orderu oraz członków Kapituły powołuje Prezydent spośród Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari na pięć lat.

3. Kapituła wybiera ze swego grona zastępcę Kanclerza Orderu oraz Sekretarza Kapituły.

4. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się w czasie wojny.

2. Prezydent z tytułu Swego wyboru na ten urząd staje się Kawalerem Orderu Odrodzenia Polski I klasy, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczy jego Kapitule.

3. Członków Kapituły powołuje Wielki Mistrz spośród Kawalerów Orderu Odrodzenia Polski na pięć lat.

4. Kapituła wybiera ze swego grona Kanclerza Orderu i Sekretarza Kapituły. Kanclerz Orderu zastępuje Wielkiego Mistrza jako przewodniczącego Kapitule.

2. O nadanie odznaczeń osobom związanym z obszarem województwa miejscem zamieszkania, pracy lub działalności mogą występować wojewodowie.

2. Zgłoszenie inicjatywy nadania orderu lub odznaczenia nie zobowiązuje organu uprawnionego do przedstawienia Prezydentowi wniosku w tej sprawie.

3. Nieprzedstawienie Prezydentowi wniosku o nadanie orderu lub odznaczenia przez organ uprawniony wymaga zawiadomienia i podania przyczyny zgłaszającemu inicjatywę.

2. Wnioski o nadanie Krzyża Zasługi Za Dzielność przedstawia Prezydentowi Minister Spraw Wewnętrznych albo Minister Obrony Narodowej.

3. Wnioski o nadanie Medalu Za Długoletnie Pożycie Małżeńskie przedstawiają Prezydentowi wojewodowie.

4. Wniosek o nadanie orderu lub odznaczenia osobie nie posiadającej obywatelstwa polskiego lub zamieszkałej stale za granicą przedstawia Prezydentowi Minister Spraw Zagranicznych.

2. Odznaki orderów i odznaczeń w imieniu Prezydenta mogą wręczać osoby uprawnione do występowania do Prezydenta z wnioskami o nadanie orderów i odznaczeń oraz ich zastępcy, a także:

1) w Siłach Zbrojnych – dowódcy upoważnieni przez Ministra Obrony Narodowej (w czasie wojny przez Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej) oraz Ministra Spraw Wewnętrznych,

2) za granicą – kierownicy polskich przedstawicielstw dyplomatycznych oraz kierownicy urzędów konsularnych.

3. Prezydent może upoważnić inne osoby do wręczania odznak orderów i odznaczeń w jego imieniu.

2. W razie nadania orderu lub odznaczenia pośmiertnie, stosuje się ceremoniał dekoracji ustalany każdorazowo, odpowiednio do okoliczności.

1) nadanie orderu lub odznaczenia nastąpiło w wyniku wprowadzenia w błąd albo

2) odznaczony dopuścił się czynu, wskutek którego stał się niegodny orderu lub odznaczenia.

2. Decyzja o pozbawieniu może dotyczyć wszystkich lub tylko niektórych orderów i odznaczeń.

3. Postanowienia Prezydenta w sprawie pozbawienia orderu lub odznaczenia są publikowane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: L. Wałęsa