Przepisy emerytalne są tak skonstruowane, że przesuwając wniosek o emeryturę z ZUS o miesiąc lub kilka można dużo zyskać na jej wysokości. I odwrotnie, przechodzą na emeryturę następnego dnia po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego – dużo stracić. Czy to się zmieni?
- Miesiące lepsze i gorsze do przejścia na emeryturę: jakie są
- Pierwsza emerytura najlepiej w lutym: dlaczego
- Osiągnięcie ustawowego wieku emerytalnego i od razu emerytura?
- Jak wybrać dobry miesiąc do przejścia na emeryturę
- Waloryzacja składek emerytalnych: na czym polega
Na emeryturę przechodzi się raz w życiu i to na dodatek to pieniądze na najtrudniejszych chyba jego okres. Dlatego tak ważne jest, by rozpatrujący wniosek o świadczenie ZUS wyliczył emeryturę w jak najkorzystniejszej dla seniora wysokości.
Przepisy niestety są tak zawiłe, że nie jest łatwo ustalić, kiedy złożyć wniosek o emeryturę, by wyliczenie było najkorzystniejsze – choć sam fakt, że pozwalają na to, by tak ważna finansowa decyzja różnicowała wysokość emerytury od daty złożenia wniosku same w sobie są skandaliczne.
A dopóki prawo jest takie jakie jest, czy warto przejść na emeryturę w marcu – a jeśli nie, to który teraz miesiąc na składanie wniosku do ZUS w tej sprawie będzie najlepszy?
Miesiące lepsze i gorsze do przejścia na emeryturę: jakie są
ZUS już raz zmienił prawo dotyczące tak zwanych emerytur czerwcowych – w 2021 r. Wcześniej osoby, które składały wniosek o emeryturę w tym miesiącu traciły wskutek nieuwzględniania przy wyliczeniach waloryzacji kapitałów emerytalnych jakie następują 1 czerwca, a dotyczą stanu kont na koniec poprzedniego roku.
Jednak mimo ten zmiany nadal panuje przekonanie, że najlepsze do przejścia na emeryturę są dwa miesiące w roku: luty – poprzedzający marcową waloryzację świadczeń i lipiec – następujący po rocznej waloryzacji zgromadzonych w ZUS kapitałów emerytalnych według stanu na 31 rudnia poprzedniego roku kalendarzowego.
Pierwsza emerytura najlepiej w lutym: dlaczego
Luty to zdaniem większości ekonomistów najlepszy miesiąc w roku do przejścia na emeryturę. Nie tylko dla osób, które w lutym osiągają ustawowy wiek emerytalny, ale dla większości seniorów, którzy z różnych względów odsunęli w czasie przejście na emeryturę i nie składali wniosku do ZUS o świadczenie zaraz po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego – 60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni.
Właśnie trzynasta emerytura przyznawana już w kwietniu wraz z marcową waloryzacją to są korzyści, które sprawiają, że luty jest najlepszym miesiącem w roku – a lipiec co najwyżej drugim – do przechodzenia na emeryturę.
Osoba, która właśnie teraz złoży wniosek o emeryturę, dostanie w lutym świadczenie wyliczone ze zgromadzonych kapitałów, które obejmie zarówno roczna waloryzacja składek z czerwca ubiegłego roku, jak i część waloryzacji kwartalnych.
Dodatkowo od razu w marcu to świadczenie zostanie zwaloryzowane – czyli praktycznie spotka je podwyżka o 12,12 proc., a w kwietniu lutowy emeryt 2024 dostanie i wyższą emeryturę i dodatkowo trzynastkę.
Osiągnięcie ustawowego wieku emerytalnego i od razu emerytura?
Zdecydowana większość Polaków składa wniosek o emeryturę do ZUS już następnego dnia po dosięgnięciu wieku emerytalnego. Właśnie w toku tego procesu są lub za kilka dni będą: kobiety urodzone w lutym 1964 roku i mężczyźni urodzeni pięć lat wcześniej, w lutym 1959 roku.
Dzieje się tak ponieważ panuje powszechne przekonanie, że takie rozwiązanie jest najkorzystniejsze. Nie tylko dla osób, które ze względu na zdrowie nie mają już siły pracować, jak i tych którzy siły mają i pracować zamierzają.
Ci drudzy wybierają zazwyczaj taką strategię, że zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozwiązują umowę o pracę z dotychczasowym pracodawcą w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego – często przy tym biorąc odprawę emerytalną – by po dniu przerwy, już jako emeryt zawrzeć nową umowę o pracę z tym samym pracodawcą.
Tego jednego dnia przerwy wymagają przepisy przywołanej ustawy. W przeciwnym przypadku złożenie wniosku o emeryturę skutkowałoby przyznaniu jej i wyliczeniu wysokości przez ZUS, z jednoczesnym zawieszeniem jej wypłaty.
Gdy jednak umowa jest rozwiązana i zawarta na nowo, nie ma przeszkód, by od następnego dnia po przejściu na emeryturę czerpać dochody z dwóch źródeł: emerytury i pracy na etacie.
Jak wybrać dobry miesiąc do przejścia na emeryturę
Decydujące znaczenie dla ustalenia dobrego terminu przejścia na emeryturę mają waloryzacje dokonywane w ZUS.
Co do waloryzacji, to praktycznie każdy już wie, że są dwa ważne terminy – 1 marca, kiedy następuje waloryzacja wypłacanych już przez ZUS emerytur oraz 1 czerwca – kiedy następuje waloryzacja składek zgromadzonych na kontach i subkoncie w ZUS, dotycząca tych, którzy dopiero emerytami zostaną.
Ale to nie wszystko – przy wyliczaniu wysokości emerytury po złożeniu wniosku przez przyszłego emeryta ważne są jeszcze dane ogłaszane przez Główny Urząd Statystyczny GUS) z zakresu tak zwanego dalszego trwania życia. Dane te są także zmieniane raz w roku. Ogólna reguła jest taka, że z każdym miesiącem liczba brana przez ZUS pod uwagę przy dzieleniu zwaloryzowanych składek jest mniejsza – już choćby dlatego każde odłożenie wniosku o emeryturę tylko o miesiąc sprawia, iż z dzielenia wyjdzie odpowiednio wyższa kwota emerytury.
Dla osób, które na emeryturę będą dopiero przechodzić ważniejsza jest waloryzacja składek zgromadzonych w ZUS, czyli waloryzacja kapitału. Następuje ona 1 czerwca, ale dotyczy składek zgromadzonych na koniec poprzedniego roku. Jest ona wyłącznie procentowa i najczęściej inny wskaźnik waloryzacji dotyczy konta podstawowego i kapitału początkowego, a inny subkonta. Ta waloryzacja jest ważna dla osób, które będą dopiero składały wniosek o emeryturę i to niekoniecznie w najbliższym czasie.
Waloryzacja składek emerytalnych: na czym polega
Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek na ubezpieczenie emerytalne przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji. Waloryzacja składek przeprowadzana jest corocznie, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000.
Podobnie, choć zazwyczaj według innego wskaźnika waloryzacyjnego przeprowadzana jest w tym terminie waloryzacja kapitału zgromadzone na subkoncie czyli środków co do zasady przeznaczonych na OFE.
Waloryzacja kapitału początkowego (ustalonego decyzją ZUS na 1 stycznia 1999 r.) odbywa się według analogicznych zasad, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza waloryzacja przeprowadzana jest od dnia 1 czerwca 2000 r. za rok 1999 - według odrębnego wskaźnika waloryzacji kapitału początkowego za rok 1999 wynoszącego 115,60% (wyliczonego zgodnie z zapisem art. 173 ust. 4 ustawy emerytalnej). Kolejne waloryzacje kapitału początkowego, tj. za rok 2000 i lata następne, przeprowadzane są według wskaźników waloryzacji ogłaszanych dla składek na ubezpieczenie.
Stąd co do zasady za najkorzystniejsze dla przejścia na emeryturę miesiące uznaje się luty i lipiec. W pierwszym przypadku wyliczona na luty danego roku emerytura jest od razu zwiększana w marcu dzięki waloryzacji. W drugim – dzięki waloryzacji czerwcowej składek, do wyliczenia emerytury brana jest pod uwagę wyższa kwota równa sumie zgromadzonych kapitałów, niż w czerwcu.
Ale to nie wszystko. Są bowiem jeszcze waloryzacje składek kwartalne, a o tym, które waloryzacje kwartalne wzięte będą pod uwagę oraz w jakim zakresie wzięta do podstawy takiej waloryzacji będzie roczna waloryzacja, decyduje miesiąc, w którym złożony jest wniosek o emeryturę i wyliczane jest takie świadczenie.
To jest już dużo bardziej skomplikowane, choć precyzyjnie uregulowane w przepisach. Dlatego między innymi ZUS powołał w oddziałach doradców emerytalnych oraz stworzył kalkulator. Doradca powinien dokonując różnych symulacji doradzić optymalny miesiąc złożenia wniosku o emeryturę do ZUS.
Z kolei przy pomocy kalkulatora, wpisując wszystkie dane, można ustalić miesiącu po miesiącu złożenia wniosku o emeryturę, ile wyniesie ona w poszczególnych terminach i wybrać miesiąc na złożenie wniosku o emeryturę najlepszy dla siebie.