Dziennik Ustaw - rok 1936 nr 37 poz. 283

1) nazwę „czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

4) oznaczenie miejsca płatności;

5) oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku;

6) podpis wystawcy czeku.

W braku osobnego oznaczenia, miejsce wymienione obok nazwiska trasata, uważa się za miejsce płatności. Jeżeli obok nazwiska trasata wymieniono kilka miejsc, czek jest płatny w miejscu, wymienionem najpierw.

W braku takiego lub wszelkiego innego oznaczenia, czek jest płatny w miejscu wystawienia.

Czek, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanem obok nazwiska wystawcy.

W czekach, wystawionych i płatnych w Polsce, można jako trasata wskazać jedynie bankiera. Polecenie zapłaty, które nie odpowiada temu przepisowi, jest jako czek nieważne.

na określoną osobę z dodaniem wyraźnego zastrzeżenia „na zlecenie” lub bez takiego zastrzeżenia;

na określoną osobę z dodaniem zastrzeżenia „nie na zlecenie” lub innego równoznacznego;

na okaziciela.

Czek na rzecz określonej osoby z dodaniem wyrazów „lub okazicielowi” albo innego zwrotu równoznacznego uważa się za czek na okaziciela.

Za czek na okaziciela uważa się również czek, nie wskazujący, komu ma być uiszczona zapłata.

Czek może być wystawiony na rachunek osoby trzeciej.

Czek na okaziciela, w którym wystawca jest zarazem trasatem, jest nieważny.

W razie różnicy sum, napisanych kilkakrotnie literami lub kilkakrotnie liczbami, czek jest ważny na sumę mniejszą.

Czek, wystawiony na określoną osobę z dodaniem zastrzeżenia „nie na zlecenie” lub innego równoznacznego, można przenieść tylko w formie i ze skutkami zwykłego przelewu.

Czek można indosować także na wystawcę lub na każdą inną osobę, czekowo zobowiązaną. Osoby te mogą czek dalej indosować.

Indos częściowy jest nieważny.

Nieważny jest również indos, dokonany przez trasata.

Indos na okaziciela jest równoznaczny z indosem in blanco.

Indos na rzecz trasata ma znaczenie pokwitowania, wyjąwszy przypadek, że trasat ma kilka zakładów, a czek indosowano na rzecz zakładu innego, niż zakład, na który czek wystawiono.

Indos może nie wymieniać indosatarjusza lub może ograniczać się tylko do podpisu indosanta (indos in blanco). W tym przypadku indos jest ważny tylko, jeżeli został napisany na odwrotnej stronie czeku lub na przedłużku.

Jeżeli indos jest in blanco, posiadacz czeku może:

1) wypełnić indos nazwiskiem własnem lub innej osoby;

2) indosować czek dalej in blanco lub na inną osobę;

3) przenieść czek na inną osobę bez wypełnienia indosu in blanco i bez indosowania.

Indosant może zabronić dalszego indosowania; w tym przypadku nie odpowiada wobec następnych indosatarjuszy.

W tym przypadku dłużnicy czekowi mogą zasłaniać się wobec posiadacza tylko zarzutami, służącemi im przeciw indosantowi.

Pełnomocnictwo, zawarte w indosie pełnomocniczym, nie wygasa przez śmierć mocodawcy ani przez to, że mocodawca utracił zdolność do działań prawnych.

Aż do dowodu przeciwnego indos bez daty uważa się za dokonany przed protestem lub równoznacznem stwierdzeniem albo przed upływem terminu, wspomnianego w ustępie poprzedzającym.

Poręczenie może dać osoba trzecia, z wyjątkiem trasata, lub nawet osoba, podpisana na czeku.

Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel.

Sam podpis na przedniej stronie czeku uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy.

Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę.

Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej.

Poręczyciel czekowy, który zapłacił czek, nabywa prawa, wynikające z czeku, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z czeku.

Czek, przedstawiony do zapłaty przed dniem, wskazanym jako data wystawienia, jest płatny w dniu przedstawienia.

Czek, wystawiony w innym kraju niż ten, w którym jest płatny, powinien być przedstawiony w ciągu bądź to dwudziestu, bądź to siedemdziesięciu dni, zależnie od tego, czy miejsce wystawienia i miejsce płatności znajdują się w tej samej, czy w różnych częściach świata.

W tym względzie czeki, wystawione w jednym z krajów europejskich, a płatne w kraju, położonym nad Morzem Śródziemnem, i naodwrót, uważa się za wystawione i płatne w tej samej części świata.

Dniem początkowym oznaczonych wyżej terminów jest dzień, wskazany w czeku, jako data wystawienia.

Odwołanie czeku, płatnego w Polsce, może mieć skutek także, jeżeli czek, wystawiony na nazwisko lub na zlecenie i przesłany przez wystawcę bezpośrednio trasatowi, odwołano, zanim trasat wykonał otrzymane polecenie.

Jeżeli odwołanie nie nastąpiło, trasat może zapłacić również po upływie terminu do przedstawienia.

Posiadacz nie może odmówić przyjęcia zapłaty częściowej.

W razie zapłaty częściowej trasat może żądać wzmianki o niej na czeku i osobnego pokwitowania.

Wartość waluty zagranicznej oznacza się podług zwyczajów miejsca płatności. Wystawca jednak może zastrzec, że suma, przypadająca do zapłaty, ma być obliczona podług kursu, ustanowionego w czeku.

Zasad powyższych nie stosuje się do przypadku, gdy wystawca zastrzegł, że zapłata ma być uiszczona w oznaczonej walucie (zastrzeżenie zapłaty rzeczywistej w walucie zagranicznej).

Jeżeli czek wystawiono na walutę, mającą w kraju wystawienia i w kraju zapłaty tę samą nazwę, lecz inną wartość, domniemywa się, że miano na myśli walutę miejsca płatności.

Zakreślenia dokonywa się przez umieszczenie na przedniej stronie czeku dwu linij równoległych. Zakreślenie może być ogólne lub szczególne.

Zakreślenie jest ogólne, jeżeli między dwiema linjami niema żadnej wzmianki albo jeżeli znajduje się między niemi wyraz „bankier” lub inny równoznaczny; zakreślenie jest szczególne, jeżeli między dwiema linjami napisano nazwisko bankiera.

Zakreślenie ogólne może być zmienione na szczególne, natomiast zakreślenia szczególnego nie można zmienić na ogólne.

Przekreślenie zakreślenia albo nazwiska oznaczonego bankiera uważa się za niebyłe.

Czek z zakreśleniem szczególnem może trasat zapłacić do rąk oznaczonego bankiera, a w przypadku, gdy oznaczonym bankierem jest trasat, tylko do rąk swojego stałego klienta. Oznaczony bankier może jednakże zainkasować czek za pośrednictwem innego bankiera.

Bankierowi wolno nabywać czeki zakreślone tylko od swoich stałych klientów lub innych bankierów. Nie wolno mu ich inkasować na rachunek innych osób.

Jeżeli na czeku znajduje się kilka zakreśleń szczególnych, trasatowi wolno zapłacić czek tylko w przypadku, gdy na czeku są dwa zakreślenia, z których jedno udzielone zostało w celu inkasa za pośrednictwem izby rozrachunkowej.

W razie niezastosowania się do powyższych przepisów trasat lub bankier odpowiadają za szkodę do wysokości sumy czekowej.

W tym przypadku czek może być przez trasata użyty tylko do rozrachunku księgowego (przez uznanie na rachunku, rozliczenie lub potrącenie). Rozrachunek księgowy ma skutki zapłaty.

Przekreślenie zastrzeżenia „przelać na rachunek” uważa się za niebyłe.

W razie niezastosowania się do powyższych przepisów trasat odpowiada za szkodę do wysokości sumy czekowej.

1) albo aktem publicznym (protestem);

2) albo oświadczeniem trasata na czeku, datowanem i wymieniającem dzień przedstawienia;

3) albo oświadczeniem izby rozrachunkowej, datowanem i stwierdzającem, że czek został we właściwym czasie złożony do rozrachunku i że go nie wykupiono.

W razie przedstawienia czeku w ostatnim dniu terminu protest lub równoznaczne stwierdzenie mogą być dokonane w pierwszym dniu powszednim, po nim nazstępującym.

Ilekroć w myśl ustępu poprzedzającego zawiadamia się osobę, podpisaną na czeku, należy tak samo w tymże terminie zawiadomić jej poręczyciela.

Jeżeli indosant nie wskazał swego adresu lub podał go w sposób nieczytelny, wystarczy zawiadomienie poprzedzającego go indosanta.

Zawiadomienia można dokonać w jakikolwiek sposób, nawet przez proste odesłanie czeku.

Obowiązany do zawiadomienia ma udowodnić, że dokonał go w przepisanym terminie. Termin ten uważa się jako zachowany, jeżeli pismo z zawiadomieniem oddano na pocztę w przepisanym terminie.

Kto nie zawiadomi w czasie powyżej oznacznym, nie traci praw z czeku, odpowiada jednak za szkodę, spowodowaną przez swe niedbalstwo tylko do sumy, na jaką czek jest wystawiony.

Zastrzeżenie takie nie zwalnia posiadacza ani od przedstawienia czeku w przepisanym terminie, ani od obowiązku zawiadomienia. Dowód niezachowania terminu przedstawienia ciąży na tym, kto się na tę okoliczność powołuje wobec posiadacza.

Zastrzeżenie, pochodzące od wystawcy, skuteczne jest wobec wszystkich dłużników czekowych; jeżeli pochodzi od indosanta lub poręczyciela, ma skutek tylko wobec niego. Gdyby mimo zastrzeżenia, pochodzącego od wystawcy, posiadacz dokonał protestu lub równoznacznego stwierdzenia, sam ponosi koszty. Jeżeli zastrzeżenie pochodzi od indosanta lub od poręczyciela, koszty dokonanego protestu lub równoznacznego stwierdzenia obciążają wszystkich dłużników czekowych.

Posiadacz może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali.

Takie samo prawo ma każdy dłużnik czekowy, który czek wykupił.

Dochodzenie sądowe roszczeń przeciw jednemu dłużnikowi nie tamuje dochodzenia przeciw innym dłużnikom, nawet następującym po dłużniku, przeciw któremu wpierw skierowano dochodzenie sądowe.

1) niezapłaconej sumy czekowej;

2) odsetek w wysokości sześć od sta, a przy czekach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek ustawowych od dnia przedstawienia;

3) kosztów protestu lub równoznacznego stwierdzenia, dokonanych zawiadomień, tudzież innych kosztów;

4) prowizji komisowej, która w braku umowy wynosi jedną szóstą od sta od sumy czekowej i nie może przekroczyć tej stopy.

1) całkowitej sumy zapłaconej;

2) odsetek w wysokości sześć od sta, a przy czekach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek ustawowych od powyższej sumy, licząc od dnia wykupienia czeku;

3) własnych kosztów;

4) prowizji komisowej od sumy czekowej, obliczonej według art. 45 pkt 4).

Indosant, który czek wykupił, może przekreślić indos własny oraz indosy następnych indosantów.

Posiadacz obowiązany jest zawiadomić bez zwłoki swego indosanta o wypadku siły wyższej i o tem zawiadomieniu zaznaczyć na czeku lub na przedłużku z dodaniem daty i swego podpisu; pozatem stosuje się przepisy art. 42.

Po ustaniu siły wyższej posiadacz czeku powinien bez zwłoki przedstawić czek do zapłaty, a w razie potrzeby dokonać protestu lub równoznacznego stwierdzenia.

Jeżeli siła wyższa trwa dłużej niż piętnaście dni, licząc od dnia, w którym posiadacz zawiadomił swego indosanta o wypadku siły wyższej, chociażby nawet zawiadomienie takie nastąpiło jeszcze przed upływem terminu do przedstawienia, można wykonać zwrotne poszukiwanie bez przedstawienia czeku i bez protestu lub równoznacznego stwierdzenia.

Okoliczności czysto osobistych, dotyczących posiadacza czeku lub osoby, której zlecił on przedstawienie czeku albo dokonanie protestu lub równoznacznego stwierdzenia, nie uważa się za wypadki siły wyższej.

Indosant, który przeniósł egzemplarze na różne osoby, jako też następni indosanci odpowiadają ze wszystkich podpisanych przez siebie egzemplarzy, których im nie zwrócono.

Roszczenia z tytułu zwrotnego poszukiwania dłużników, zobowiązanych do zapłaty czeku, między sobą ulegają przedawnieniu z upływem sześciu miesięcy, licząc od dnia, w którym dłużnik wykupił czek albo w którym sam został pociągnięty z czeku do odpowiedzialności sądowej.

Przerwanie przedawnienia ma skutek jedynie wobec tego dłużnika czekowego, którego dotyczy przyczyna przerwania.

a) państwowe i samorządowe zakłady kredytowe i kasy oszczędności;

b) przedsiębiorstwa bankowe z wyjątkiem kantorów wymiany i zakładów zastawniczych.

Jeżeli ostatni dzień terminu, oznaczonego przez prawo do dokonania czynności, dotyczących czeków, w szczególności do przedstawienia albo do dokonania protestu lub równoznacznego stwierdzenia, przypada na dzień ustawowo uznany za świąteczny, termin przedłuża się do najbliższego dnia powszedniego, następującego po upływie terminu. Dni świąteczne, przypadające w ciągu terminu, wlicza się do tego terminu.

Roszczenie z tytułu niesłusznego zbogacenia ulega przedawnieniu z upływem lat trzech, licząc od dnia wygaśnięcia zobowiązania czekowego.

Kto według prawa, określonego w ustępie poprzedzającym, nie ma zdolności czekowej, mimo to jest ważnie zobowiązany, jeżeli podpisał czek w kraju, według którego ustaw miałby zdolność czekową. Przepisu tego nie stosuje się do obywatela polskiego, który zaciągnął zobowiązanie czekowe zagranicą.

Jeżeli według tego prawa dokument ze względu na osobę, na którą został wystawiony, jest nieważny jako czek, zobowiązania, wynikające z podpisów, umieszczonych na tym dokumencie w innych krajach, których ustawy nie zawierają takiego przepisu, są mimo to ważne.

Jeżeli jednak oświadczenie czekowe, nieważne ze względu na przepisy ustępu poprzedającego, odpowiada prawu kraju, w którym zostało podpisane późniejsze oświadczenie, ważności późniejszego oświadczenia nie uchybia okoliczność, że forma wcześniejszego oświadczenia była nieprawidłowa.

Zobowiązania czekowe, zaciągnięte zagranicą przez obywatela polskiego, są ważne w Polsce w stosunku do innego obywatela polskiego także wówczas, jeżeli zostały zaciągnięte z zachowaniem formy, przewidzianej w prawie niniejszem.

1) czy czek może być płatny tylko za okazaniem, czy też może być płatny w pewien czas po okazaniu oraz jakie są skutki umieszczenia w czeku późniejszej daty wystawienia;

2) termin do przedstawienia;

3) czy czek może być przyjęty, certyfikowany, potwierdzony lub wizowany oraz jakie są skutki tych oświadczeń;

4) czy posiadacz może żądać zapłaty częściowej oraz czy jest zobowiązany do jej przyjęcia;

5) czy czek może być zakreślony albo zaopatrzony zastrzeżeniem „przelać na rachunek” lub innem równoznacznem oraz jakie są skutki tych oświadczeń;

6) czy posiadacz ma szczególne prawa do pokrycia oraz jaki jest ich charakter;

7) czy wystawca może czek odwołać lub sprzeciwić się jego zapłacie;

8) jakie środki należy przedsięwziąć w razie zaginięcia lub kradzieży czeku;

9) czy protest lub równoznaczne stwierdzenie jest potrzebne do zachowania prawa zwrotnego poszukiwania przeciw indosantom, wystawcy oraz innym zobowiązanym.

1) nazwisko osoby, która żąda protestu, oraz osoby, przeciw której protest ma być dokonany:

2) stwierdzenie, że osoba, przeciw której protest ma być dokonany, nie uczyniła zadość wezwaniu, skierowanemu do niej, a nadto oświadczenie, złożone przez tę osobę, albo stwierdzenie, że jej nie zastano albo że nie było można odnaleźć lokalu jej przedsiębiorstwa;

3) oznaczenie miejsca i dnia, w którym wezwania dokonano lub bezskutecznie starano się go dokonać;

4) oznaczenie, ile egzemplarzy czeku przedstawiono i jakie;

5) podpis notarjusza, pieczęć urzędową i numer protestu.

Notarjusz obowiązany jest dokonać poszukiwania lokalu przedsiębiorstwa i odpowiada za szkodę, spowodowaną brakiem należytej staranności. Jednakże zaniedbanie lub niedokładność poszukiwań nigdy nie mogą stanowić przyczyny nieważności protestu.

Jeżeli protest ma być napisany w całości lub w części na osobnej karcie dodatkowej, należy tę kartę połączyć z czekiem w ten sposób, aby nie było wolnych miejsc na odwrotnej stronie czeku; połączenie czeku z kartą dodatkową powinno być przypieczętowane pieczęcią urzędową lub przepisane treścią aktu protestowego.

W przypadku takiej zapłaty połączone z nią koszty notarjusza ponosi osoba, przeciw której protest miał być dokonany.

Za działalność pomocnika w tym zakresie notarjusz odpowiada solidarnie z pomocnikiem.

Interesowanym mogą być na żądanie wydawane odpisy tych dokumentów z ich uwierzytelnieniem lub bez niego.

Minister Sprawiedliwości określi w drodze rozporządzenia termin, po upływie którego dokumenty, wymienione w ustępie pierwszym, mogą być zniszczone, oraz sposób ich zniszczenia.

We wniosku należy podać istotną treść czeku, oraz uprawdopodobnić jego utratę, jak również interes prawny, który uzasadnia żądanie umorzenia.

Sąd przez ogłoszenie w Monitorze Polskim wezwie posiadacza zaginionego czeku do zgłoszenia się w ciągu sześćdziesięciu dni i do okazania czeku sądowi. Termin ten biegnie od dnia ogłoszenia. Końcowy dzień terminu powinien być oznaczony w ogłoszeniu według daty kalendarza.

Jeżeli w ciągu terminu, oznaczonego w wezwaniu, nikt nie zgłosi się z czekiem, sąd wyda orzeczenie, uznające czek za umorzony.

Jeżeli natomiast posiadacz czeku zgłosi się przed wydaniem orzeczenia, sąd umorzy dalsze postępowanie po przesłuchaniu interesowanych i po okazaniu czeku żądającemu umorzenia.

Zarówno o wszczęciu postępowania, jako też o jego wyniku sąd zawiadomi trasata i wszystkich dłużników czekowych, wskazanych przez żądającego umorzenia czeku.

Gdyby trasat jednego i drugiego odmówił, żądający umorzenia może, na podstawie odpisu czeku, dokonać protestu lub równoznacznego stwierdzenia, a następnie wykonać zwrotne poszukiwanie; może jednak domagać się od zobowiązanych zwrotnie jedynie złożenia sumy czekowej do depozytu albo zapłaty za zabezpieczeniem, według wyboru dłużnika.