Opieka nad chorym rodzicem: Jak można się starać o pieniądze z ZUS?

• Kto może skorzystać ze zasiłku opiekuńczego? Warunki przyznania świadczenia
• Okres, przez który przysługuje zasiłek opiekuńczy
• Wysokość zasiłku opiekuńczego i jego finansowanie
• Jak ubiegać się o zwolnienie z pracy i zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy to wsparcie finansowe dla osób ubezpieczonych, które muszą zrezygnować z pracy, aby zająć się chorym członkiem rodziny innym niż dziecko. Aby go otrzymać, trzeba spełnić konkretne warunki – m.in. wykazać konieczność osobistej opieki oraz brak innych osób, które mogłyby ją zapewnić. Świadczenie wypłacane jest z ubezpieczenia chorobowego i wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. W artykule wyjaśniamy, kto może się ubiegać o zasiłek, na jak długo i jakie formalności należy spełnić.

Kto może skorzystać ze zasiłku opiekuńczego? Warunki przyznania świadczenia

Z zapisów zawartych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wynika, że zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki. Chodzi o sprawowanie opieki nad "innym chorym członkiem rodziny".

Przy czym za "innych członków rodziny" ustawodawca uznaje małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki. Oznacza to, że zasiłek obowiązuje m.in. w przypadku sprawowania opieki nad chorym rodzicem.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje w pewnym konkretnym przypadku. Mianowicie, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę choremu członkowi rodziny.

Okres, przez który przysługuje zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki. Przysługuje jednak nie dłużej niż przez okres 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi członkami rodziny, w tym rodzicami.

Dodatkowo istnieje możliwość, zgodnie z przepisami, że zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi oraz innymi członkami rodziny. W takim przypadku zasiłek może być wypłacany przez okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. Oznacza to, że pracownik, który sprawuje opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny, ma prawo do zasiłku przez dłuższy czas.

Z powyższego wynika, że prawo przewiduje dwie opcje, tj.:

1. Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia z pracy, nie dłużej niż 14 dni w roku, jeśli opieka dotyczy innych członków rodziny, w tym rodziców.
2. Istnieje możliwość, by zasiłek opiekuńczy obejmował zarówno opiekę nad dziećmi, jak i innymi członkami rodziny, w takim przypadku przysługuje przez maksymalnie 60 dni w roku.

Wysokość zasiłku opiekuńczego i jego finansowanie

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawę wymiaru tego zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała jego niezdolność do pracy. Oznacza to, że wysokość świadczenia uzależniona jest od wynagrodzenia, które pracownik otrzymywał przez ostatni rok przed momentem, gdy potrzebował zwolnienia w związku z opieką nad chorym członkiem rodziny.

Zasiłek opiekuńczy jest jednym ze świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego, co oznacza, że jest finansowany z funduszu ubezpieczeń społecznych. Nawet jeśli zasiłek wypłaca pracodawca, środki na jego pokrycie pochodzą z tego funduszu. Zasiłek opiekuńczy jest klasyfikowany jako świadczenie zasiłkowe, co oznacza, że jest wypłacane przez krótki czas lub jednorazowo, w zależności od okresu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.

Jak ubiegać się o zwolnienie z pracy i zasiłek opiekuńczy?

Pracownik może ubiegać się o zwolnienie od wykonywania pracy w celu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Aby uzyskać takie zwolnienie, pracownik musi dostarczyć pracodawcy zaświadczenie lekarskie, które potwierdza jego czasową niezdolność do pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. W zaświadczeniu powinno zostać jasno określone, kto pełni rolę opiekuna i nad kim sprawuje opiekę.

Oprócz zwolnienia, konieczne jest również złożenie wniosku o zasiłek opiekuńczy, który przysługuje w przypadku sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Chodzi o formularz Z-15B. Wniosek można złożyć za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, gdzie dokument jest dostępny do pobrania i wypełnienia.

Tabela: Zasiłek opiekuńczy z ZUS na chorego członka rodziny

Kwestia	Opis
Komu przysługuje?	Osobom ubezpieczonym, które muszą przerwać pracę w celu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny innym niż dziecko.
Kto jest uznawany za członka rodziny?	Małżonek, rodzice, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci powyżej 14. roku życia – jeśli mieszkają z ubezpieczonym.
Kiedy zasiłek nie przysługuje?	Jeśli w gospodarstwie domowym są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę.
Maksymalny okres pobierania	14 dni w roku kalendarzowym na innych członków rodziny; łącznie do 60 dni na dzieci i innych członków rodziny.
Wysokość świadczenia	80% podstawy wymiaru zasiłku (średniego wynagrodzenia z 12 miesięcy przed zwolnieniem).
Źródło finansowania	Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), nawet jeśli wypłaca go pracodawca.
Wymagane dokumenty	Zwolnienie lekarskie oraz wniosek Z-15B składany do ZUS.
Gdzie złożyć wniosek?	Na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub w placówce ZUS.