Wdowia renta to świadczenie wyczekiwane. Uchwalanie przepisów trwało i choć są już one opublikowane w Dzienniku Ustaw, to świadczenie wdowom i wdowcom ZUS zacznie wypłacać dopiero w połowie 2025 roku. A ponieważ spełnić trzeba określone w przepisach warunki - niektóre nie do końca sprawiedliwe - by nie spotkał zawód po złożeniu wniosku, warto czas wykorzystać na zaznajomienie się z przepisami.
- Kiedy wdowy i wdowcy dostaną nowe świadczenie z ZUS
- Wdowia renta: ile wyniesie, od czego zależy limit w ZUS dla świadczenia
- Renta wdowia: gdzie, kiedy i jak złożyć wniosek o pieniądze
By podpisana przez prezydenta ustawa weszła w życie konieczna jest publikacja w Dzienniku Ustaw. Wnioski o nową emeryturę owszem będzie można składać dużo wcześniej niż ZUS zacznie wypłacać pieniądze z tego tytułu, ale pierwsze wypłaty będą i tak dopiero od 1 lipca 2025 roku.
Kiedy wdowy i wdowcy dostaną nowe świadczenie z ZUS
Tym niemniej okres od opublikowania wzoru wniosku o emeryturę wdowią do końca czerwca 2025 r. warto wykorzystać, by formalnie uzyskać interpretację prawa do świadczenia, zwłaszcza przy zbiegu nowej renty wdowiej z innym lub innymi świadczeniami.
Warto bowiem pamiętać, że wdowia renta w gruncie rzeczy jest świadczeniem „podwójnym” – uprawniona osoba zachowuje prawo do swojego dotychczasowego świadczenia w całości lub części – wtedy przejmuje odpowiednio część lub całość świadczenia po zmarłym.
Ustawa z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poza wskazaną w tytule ustawą nowelizuje wiele innych ustaw – nadając na analogicznych zasadach prawo do renty wdowiej osobom korzystającym ze świadczeń emerytalnych lub rentowych a podlegających tym przepisom, np. rolnikom czy pełniącym służbę.
Celem tej nowelizacji jest bowiem wprowadzenie w systemie powszechnym, rolniczym oraz mundurowym nowych reguł zbiegu prawa do renty rodzinnej nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem z uprawnieniami do innych wskazanych w ustawie świadczeń emerytalno-rentowych.
W przypadku zbiegu prawa do wskazanych świadczeń z rentą rodzinną, jedno – wybrane świadczenie – będzie wypłacane w całości, a drugie w wysokości 25%.
Osoba uprawniona ma prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu na „nowych” zasadach w przypadku:
- 1) osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
- 2) pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka;
- 3) nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż pięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Wypłata powyżej wskazanych świadczeń ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną.
Wdowia renta: ile wyniesie, od czego zależy limit w ZUS dla świadczenia
Wysokość sumy świadczeń wypłacanych w zbiegu, nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Oznacza to, że aktualnie łącznie z tytułu nowego świadczenia – 1 plus 25 proc. drugiego – nie można by dostawać więcej niż 5 342,88 zł. Oczywiście gdy dojdzie do pierwszej wypłaty w lipcu 2025 roku, kwota ta będzie o ok. 300-400 zł wyższa, wskutek zwaloryzowania z dniem 1 marca 2025 r. najniższej emerytury. Jeśli waloryzacja odbędzie się według wskaźnika proponowanego obecnie przez rząd, maksymalna wdowia renta w 2025 r. wyniesie 5 705,13 zł - trzykrotność najniższej emerytury wynoszącej od marca 2025 r. 1 901,71 zł.
Do limitu ustalonych świadczeń w zbiegu, uwzględnia się wskazane w ustawie świadczenia, a także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz świadczenia i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe wypłacane na podstawie ustawy lub na podstawie odrębnych przepisów wraz ze świadczeniami, o których mowa powyżej.
5 342,88 zł
W przypadku przekroczenia kwoty trzykrotności kwoty najniższej emerytury, świadczenia ulegają pomniejszeniu o kwotę przekroczenia według kolejności wskazanej w nowelizacji.
Ustalenie zbiegu świadczeń oraz ich wypłata następują na wniosek osoby uprawnionej; wzór wniosku zostanie opublikowany na stronie podmiotowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawa przewiduje, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie odpowiedzialny za prowadzenie i udostępnienie właściwym organom emerytalno-rentowym systemu teleinformatycznego służącego do wymiany danych pomiędzy tymi organami w zakresie niezbędnym do ustalania prawa i wysokości oraz wypłaty świadczeń obsługiwanych przez te organy, rozliczeń z tytułu tych świadczeń pomiędzy tymi organami oraz do ustalenia zbiegu świadczeń, o których mowa w uchwalonej ustawie.
Renta wdowia: gdzie, kiedy i jak złożyć wniosek o pieniądze
Przyjęta regulacja zawiera przepisy przejściowe i dostosowujące dotyczące m.in.:
- obowiązków informacyjnych o warunkach pobierania świadczeń w zbiegu nakładanych na organy emerytalne i rentowe w stosunku do osób pobierających świadczenia (art. 12);
- stopniowego wprowadzania wskaźnika świadczenia w zbiegu ustalając jego wysokość na poziomie 15% w okresie od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. i 25% od dnia 1 stycznia 2027 r. (art. 13);
- zwolnienia ze stosowania przepisów o zamówieniach publicznych zamówień na usługi lub dostawy udzielane przez wskazane organy w związku z wykonaniem przepisów (art. 15),
- upoważnienia dla Rady Ministrów do dokonania w 2028 r. weryfikacji wysokości wskaźnika świadczeń w zbiegu, w celu oceny możliwości i zasadności jego podwyższenia, uwzględniając na tle sytuacji społeczno-gospodarczej kraju sytuację dochodową grup osób uprawnionych (art. 16).
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2025 r., z wyjątkiem niektórych przepisów przejściowych.
Przy czym prawo do świadczeń w zbiegu i ich wypłaty lub wyłącznie ich wypłaty, na zasadach określonych w uchwalonej ustawie, powstanie nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r.
Osoby, które spełniają warunki do wypłaty świadczeń na zasadach określonych w ustawie, mogą składać wnioski o ustalenie zbiegu świadczeń, od dnia 1 stycznia 2025 r.
W przypadku wniosków złożonych do dnia 30 czerwca 2025 r., prawo do wypłaty świadczeń w tym zbiegu powstaje z dniem 1 lipca 2025 r. (art. 14).