Nawet jeśli senior zaczął pobierać emeryturę z ZUS jeszcze przed śmiercią, to jeśli miał zgromadzone środki na subkoncie, w ciągu dwóch lat należą się one spadkobiercom. ZUS sam z siebie jednak nie wykona w tym kierunku żadnego ruchu. Trzeba bowiem najpierw złożyć wniosek o wypłatę gwarantowaną, o czym wciąż rodzina i krewni zmarłego emeryta z reguły nie wiedzą.
Skąd pieniądze w ZUS czekające na krewnych po zmarłym i od czego zależy czy jest to duża kwota? Gdy osoba posiadająca konto i subkonto emerytalne w ZUS umrze przed złożeniem wniosku o emeryturę, środki z subkonta są wypłacane w całości. A co się dzieje gdy już zacznie pobierać emeryturę? Tu wszystko zależy od tego, jak długo tę emeryturę z ZUS pobierała.
Pieniądze na subkoncie emerytalnym w ZUS: komu należą się poza emerytem
Nie tylko część składek emerytalnych zgromadzonych w OFE jest dziedziczna, także te znajdujące się bezpośrednio na subkoncie w ZUS. Nie wszyscy wiedzą, że zasada ta obowiązuje także w przypadku emerytów, którzy przed śmiercią zaczęli pobierać emeryturę z ZUS. Komu należy się wypłata gwarantowana, jak uzyskać z ZUS nawet dziesiątki tysięcy złotych.
Osoby przechodzące w ostatnich latach na emeryturę niemal w komplecie opłacały składki na ubezpieczenie emerytalne w nowym systemie. To znaczy, że miały dzieloną część składki na ubezpiecznie na gromadzoną na koncie, a część na subkoncie. Tę drugą albo z wykorzystaniem ZUS albo nie. Składki na subkoncie są traktowane jak środki prywatne, podlegają więc dziedziczeniu.
Gdy osoba posiadająca konto i subkonto emerytalne w ZUS umrze przed złożeniem wniosku o emeryturę, środki z subkonta są wypłacane w całości. A co się dzieje gdy już zacznie pobierać emeryturę? Tu wszystko zależy od tego, jak długo tę emeryturę z ZUS pobierała.
Subkonto i konto emerytalne w ZUS: jakie ma do niego prawa ubezpieczony i jego spadkobiercy
Tymczasem bardzo osób wciąż pozostaje w fałszywym przekonaniu, że dziedziczenie takich pieniędzy jest możliwe tylko jeśli posiadacz takich środków w ZUS nie zaczął pobierać emerytury.
Przekonanie jest fałszywe, bo przepisy emerytalne przewidują swego rodzaju okres gwarancyjny dla dziedziczenia środków z subkonta ZUS. Wynosi on trzy lata. Oznacza to, że jeśli od przyznania pierwszej emerytury do dnia śmierci emeryta nie upłynęło więcej czasu niż trzy lata, wskazana w przepisach część środków z subkonta ZUS ma trafić do uposażonych lub spadkobierców.
Od razu jednak zaznaczmy, że chodzi wyłącznie o emerytury wypłacane według nowych zasad, zwane emeryturami z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego – a więc dla osób urodzonych od 1 stycznia 1949 roku. Ponadto – emerytów, którzy przed ustaleniem przez ZUS emerytury docelowej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie pobierały emerytury kapitałowej.
Osoby urodzone od 1 stycznia 1949 r. mają prawo przekazywać część składki na ubezpieczenie emerytalne do OFE
Wypłata gwarantowana z subkonta ZUS zmarłego emeryta
Osoby urodzone od 1 stycznia 1949 r. mają prawo przekazywać część składki na ubezpieczenie emerytalne w ramach tak zwanego drugiego filaru emerytalnego. Subkonto ZUS to część konta ubezpieczonego prowadzonego w ZUS. Subkonto prowadzone jest dla osób, które są członkami otwartych funduszy emerytalnych (OFE), oraz dla osób, które po 31 stycznia 2014 r. nie zdecydowały się na zawarcie umowy z OFE.
Przy czym gdy posiadaczowi OFE pozostanie do emerytury mniej niż 10 lat – a więc kobieta osiągnie wiek 50 lat, a mężczyzna 55 lat – w ramach tak zwanego suwaka bezpieczeństwa pieniądze z OFE są systematycznie przekazywane na subkonto. Gdy więc osoba taka osiągnie już ustawowy wiek emerytalny, na subkoncie ZUS są wszystkie środki z OFE.
Po złożeniu wniosku o emeryturę z racji osiągnięcia wieku emerytalnego – 60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni, ZUS ustala wysokość emerytury docelowej.
Wysokość emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych to wynik podzielenia podstawy jej obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku, który senior osiągnął w dniu, w którym złożył wniosek, według obowiązującej w tym dniu tablicy trwania życia. Emerytura w przeliczonej wysokości będzie mu przysługiwać od miesiąca, w którym złożony został wniosek.
Na podstawę obliczenia emerytury składają się:
- składki na ubezpieczenie emerytalne, które zostały zapisane na indywidualnym koncie w ZUS, z uwzględnieniem ich waloryzacji,
- zwaloryzowany kapitał początkowy,
- środki zapisane na subkoncie w ZUS, z uwzględnieniem ich waloryzacji.
Kto ma prawo do pieniędzy z ZUS po zmarłym, na jakich zasadach
Właśnie ta trzecia „składowa” podstawy obliczania emerytury jest przedmiotem wypłaty gwarantowanej – z tym, że prawo do wypłaty gwarantowanej przysługuje osobie lub osobom uposażonym, gdy śmierć emeryta nastąpiła w ciągu trzech lat od miesiąca, w którym ZUS po raz pierwszy wypłacił świadczenie emerytalne.
Ile wynosi wypłata gwarantowana? Zgodnie z prawem, jest to różnica między kwotą środków stanowiących podstawę obliczenia docelowej emerytury, zapisanych na subkoncie w ZUS, a iloczynem liczby pełnych miesięcy jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy została wypłacona emerytura, do końca miesiąca w którym nastąpił zgon oraz trzydziestej siódmej części kwoty zapisanej na tym koncie.
Ujmując to najprościej od wartości subkonta z dnia ustalania emerytury docelowej odejmuje się 1/37 tej kwoty za każdy z możliwych 36 miesięcy pobierania emerytury. Reszta to wypłata gwarantowana.
ZUS po potrąceniu podatku przekaże wypłatę gwarantowaną tak zwanym uposażonym. Są to osoby wskazane przez seniora za jego życia.
Gdy emeryt pozostawał ze współmałżonkiem we wspólności majątkowej, to staje się on automatycznie osobą uposażoną do wypłaty gwarantowanej i nie ma potrzeby składania wniosku ze wskazaniem współmałżonka jako osoby uposażonej. Można natomiast złożyć wniosek ze wskazaniem kogoś innego niż współmałżonek.
Natomiast gdy emeryt był osobą samotną i przed śmiercią nie dokonał takiej dyspozycji, wypłata gwarantowana należy się spadkobiercom – na ogólnych zasadach dziedziczenia.
W celu uzyskania wypłaty gwarantowanej uprawniona osoba lub osoby musi złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń wniosek o wypłatę. Służy do tego specjalny formularz – ZUS EWG-P.