Dziennik Ustaw - rok 1990 nr 53 poz. 306

2. Do sądów apelacyjnych należy rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń sądów wojewódzkich, wydanych w pierwszej instancji.

3. W postępowaniu przed sądami apelacyjnymi w sprawach, w których ustawy przewidują udział prokuratora, występuje prokurator prokuratury wojewódzkiej, wyznaczony przez Prokuratora Generalnego.

1) w art. 1 § 2 otrzymuje brzmienie:

„§ 2. Sądami powszechnymi są sądy apelacyjne, sądy wojewódzkie i sądy rejonowe.";

2) w art. 3 w § 2 zdanie po średniku otrzymuje brzmienie:

„środki odwoławcze od orzeczeń sądów wojewódzkich, wydanych w pierwszej instancji, rozpoznają sądy apelacyjne.";

3) w art. 12:

a) w § 1 po wyrazach „organy kolegialne sądu" wyraz „wojewódzkiego" skreśla się,

b) § 2 otrzymuje brzmienie:

„§ 2. Organami kolegialnymi sądu apelacyjnego i sądu wojewódzkiego są: zgromadzenie ogólne sędziów oraz kolegium sądu.";

4) art. 15 otrzymuje brzmienie:

„Art. 15. § 1. Sąd rejonowy tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin, w granicach tego samego województwa; w uzasadnionych wypadkach może być utworzony więcej niż jeden sąd rejonowy w obrębie tej samej gminy.

§ 2. Sąd wojewódzki tworzy się dla jednego lub kilku województw.

§ 3. Sąd apelacyjny tworzy się dla okręgów kilku województw.";

5) w art. 16 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem - Szefem Urzędu Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa, w drodze rozporządzenia tworzy i znosi sądy apelacyjne, wojewódzkie i rejonowe oraz ustala ich siedziby i obszary właściwości.";

6) w art. 17:

a) dodaje się nowy § 4 w brzmieniu:

„§ 4. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, tworzy w sądach apelacyjnych odrębne jednostki organizacyjne do spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (sądy pracy i ubezpieczeń społecznych).",

b) dotychczasowy § 4 otrzymuje oznaczenie § 5, a zawarte w nim powołania „§ 1 i 2" zastępuje się powołaniami „§ 1, 2 i 4";

7) w art. 19 w § 1 wyrazy „w miastach będących siedzibą wojewódzkich rad narodowych" zastępuje się wyrazami „w miastach będących siedzibą wojewodów";

8) w art. 21 w § 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „Sądy dzielą się na wydziały.";

9) w art. 28:

a) dodaje się nowy pkt 1 w brzmieniu:

„1) w sądach apelacyjnych - prezes sądu, zgromadzenie ogólne sędziów oraz kolegium sądu apelacyjnego,"

b) dotychczasowe pkt 1 i 2 otrzymują oznaczenia pkt 2 i 3;

10) w art. 29:

a) w § 3 dodaje się drugie zdanie w brzmieniu: „Dotyczy to odpowiednio prezesa sądu apelacyjnego w stosunku do sądów wojewódzkich i sądów rejonowych.",

b) dodaje się nowy § 4 w brzmieniu:

„§ 4. Prezes sądu wojewódzkiego wykonuje czynności administracji sądowej w stosunku do sądów rejonowych na obszarze właściwości sądu wojewódzkiego w zakresie nie powierzonym prezesowi sądu apelacyjnego.",

c) dotychczasowe § 4 i 5 otrzymują oznaczenie § 5 i 6;

11) po art. 29dodaje się art. 29¹ w brzmieniu:

„Art. 29¹. Prezesa i wiceprezesa sądu apelacyjnego powołuje Minister Sprawiedliwości spośród co najmniej dwóch kandydatów wybranych przez zgromadzenie ogólne sędziów sądu apelacyjnego. Kandydatów zgłaszają członkowie zgromadzenia ogólnego lub Minister Sprawiedliwości spośród sędziów sądu apelacyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego. Prezesa i wiceprezesa sądu apelacyjnego odwołuje Minister Sprawiedliwości za zgodą zgromadzenia ogólnego lub na jego wniosek.";

12) w art. 30:

a) w § 1 w zdaniu pierwszym po wyrazach „zgromadzenie ogólne sędziów" dodaje się wyrazy „sądu wojewódzkiego", a w zdaniu drugim po wyrazach „spośród sędziów sądu wojewódzkiego" dodaje się wyraz „apelacyjnego" oraz stawia przecinek,

b) dotychczasowy § 4 otrzymuje oznaczenie art. 30¹,

13) w art. 34 na końcu kropkę skreśla się i dodaje wyrazy „oraz podział zadań tego nadzoru pomiędzy prezesami sądów.";

14) w art. 35:

a) dotychczasowa treść otrzymuje oznaczenie § 1,

b) dodaje się § 2 w brzmieniu:

„§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do prezesa sądu apelacyjnego.";

15) art. 36 otrzymuje brzmienie:

„Art. 36. § 1. Sąd apelacyjny lub sąd wojewódzki jako sąd odwoławczy, w razie stwierdzenia przy rozpoznawaniu sprawy oczywistej obrazy przepisów, niezależnie od innych uprawnień, wytyka uchybienie właściwemu sądowi. Sąd apelacyjny lub sąd wojewódzki przed wytknięciem uchybienia może żądać wyjaśnień. Stwierdzenie i wytknięcie uchybienia nie wpływa na rozstrzygnięcie sprawy.

§ 2. O wytknięciu uchybienia sąd apelacyjny lub sąd wojewódzki, o którym mowa w § 1, zawiadamia prezesa właściwego sądu, a o wypadkach poważniejszych uchybień - także Ministra Sprawiedliwości.";

16) w art. 38 w § 1 po wyrazach „Zgromadzenie ogólne" dodaje się wyrazy „sędziów sądu wojewódzkiego";

17) w art. 41 w § 1 pkt 8otrzymuje brzmienie:

„8) wyraża opinie w innych sprawach osobowych dotyczących sędziów, a także w sprawach przedstawionych przez prezesa sądu wojewódzkiego, Krajową Radę Sądownictwa oraz Ministra Sprawiedliwości.";

18) po art. 41 dodaje się art. 41¹ w brzmieniu:

„Art. 41¹. § 1. Zgromadzenie ogólne sędziów sądu apelacyjnego składa się z sędziów tego sądu. Przepisy art. 38 § 2-5 oraz art. 39-41 stosuje się odpowiednio do zgromadzenia ogólnego sędziów i kolegium sądu apelacyjnego, z wyjątkiem art. 41 § 1 pkt 4.

§ 2. Kolegium sądu apelacyjnego może wskazywać zgromadzeniom ogólnym sędziów sądów wojewódzkich w okręgu danego sądu apelacyjnego propozycje kandydatów na sędziów oraz na prezesów i wiceprezesów sądów.";

19) w art. 51:

a) dotychczasowa treść otrzymuje oznaczenie § 1,

b) dodaje się § 2 i 3 w brzmieniu:

„§ 2. Na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego może być powołany ten, kto poza wymogami, o których mowa w § 1, posiada ponadto co najmniej pięcioletni staż pracy na stanowisku sędziego.

§ 3. Na stanowisko sędziego w niepełnym wymiarze czasu pracy może być powołany profesor oraz doktor habilitowany nauk prawnych w polskich szkołach wyższych, w Polskiej Akademii Nauk oraz w instytucie naukowo - badawczym i innej placówce naukowej.";

20) w art. 52:

a) dotychczasowa treść otrzymuje oznaczenie § 1, a pierwszej części zdania w tym przepisie nadaje się brzmienie:

„§ 1. Wymagania, o których mowa w art. 51 § 1 pkt 4-6 i w § 2, nie dotyczą:",

b) dodaje się § 2 w brzmieniu:

„§ 2. Osoby wymienione w § 1 pkt 2-6 mogą być powołane na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego, jeżeli ponadto przez okres co najmniej pięcioletni zajmowały stanowisko lub wykonywały zawód, o którym mowa w tych przepisach.";

21) art. 54 otrzymuje brzmienie:

„Art. 54. Osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz małżonkowie nie mogą być sędziami w tym samym wydziale sądu ani brać udziału w tym samym składzie orzekającym.";

22) w art. 57 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Prezes sądu wojewódzkiego prowadzi dla każdego sędziego sądu rejonowego i sędziego sądu wojewódzkiego osobny wykaz służbowy, zawierający istotne dane dotyczące jego stosunków osobistych i służbowych. Prezes sądu apelacyjnego prowadzi taki wykaz dla sędziów sądu apelacyjnego.";

23) w art. 59:

a) w § 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

„3) przekroczył 65 lat życia, chyba że Krajowa Rada Sądownictwa - z inicjatywy prezesa sądu wojewódzkiego, podjętej w stosunku do sędziego sądu rejonowego lub wojewódzkiego, bądź z inicjatywy prezesa sądu apelacyjnego, podjętej w stosunku do sędziego tego sądu, albo na wniosek sędziego - wyrazi zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska, nie dłużej jednak niż do ukończenia 70 lat.",

b) dodaje się nowy § 3 w brzmieniu:

„§ 3. Prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa może odwołać sędziego, o którym mowa w art. 51 § 3, jeżeli sędzia ten zaprzestał wykonywania zatrudnienia w polskich szkołach wyższych, w Polskiej Akademii Nauk oraz w instytutach naukowo-badawczych i innych placówkach naukowych.",

c) dotychczasowe § 3-5 otrzymują oznaczenie § 4-6;

24) w art. 61 w § 2 w pkt 4 wyrazy „kolegium sądu wojewódzkiego" zastępuje się wyrazami „kolegium właściwego sądu";

25) w art. 68:

a) w § 1 po wyrazie „Sędzia" dodaje się wyrazy „sądu rejonowego oraz sędzia sądu wojewódzkiego",

b) dodaje się § 5 w brzmieniu:

„§ 5. Przepisy § 1-4 stosuje się odpowiednio do sędziego i prezesa sądu apelacyjnego.";

26) w art. 75zdanie drugie otrzymuje brzmienie:

„Prezes sądu wojewódzkiego w stosunku do sędziego sądu rejonowego oraz sędziego sądu wojewódzkiego, a prezes sądu apelacyjnego w stosunku do sędziego tego sądu w wyjątkowych wypadkach może wyrazić zgodę na zamieszkanie sędziego w innej miejscowości.";

27) w art. 83 w § 2 po wyrazie „oraz" dodaje się wyrazy „zebranie zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych i";

28) w art. 88 w § 1 po wyrazach „Minister Sprawiedliwości" dodaje się wyrazy „prezes sądu apelacyjnego i", a wyrazy „kolegium sądu wojewódzkiego" zastępuje się wyrazami „kolegia tych sądów";

29) w art. 96:

a) w § 1 po myślniku wyrazy „prezesowi właściwego sądu i kolegium sądu wojewódzkiego" zastępuje się wyrazami „prezesowi właściwego sądu i kolegium tego sądu.",

b) w § 2 kropkę skreśla się i dodaje wyrazy „oraz do prezesa sądu apelacyjnego w stosunku do sędziów tego sądu.";

30) w art. 113 w § 2 i 3 użyte w odpowiednim przypadku wyrazy „prezes sądu wojewódzkiego" zastępuje się użytymi w takim samym przypadku wyrazami „prezes sądu apelacyjnego";

31) art. 116otrzymuje brzmienie:

„Art. 116. Do aplikantów sądowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 65, 69 § 1, art. 71 i 79 § 1 i 2.";

32) w art. 120 dodaje się § 4 i 5 w brzmieniu:

„§ 4. Kuratora zawodowego mianuje i zwalnia prezes sądu wojewódzkiego.

§ 5. Do kuratorów zawodowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 72 § 1 i art. 73.";

33) po art. 144 dodaje się art. 144¹ w brzmieniu:

„Art. 144^1. Do rozpoznawania przez sąd apelacyjny spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych prezes tego sądu wyznacza do składu orzekającego ławników z listy ławników powołanych do orzekania w tych sprawach w sądach wojewódzkich z obszaru właściwości sądu apelacyjnego.";

34) w art. 148 w § 2po użytych po przecinku wyrazach „prezes sądu wojewódzkiego" dodaje się wyrazy „lub prezes sądu apelacyjnego".

1) w art. 16 oznaczenie „§ 1" oraz § 2 skreśla się;

2) art. 17 otrzymuje brzmienie:

„Art. 17. Do właściwości sądów wojewódzkich należą sprawy:

1) o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe, oprócz spraw o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa, o ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa oraz o przysposobienie,

2) o ochronę praw autorskich, jak również praw wynikających z opatentowania wynalazków lub rejestracji wzorów użytkowych i zdobniczych oraz znaków towarowych,

3) o roszczenia wynikające z Prawa prasowego,

4) o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa dwadzieścia milionów złotych,

5) o orzeczenie przepadku świadczenia na rzecz Skarbu Państwa, jeżeli świadczenie to zostało spełnione w zamian za dokonanie czynu zabronionego przez ustawę lub w celu niegodziwym.";

3) w art. 41oznaczenie „§ 1" oraz § 2 skreśla się;

4) w art. 391 w § 1 po wyrazach „przez sąd wojewódzki" dodaje się wyrazy „lub sąd apelacyjny";

5) w art. 467dodaje się § 4 w brzmieniu:

„§ 4. Jeżeli w toku wstępnego badania sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych okaże się, że występują istotne braki w materiale, a przeprowadzenie jego uzupełnienia w postępowaniu sądowym byłoby połączone ze znacznymi trudnościami, przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia może zwrócić organowi rentowemu akta sprawy w celu uzupełnienia materiału sprawy. To samo dotyczy wypadku, w którym decyzja organu rentowego nie zawiera:

1) podstawy prawnej i faktycznej,

2) wskazania sposobu wyliczenia świadczenia,

3) stosownego pouczenia o skutkach prawnych decyzji i trybie jej zaskarżenia.";

6) w art. 477⁸ oznaczenie „§ 1" oraz § 2 skreśla się;

7) po art. 477¹⁴ dodaje się art. 477^14a w brzmieniu:

„Art. 477^14a. Sąd rewizyjny uchylając wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego może sprawę przekazać do ponownego rozpoznania bezpośrednio organowi rentowemu.";

8) art. 477¹⁵ otrzymuje brzmienie:

„Art. 477^15. § 1. Poza tym w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przed sądem pierwszej instancji stosuje się odpowiednio przepisy art. 477³, 477⁴ i 477⁵.

§ 2. Przepisy, o których mowa w § 1, stosuje się również w postępowaniu przed sądem rewizyjnym. Sąd ten rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego i dwóch ławników. Przepis art. 47 § 3 stosuje się odpowiednio.";

9) w art. 479⁵ w § 1 w pkt 2 wyrazy „nie przekracza 500.000 zł" zastępuje się wyrazami „nie przekracza dwóch milionów złotych".

1) w art. 17 w § 1:

a) w pkt 1 wyrazy „z wyjątkiem spraw o zbrodnie określone w art. 210 § 1 Kodeksu karnego" skreśla się,

b) w pkt 2 po powołaniu „150" dodaje się powołanie „157, 201, 202, 203 § 2¹, art. 215 § 2";

2) po art. 17dodaje się art. 17¹ w brzmieniu:

„Art. 17^1. Sąd apelacyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń i zarządzeń wydanych w pierwszej instancji w sądzie wojewódzkim.";

3) w art. 18 pkt 1 skreśla się;

4) użyte w art. 71, 383 § 1, art. 394 § 2, art. 402 § 3, art. 462 i 488 § 3 w odpowiednim przypadku wyrazy „Sąd Najwyższy" zastępuje się użytymi w odpowiednim przypadku wyrazami „sąd apelacyjny";

5) w art. 390 w § 1 po wyrazach „sąd wojewódzki" dodaje się wyrazy „lub sąd apelacyjny";

6) w art. 478 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. W kwestii wznowienia postępowania orzeka w składzie trzech sędziów sąd wojewódzki, zaś wznowienia postępowania zakończonego orzeczeniem sądu wojewódzkiego lub sądu apelacyjnego - sąd apelacyjny.";

7) w art. 481 w § 1 i 3 na końcu dodaje się wyrazy „lub sąd apelacyjny.";

8) w art. 498 w § 1 po wyrazach „Sąd Najwyższy" dodaje się przecinek i wyrazy „sąd apelacyjny".

1) w art. 28:

a) w ust. 2 po wyrazie „profesorów" dodaje się wyrazy „i doktorów habilitowanych",

b) dodaje się nowy ust. 3 w brzmieniu:

„3. Na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego w niepełnym wymiarze czasu pracy może być powołany profesor oraz doktor habilitowany nauk prawnych w polskich szkołach wyższych, w Polskiej Akademii Nauk oraz w instytutach naukowo-badawczych i innych placówkach naukowych.",

c) dotychczasowy ust. 3 otrzymuje oznaczenie ust. 4;

2) w art. 33:

a) dodaje się nowy ust. 3 w brzmieniu:

„3. Prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa może odwołać sędziego Sądu Najwyższego, o którym mowa w art. 28 ust. 3, jeżeli sędzia ten zaprzestał wykonywania zatrudnienia w polskich szkołach wyższych, w Polskiej Akademii Nauk oraz w instytutach naukowo-badawczych i innych placówkach naukowych.",

b) dotychczasowe ust. 3-5 otrzymują oznaczenie ust. 4-6;

3) w art. 36:

a) w ust. 1 po wyrazach „sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego" stawia się przecinek i dodaje wyrazy „sędziego sądu apelacyjnego",

b) w ust. 3 wyrazy „sędziego sądu wojewódzkiego" zastępuje się wyrazami „sędziego sądu apelacyjnego, sądu wojewódzkiego lub sądu rejonowego".

„4. Na stanowisko sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego w niepełnym wymiarze czasu pracy może być powołany profesor oraz doktor habilitowany nauk prawnych w polskich szkołach wyższych, w Polskiej Akademii Nauk oraz w instytutach naukowo-badawczych i innych placówkach naukowych.".

1) w art. 2 w pkt 3 po wyrazach „Naczelnego Sądu Administracyjnego" stawia się przecinek oraz dodaje wyrazy „zebranie zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych";

2) w art. 3 w ust. 1 po wyrazach „Naczelnego Sądu Administracyjnego" stawia się przecinek oraz dodaje wyrazy „sądów apelacyjnych";

3) w art. 4 w ust. 1 wyrazy „dziewięciu sędziów sądów powszechnych" zastępuje się wyrazami „jedenastu sędziów sądów powszechnych";

4) w art. 6 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Członków Rady spośród sędziów sądów powszechnych wybiera:

1) dwóch członków spośród sędziów sądów apelacyjnych - zebranie zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych,

2) dziewięciu członków - zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów w sądach wojewódzkich, ze swojego grona, a członka Rady spośród sędziów sądów wojskowych - zgromadzenie sędziów tych sądów.";

5) w art. 7 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

„3. Jeżeli mandat posła i senatora wygasa w związku z rozwiązaniem Sejmu i Senatu, poseł i senator sprawuje funkcję członka Krajowej Rady Sądownictwa do dnia wyboru przez Sejm i Senat nowych członków.";

6) w art. 8:

a) w ust. 3 po wyrazach „Termin i miejsce zebrań" dodaje się wyrazy „zgromadzeń ogólnych sędziów sądów apelacyjnych oraz zebrań",

b) ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4. Zebrania, o których mowa w ust. 3, odbywają się według regulaminów uchwalonych przez te zebrania; zebraniom przewodniczy najstarszy wiekiem sędzia.";

7) w art. 9:

a) w ust. 1 wyrazy „2/3 jej składu" zastępuje się wyrazami „1/2 jej składu",

b) w ust. 2 w zdaniu pierwszym po wyrazie „zapadają" dodaje się wyraz „bezwzględną".

2. Pełnomocnikom, o których mowa w ust. 1, do czasu powołania prezesów sądów apelacyjnych powierza się wykonywanie zadań należących do prezesów tych sądów.

2. Środki odwoławcze od orzeczeń sądów wojewódzkich, wydanych w pierwszej instancji, wniesione do dnia 30 września 1990 r., rozpoznaje Sąd Najwyższy, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Nie zakończone do dnia 30 września 1990 r. sprawy gospodarcze, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza pięciu milionów złotych, Sąd Najwyższy przekazuje właściwym sądom apelacyjnym.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: W. Jaruzelski