250 zł, co miesiąc, na leki – dla osób niezdolnych do pracy z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego, osób niepełnosprawnych oraz przewlekle chorych [pomoc lekowa 2025]

• Samorządy mogą realizować z własnych środków tzw. pomoc lekową dla „swoich” mieszkańców
• Do kogo adresowana jest pomoc lekowa (na przykładzie gminy Wasilków)?
• Jakie kryteria należy spełnić, aby otrzymać pomoc lekową (na przykładzie gminy Wasilków)?
• Jakie kwoty można otrzymać w ramach pomocy lekowej (na przykładzie gminy Wasilków)?
• W jaki sposób należy ubiegać się o pomoc lekową (na przykładzie gminy Wasilków)?
• Informacji na temat pomocy lekowej obowiązującej w danym mieście lub gminie oraz warunków jej udzielania – należy poszukiwać w MOPS lub GOPS, właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania
• Poza pomocą lekową w ramach miejskiego lub gminnego programu osłonowego – na zakup leków, można również uzyskać zasiłek celowy z pomocy społecznej

Samorządy mogą realizować z własnych środków tzw. pomoc lekową dla „swoich” mieszkańców

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym, w związku z art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawą z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej – w ramach zadań własnych i z własnych środków – gminy mogą tworzyć i realizować tzw. programy osłonowe, jako zadania z zakresu pomocy społecznej, wynikające z rozeznanych potrzeb gminy. W ramach ww. programów – pomoc finansowa udzielana jest zazwyczaj do wyczerpania środków finansowych, zabezpieczonych na ten cel w budżecie gminy na dany rok.

Jednym z programów osłonowych, które – na podstawie ww. przepisów – ustanawiane są przez wiele gmin w Polsce, jest tzw. program osłonowy w zakresie zmniejszania wydatków poniesionych na leki (inaczej zwany – pomocą lekową). Realizatorami ww. programów, są zazwyczaj gminne (lub miejskie) ośrodki pomocy społecznej i to tam należy poszukiwać informacji na temat tego czy w danym mieście lub gminie aktualnie obowiązuje taki program i jakie są jego warunki. Warunki te – w większości przypadków – tylko nieznacznie różnią się pomiędzy poszczególnymi gminami.

Do kogo adresowana jest pomoc lekowa (na przykładzie gminy Wasilków)?

Na przykładzie gminy Wasilków, w której aktualnie obowiązujący program lekowy, został ustanowiony na okres 2024-2026 – pomoc adresowana jest do:

• osób niezdolnych do pracy z tytułu wieku (tj. osób, które osiągnęły wiek emerytalny zgodnie z ustawą z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych),
• osób przewlekle chorych w wieku produkcyjnym (tj. które nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego) oraz
• osób niepełnosprawnych (zarówno dzieci, jak i osób dorosłych).

Z pomocy lekowej wyłączone są jednak przy tym osoby, które:

• w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o przyznanie pomocy lekowej (lub członkowie rodziny tej osoby, pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym) – otrzymały zasiłek celkowy lub specjalny zasiłek celowy na leki, pomoc w formie usług opiekuńczych i zostało zastosowane całkowite lub częściowe zwolnienie z odpłatności za te świadczenia z tytułu ponoszenia wydatków na leki i leczenie,
• przebywają w domach pomocy społecznej, w szpitalu lub innych instytucjach zapewniających całodobową opiekę i leczenie lub
• są tymczasowo aresztowane albo odbywają karę pozbawienia wolności, z wyłączeniem osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Jakie kryteria należy spełnić, aby otrzymać pomoc lekową (na przykładzie gminy Wasilków)?

W gminie Wasilków, aby zakwalifikować się do pomocy w ramach programu osłonowego w zakresie zmniejszania wydatków poniesionych na leki – nie można przekroczyć określonego kryterium dochodowego, które zostało ustalone na następujących poziomach:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – 250% kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej – tj. aktualnie 2 525 zł¹ i odpowiednio
• w przypadku osoby w rodzinie – 200% kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej – tj. aktualnie 1 646 zł².

Ww. dochód – ustalany jest zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej, a zatem – stanowi on sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku o przyznanie pomocy lub w przypadku utraty dochodu – z miesiąca, w którym został złożony wniosek, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania (jeżeli ustawa nie stanowi inaczej), pomniejszoną o:

• miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych i koszty uzyskania przychodu,
• składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne oraz
• kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Z ustalonego – zgodnie z powyższym – dochodu – wyłączone są również ściśle określone świadczenia, literalnie wymienione w art. 8 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, w tym m.in. świadczenie wychowawcze 800 plus.

Jakie kwoty można otrzymać w ramach pomocy lekowej (na przykładzie gminy Wasilków)?

W gminie Wasilków, w każdym miesiącu obowiązywania programu, uprawnione osoby, mogą uzyskać w ramach pomocy lekowej, następujące kwoty:

• w przypadku 1 osoby uprawnionej w rodzinie lub osoby samotnie gospodarującej – 246,90 zł,
• w przypadku 2 osób uprawnionych w rodzinie – 370,35 zł i odpowiednio
• w przypadku 3 osób uprawnionych w rodzinie – 493,80 zł.

W jaki sposób należy ubiegać się o pomoc lekową (na przykładzie gminy Wasilków)?

W gminie Wasilków – celem otrzymania pomocy lekowej, należy złożyć w MOPS wniosek o przyznanie pomocy finansowej w zakresie zmniejszania wydatków na leki (na wzorze udostępnionym przez ośrodek pomocy społecznej), do którego należy dołączyć:

• dowody potwierdzające wystawienie recepty na nazwisko osoby uprawnionej (wnioskodawcy lub uprawnionego członka rodziny, prowadzącego z nim wspólne gospodarstwo domowe), np. wydruk informacji o recepcie wystawionej w postaci elektronicznej,
• dokumenty potwierdzające zakup leków na podstawie recepty, wystawione przez aptekę w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku (np. fakturę lub rachunek imienny zawierające dane osoby, na rzecz której nastąpiła realizacja recepty, nazwę wydanego leku, jego cenę i ogólną kwotę do zapłaty),
• dokumenty potwierdzające wysokość dochodu osoby lub odpowiednio – rodziny,
• oraz:
• • w przypadku osób przewlekle chorych, w wieku produkcyjnym: zaświadczenie lekarskie lekarza pierwszego kontaktu lub lekarza specjalisty, potwierdzające przewlekłą chorobę (wystawione nie wcześniej, niż 6 miesięcy od daty złożenia wniosku),
  • w przypadku osób niepełnosprawnych: ważne orzeczenie o zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, a w przypadku osób niepełnosprawnych w wieku do 16 roku życia – orzeczenie o niepełnosprawności i odpowiednio
  • w przypadku osób niezdolnych do pracy z tytułu wieku: konieczne będzie okazanie dowodu osobistego, potwierdzającego osiągniecie wieku emerytalnego, zgodnie z ustawą z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Informacji na temat pomocy lekowej obowiązującej w danym mieście lub gminie oraz warunków jej udzielania – należy poszukiwać w MOPS lub GOPS, właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania

Informacji na temat tego, czy w mieście lub gminie miejsca zamieszkania obowiązuje analogiczny lub zbliżony do powyższego program osłonowy, w ramach, którego można uzyskać pomoc finansową na zakup leków – należy uzyskać we właściwym miejskim lub gminnym ośrodku pomocy społecznej. Szczegóły programu powinny każdorazowo wynikać z podjętej, w tej sprawie, uchwały rady miasta lub gminy.

Poza pomocą lekową w ramach miejskiego lub gminnego programu osłonowego – na zakup leków, można również uzyskać zasiłek celowy z pomocy społecznej

Zasiłek celowy z pomocy społecznej, o którym mowa w art. 39 ustawy z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej, to świadczenie fakultatywne, przyznawane na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, w tym m.in. na pokrycie części lub całości kosztów zakupu leków i leczenia.

O zasiłek celowy, mogą ubiegać się osoby, których dochód:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – nie przekracza 1010 zł miesięcznie i odpowiednio
• w przypadku osoby w rodzinie – nie przekracza 823 zł miesięcznie, w przeliczeniu na osobę.

Rada gminy – w drodze uchwały – może jednak podwyższyć ww. kwoty progów dochodowych, uprawniających do zasiłku celowego. W każdym przypadku, warto zatem zweryfikować, jakie zasady przyznawania zasiłków na pokrycie kosztów zakupu leków, obowiązują w gminie miejsca zamieszkania.

Osobom, które przekraczają ww. progi dochodowe, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, może natomiast zostać przyznany:

• specjalny zasiłek celowy – w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi lub
• zasiłek celowy na zasadach zwrotu – tj. pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty otrzymanego zasiłku.

Ustawa o pomocy społecznej nie określa wysokości zasiłku celowego, jaki można otrzymać. Kwota zasiłku ustalana jest każdorazowo z uwzględnieniem, z jednej strony – sytuacji materialnej wnioskodawcy i celu na jaki zasiłek jest przyznawany, a z drugiej – możliwości finansowych danego ośrodka pomocy społecznej.

Należy również podkreślić, że zasiłek celowy, w żadnym przypadku, nie ma charakteru roszczeniowego i jest przyznawany w ramach uznania administracyjnego zarówno w zakresie przyznania prawa do niego, jak i wysokości kwoty.

W celu ubiegania się o zasiłek celowy na pokrycie kosztów zakupu leków – należy wystąpić do właściwego miejscowo MOPS lub GOPS, z wnioskiem o przyznanie zasiłku celowego, do którego należy załączyć dokumenty potwierdzające wysokość osiąganych dochodów oraz konieczność przyjmowania leków, o pokrycie kosztów zakupu których, ubiega się wnioskodawca (np. zaświadczenie lekarskie, receptę lub kartę informacyjną leczenia szpitalnego). W następstwie powyższego wniosku – celem rozeznania sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osoby ubiegającej się o pomoc, zostanie przeprowadzony przez pracownika socjalnego tzw. wywiad środowiskowy. Na jego podstawie (oraz dostarczonych wraz z wnioskiem o przyznanie zasiłku dokumentów) – zostanie podjęta decyzja co do przyznania (lub odmowy przyznania) pomocy we wnioskowanym zakresie. W pomocy społecznej podejście do wnioskodawcy jest bardzo zindywidualizowane i każdy przypadek rozpatrywany jest odrębnie.

Więcej na temat zasad przyznawania zasiłków na pokrycie kosztów zakupu leków, można przeczytać w poniższym artykule:

¹ Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12.07.2024 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej, na 2025 r., zostało ustalone na poziomie 1010 zł

² Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12.07.2024 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – kryterium dochodowe dla osoby w rodzinie, na 2025 r., zostało ustalone na poziomie 823 zł

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1283 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1465 z późn. zm.)