W przypadku zwolnień grupowych z przyczyn niedotyczących pracowników, przepisy polskiego prawa przewidują obowiązek wypłacenia odprawy pieniężnej osobom tracącym zatrudnienie. Wysokość odprawy zależy od długości zatrudnienia u danego pracodawcy, jednakże nie może ona przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.
- Odprawa pieniężna przy zwolnieniach grupowych, obowiązek pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników
- Wysokość odprawy pieniężnej uzależniona jest od stażu pracy, przy czym brany jest pod uwagę tylko staż pracy u danego pracodawcy
- Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, obecnie jest to max. 64 500 zł brutto
Gdy dochodzi do zwolnień grupowych z przyczyn pracodawcy pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna. Wysokość takiej odprawy uzależniona jest od stażu pracy pracownika. Przy czym kwota odprawy nie może przekroczyć 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obowiązuje na dzień rozwiązania stosunku pracy. Aktualnie, czyli od dnia 1 lipca 2024 roku, maksymalna kwota odprawy wynosiła 64 500 zł brutto, z uwagi na podwyższenie najniższej pensji krajowej. Szczegóły poniżej.
Odprawa pieniężna przy zwolnieniach grupowych, obowiązek pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników
Ważne w kontekście zwolnień grupowych są zapisy zawarte w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dalej także: ustawa o zwolnieniach grupowych). Jak wynika z art. 1 ust. 1 tej ustawy przepisy o zwolnieniach grupowych stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Powyższe liczby odnoszące się do pracowników obejmują pracowników, z którymi w ramach grupowego zwolnienia następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej pięciu pracowników. Przejdźmy teraz do kwestii wysokości odprawy.
Wysokość odprawy pieniężnej uzależniona jest od stażu pracy, przy czym brany jest pod uwagę tylko staż pracy u danego pracodawcy
Wysokość odprawy pieniężnej w sytuacji zwolnień grupowych uzależniona jest od stażu pracy. Otóż, w świetle regulacji zawartych w art. 8 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Przy ustalaniu okresu zatrudnienia ma zastosowanie przepis art. 36 § 11 Kodeksu pracy. Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, obecnie jest to max. 64 500 zł brutto
Obok wysokości odprawy wynikającej ze stażu pracy ustawodawca ustanowił również maksymalny pułap wysokości odprawy. I tak, wysokość odprawy pieniężnej w przypadku zwolnień grupowych nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. Od dnia 1 lipca 2024 roku minimalne wynagrodzenie za pracę jest na poziomie 4300 zł brutto. Dokonując przeliczenia zgodnie z ustawą o zwolnieniach grupowych, pracownikowi w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 roku przysługuje odprawa w maksymalnej wysokości wynoszącej 64 500 zł brutto.
Dodajmy, że odprawy wypłacane z tytułu zwolnień grupowych są zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i fundusze pozaubezpieczeniowe. Odprawy są opodatkowane, a pracodawca, jako płatnik podatku, nalicza i pobiera zaliczkę na podatek.
Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - t.j. z dnia 19 stycznia 2024 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 61)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - t.j. z dnia 31 lipca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r., poz. 1465)