Najdalej za miesiąc rząd musi podać do publicznej wiadomości wysokość płacy minimalnej i minimalnej stawki za godzinę pracy, które będą obowiązywały od 1 stycznia 2025 roku. Być może też jak miało to miejsce w tym roku i rok wcześniej, rząd poda dwie kwoty - obowiązującą od 1 stycznia i od 1 lipca 2025 r., co będzie oznaczało, iż minimalne wynagrodzenie za pracę w 2025 roku będzie podwyższane także dwa razy. Jakie decyzje podejmie rząd, dokładnie nie wiemy, ale możemy to określić z dużym prawdopodobieństwem.
- Najniższa krajowa 2025: o ile rząd podwyższy płacę minimalną
- Czym rząd będzie się kierował ustalając najniższą krajową na 2025 rok
- Płaca minimalna jak w całej Unii Europejskiej? zasady - tak, ale nie wysokość
- Nowa najniższa krajowa: kiedy rząd poda jej wysokość obowiązującą od 1 stycznia 2025 roku
- Nowe minimalne wynagrodzenie 2025 - do kiedy rząd musi ogłosić jego wysokość
- Ile osób zyska dzięki podwyżce najniższej krajowej od 1 stycznia 2025 roku
Wszystko dlatego, że 30 kwietnia Rada Ministrów przyjęła Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2024-2027. Zawiera on między innymi konkretne - acz wciąż hipotetyczne jako prognoza - parametry: średnia inflacja w całym 2024 roku jest określona na 5,2% a realny wzrost średniej krajowej - 6,4%. Ponieważ nie zapowiadane są zmiany dotyczące ustalania kwoty netto (podatek, ZUS - ten drugi dopiero od 1 stycznia 2025 r.) oznacza to, że średnia płaca nominalnie wzrośnie aż o 11,6%.
To stanowi większe przybliżenie do tego, w jakiej wysokości minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 stycznia 2025 r. wkrótce Radzie Dialogu Społecznego zaproponuje rząd.
Najniższa krajowa 2025: o ile rząd podwyższy płacę minimalną
Najniższa krajowa interesuje oczywiście najbardziej miliony osób mających umowy o pracę lub stawkę godzinową na tym poziomie, ale od minimalnego wynagrodzenia za pracę zależy wiele świadczeń czy danin publicznych – np. składki ZUS dla części przedsiębiorców.
Najdalej za dwa miesiące poznamy nową płacę minimalną od 1 stycznia 2025 roku. Zgodnie z przepisami prawa ustalającymi reguły stanowienia minimalnego wynagrodzenia za pracę rząd powinien poddać jej wysokość pod konsultacje Rady Dialogu Społecznego w połowie czerwca.
Wiadomo już jednak, co 30 kwietnia zdradził minister finansów, że od 2025 r. zacznie się zaciskanie pasa w finansach publicznych i w całej gospodarce. Minimalne wynagrodzenie za pracę, choć bezpośrednio dotyczy niespełna 4 mln zatrudnionych, ma decydujący wpływ na trendy na całym rynku pracy. Podwyżka w sumie o 700 zł sprawiła, że w 20224 r. średnia krajowa wzrośnie o kilkanaście procent, a uwzględniając inflację, średnia krajowa realna będzie wyższa o prawie 7 proc. niż w 2023 roku.
Zdaniem szefa finansów, w kolejnych latach nie stać nas na takie koszty (wynagrodzenia w strefie budżetowej).
Choć w tym roku rząd musi zaktualizować przepisy o zasadach stanowienia minimalnego wynagrodzenia za pracę, dostosowując je do obowiązującej dyrektywy prawa europejskiego, to ponieważ ma na to czas do listopada a o projekcie zmian na razie nic nie wiadomo, praktycznie pewne jest, że przynajmniej jeszcze przyszłoroczna płaca minimalna stanowiona będzie według aktualnych reguł prawnych.
Wysoce prawdopodobne jest natomiast, że w 2025 roku będzie tylko jedna podwyżka płacy minimalnej - od 1 stycznia 2025 roku. Wynika to ze spadku inflacji. W styczniu 2024 r. wyniosła ona 3,8%, w lutym spadła do 2,8% a w marcu wyniosła ona tylko 2%. Jednak w kwietniu znów wzrosłą i aktualnie wynosi 2,4%. Tak zwany cel inflacyjny NBP zakładany na cały rok wynosi 2,5% i choć ekonomiści spodziewają się ponownego wzrostu inflacji od kwietnia, to średnia inflacja raczej wyniesie tyle co ten cel inflacyjny.
Czym rząd będzie się kierował ustalając najniższą krajową na 2025 rok
Jednak we wspomnianym planie finansowym państwa inflacja została założona na poziomie 5,2%. Z formalnego punktu widzenia rząd ma więc podstawy do zaplanowania dwóch podwyżek najniższej krajowej w 2025 roku: od 1 stycznia i od 1 lipca 2025 r. Druga podwyżka byłaby jednak dosłownie groszowa - już w tym roku różnica jest nieduża: 4242 zł od stycznia i 4300 zł od lipca - sam koszt operacji ponownego podwyższania w lipcu płacy minimalnej byłby wyższy od efektów więc więc z dużym prawdopodobieństwem w 2025 roku wszystko skończy się na podwyżce płacy minimalnej tylko w styczniu 2025 r.
Z niezbyt dynamicznego wzrostu najniższej krajowej ucieszą się też na pewno przedsiębiorcy, którzy w czwartek 21 marca dowiedzieli się od ministra finansów, że teraz wysokość płacy minimalnej będzie decydować o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne. I to wszyscy, od płacących kartę podatkową, przez ryczałt i skalę podatkową aż po podatek liniowy.
Płaca minimalna będzie podstawą, od której będzie obliczana 9-procentowa składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Płaca minimalna jak w całej Unii Europejskiej? zasady - tak, ale nie wysokość
Warto też wiedzieć, że ministerstwo pracy pracuje nad zmianami zasad ustalania płacy minimalnej. Wynika to jednak z powodu obowiązku wdrożenia najpóźniej 15 listopada 2024 r. unijnej dyrektywy, która ujednolica we wszystkich krajach Unii Europejskiej zasady ustalania płacy minimalnej.
Ten termin jest jednak odległy, a obecnie obowiązujące prawo daje już niespełna trzy miesiące rządowi na przedstawienie pierwszej propozycji płacy minimalnej 2025. Z maksymalnym prawdopodobieństwem można więc przypuszczać, że mimo zmian w zasadach, które w tym roku muszą nastąpić, dla płacy minimalnej 2025 należy brać pod uwagę obecne zapisy ustawy o stanowieniu minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Zresztą nie odbiegają one znacząco od tego co nakazuje dyrektywa i czym rządy w Polsce kierują się proponując pracodawcom i związkom zawodowym pod konsultacje wysokość najniższej krajowej na kolejny rok kalendarzowy.
Ze zwolnienia dynamiki wzrostu płacy minimalnej ucieszą się przede wszystkim pracodawcy. Kilka lat z rzędu mocnych jej podwyżek w wielu firmach - ale i w administracji publicznej - zdemolowało dotychczasową politykę płacową. Wynagrodzenia uległy ogromnemu spłaszczeniu i doprowadziły do absurdów, iż różnica w zarobkach między doświadczonym fachowcem, a stażystą wynosi często symboliczne 100-300 zł.
A w takiej sytuacji nawet najgenialniejszy HR-owiec ma problem z motywowaniem do pracy.
A przecież mamy jeszcze podwyżkę przed sobą najniższej krajowej od 1 lipca 2024 roku, kiedy to z obecnej 4 242 zł wzrośnie do 4 300 zł brutto.
Nowa najniższa krajowa: kiedy rząd poda jej wysokość obowiązującą od 1 stycznia 2025 roku
Aktualnie jak wiadomo minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4 242 zł brutto, 3 222 zł netto. Od 1 lipca 2024 kwota ta wzrośnie do 4 300 zł brutto czyli 3 262 zł na rękę.
Nawet jeśli przyjąć najbardziej pesymistyczny scenariusz powrotu inflacji w maksymalnej wysokości 5,2 proc., to i tak finalny wzrost płacy minimalnej będzie prawdopodobnie na tym poziomie, a więc maksymalnie wzrośnie ona – i to zakładając dwie podwyżki w 2025 roku – o nieco ponad 200 zł. i będzie wynosić 4 523,50 zł.
Przypomnijmy, że rok 2023 kończyliśmy z najniższą krajową wynoszącą 3 600 zł brutto, a więc w tym roku jest wzrost w sumie jest aż o 700 zł.
Wstępna propozycja wysokości płacy minimalnej ustalana jest w oparciu o prognozowaną na kolejny rok wysokość wzrostu cen (inflacja) oraz, jeśli płaca minimalna jest niższa od połowy wysokości średniej krajowej, również o dwie trzecie realnego wzrostu gospodarczego.
Jak podał już prezes GUS w oficjalnym komunikacie, przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2023 r. wyniosło 7 155,48 zł.
Czy można by więc przyjąć, że minister pracy kierował się będzie wyłącznie prognozowaną na 2025 rok inflacją?
nie jest to takie pewne. W 2024 r. wzrost średniej krajowej mocno przyspieszył. W lutym wzrosła ona o prawie 13 proc. osiągając wysokość, jak podał GUS 20 marca, 7 978,85 zł.
Jednak jeśli nawet i ten parametr przez ministra pracy zostanie uwzględniony to i tak nie podwyższy to istotnie finalnej propozycji płacy minimalnej na 2025 rok ze strony rządu.
Załóżmy jednak, że średnie przeciętne wynagrodzenie w 2024 roku będzie wyższe niż 8 600 zł (płaca minimalna 4300 niższa od średniej krajowej). Planowany wzrost gospodarczy we wspomnianym planie finansowym to w ujęciu realnym 3,1%. Dwie trzecie w ujęciu realnym - 1,03%. Ostatecznie więc - i to jest opcja maksymalna - rząd może podwyższyć najniższą krajową o sumę 5,2% i 1.03 proc. (inflacja, realny wzrost gospodarczy) a więc o 6,23%. Wtedy nowa najniższa krajowa od 1 stycznia 2025 r. wynosić będzie 4 567,89 zł. Dalej mamy więc wzrost o mniej niż 300 zł.
Nowe minimalne wynagrodzenie 2025 - do kiedy rząd musi ogłosić jego wysokość
Jak już o tym była mowa, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej składa Radzie Ministrów propozycję płacy minimalnej. Rada ustosunkowuje się do niej. Jeśli propozycja zostaje przyjęta, konsultuje ją Rada Dialogu Społecznego, w której zasiadają przedstawiciele rządu, związków zawodowych i organizacji pracodawców.
RDS do 15 lipca przedstawia Radzie Ministrów swoją propozycję. Jeśli tego nie zrobi, to rząd do 15 września sam ustala wysokość minimalnego wynagrodzenia. Nie może ono być jednak niższe od pierwszej propozycji przyjętej przez Radę Ministrów.
Wstępną propozycję nowej płacy minimalnej rząd musi więc podać do połowy czerwca – ma więc na to jeszcze trzy miesiące – ale wbrew pozorom czasu dużo nie jest.
To oznacza, że to koniec już tak spektakularnych wzrostów płacy minimalnej, jakie miały miejsce w ciągu ostatnich siedmiu lat – przypomnijmy, że najniższa krajowa w 2017 r. wynosiła 2 000 zł.
Przypomnijmy, że ostatni podwyżka wyniosła aż 624 zł – z 3600 zł na koniec 2023 r. do 4242 zł najniższej krajowej obowiązującej obecnie.
Z duży prawdopodobieństwem można przyjąć, że prognozowana inflacja mieścić się będzie w przedziale od 4 proc. do maksymalnie 8 proc. To z kolei oznacza, że nowa najniższa krajowa w 2025 roku mieścić się będzie w przedziale 4 523,50 zł a 4 567,90 zł brutto
Ile to będzie na rękę? Po potrąceniu skłądek ZUS i podatku da to około 3,4 tys. zł na rękę.
Ile osób zyska dzięki podwyżce najniższej krajowej od 1 stycznia 2025 roku
Z rządowych szacunków, oceniających skutek podwyżki najniższego wynagrodzenia w 2024 r. wskazano, że tym roku liczba pracowników, którzy zyskają na zmianie to blisko 3,6 mln osób. Jeszcze przed rokiem ta grupa liczyła 3 mln, w 2022 r. 2,7 mln, natomiast w 2021 r. 1,6 mln pracowników.
Można więc się spodziewać, że wysokością najniższej krajowej w 2025 r. zainteresowanych bezpośrednio będzie ok 4 mln zatrudnionych.
Bezpośrednio, ponieważ z płacą minimalną powiązane są również inne świadczenia. Każdemu pracującemu należy się dopłata do pensji w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z płacy minimalnej. Również wynagrodzenie za czas przestoju w firmie nie może być niższe od płacy minimalnej. Z płacą minimalną powiązana jest także odprawa w przypadku zwolnień grupowych. Nie może ona przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia.
Wysokość płacy minimalnej wpływa także na wysokość składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych przez początkujących przedsiębiorców (stawki preferencyjne obowiązujące w ciągu pierwszych 24 miesięcy liczone są od postawy równej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia).