Jeśli ktoś zmarł przed upływem trzech lat a część jego emerytury pochodziła z subkonta związanego z tak zwanym drugim filarem, rodzinie ZUS zwraca te środki jako wypłatę gwarantowaną. A co z pieniędzmi z subkonta zmarłego, który nie zdążył przejść na emeryturę?
- Kiedy płacąc składkę na ubezpieczenie emerytalne ma się subkonto w ZUS
- Jakie pieniądze ZUS gromadzi na subkoncie emerytalnym
- Co się dzieje z pieniędzmi zgromadzonymi na subkoncie w ZUS
- Jak załatwić wypłatę z ZUS z subkonta zmarłego
Takie pieniądze często nadal leżą w ZUS i czekają na wypłatę. A osoby uprawnione nie wiedzą, że im się należą, bo ZUS nie ma obowiązku ich o tym poinformować. Sprawdź więc czy nie jesteś w gronie takich osób, którym wypłata z ZUS pozwoliłaby mocno podreperować domowy budżet na 2024 rok
Kiedy płacąc składkę na ubezpieczenie emerytalne ma się subkonto w ZUS
Zgodnie z przepisami ustawy o rentach i emeryturach z funduszu ubezpieczeń społecznych, część składki na ubezpieczenie emerytalne trafia do OFE lub na subkonto ZUS w ramach tak zwanego drugiego filaru emerytalnego. W określonych sytuacjach można domagać się od OFE lub ZUS wypłaty tych pieniędzy.
Składki na ubezpieczenie emerytalne, które wpływają do ZUS w ramach nowego systemu emerytalnego są dzielone na dwie części. Jedna z nich przekazywana jest do Otwartego Funduszu Emerytalnego, o ile tak zdecyduje przyszły emeryt przed wpływem do ZUS pierwszej składki, albo gromadzone na subkoncie w ZUS. Te właśnie mogą podlegać wypłacie.
Nie wszyscy jednak mają subkonto w ZUS lub konto w Otwartym Funduszu Emerytalnym (OFE). Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. nie mogą być członkami OFE. Oznacza to również, że nie mają subkonta w ZUS.
Każdej osobie ubezpieczonej (wpłacającej składki na ubezpieczenie emerytalne) zakładane jest indywidualne konto w ZUS na podstawie jej pierwszego zgłoszenia do ubezpieczeń, np. wtedy, gdy podejmuje ona pierwszą pracę. W ramach tego konta od 1 maja 2011 r. ZUS prowadzi także subkonto.
Jeśli ktoś w terminie czterech miesięcy od rozpoczęcia aktywności zawodowej nie zawrze umowy z OFE, jej składki w całości zostaną zapisane na subkoncie w ZUS. Żeby mieć subkonto w ZUS, nie trzeba zatem być już członkiem OFE.
Jakie pieniądze ZUS gromadzi na subkoncie emerytalnym
Obecnie na takie konto w ramach tak zwanego drugiego filaru ubezpieczeń emerytalnych trafia 7,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli osoba ubezpieczona nie przystąpiła do OFE lub jest członkiem OFE, ale zdecydowała, że składka jest przekazywana wyłącznie na jej subkonto w ZUS lub 4,38% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli osoba ubezpieczona jest członkiem OFE i zdecydowała, że składka w wysokości 2,92% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne jest przekazywana do OFE.
W odróżnieniu od środków zgromadzonych na podstawowym koncie przyszłego emeryta w ZUS środki z subkonta (tak jak środki z OFE) są dzielone w przypadku:
- rozwodu,
- unieważnienia małżeństwa,
- ustania wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa albo umownego wyłączenia lub ograniczenia wspólności ustawowej między posiadaczem subkonta a jego współmałżonkiem,
- śmierci osoby, dla której prowadzone jest subkonto w ZUS.
Co się dzieje z pieniędzmi zgromadzonymi na subkoncie w ZUS
W przypadku rozwodu, unieważnienia małżeństwa lub ustania wspólności majątkowej środki zgromadzone na subkoncie w ZUS, które przypadają byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, ZUS przekazuje w ramach wypłaty transferowej na subkonto byłego współmałżonka (nie wypłaca gotówki); wysokość wypłaty zależy od zapisów zawartych w dokumentach sądowych dotyczących podziału majątku wspólnego byłych współmałżonków.
Natomiast w przypadku śmierci osoby, dla której prowadzone jest w ZUS subkonto, dochodzi do tzw. dziedziczenia środków.
Jeśli w chwili śmierci osoba posiadająca subkonto pozostawała w związku małżeńskim, współmałżonek zmarłego otrzymuje w ramach wypłaty transferowej połowę środków znajdujących na subkoncie w ZUS w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej (nie ma więc wypłaty gotówki).
Pozostałe środki (albo wszystkie, jeśli osoba zmarła nie miała współmałżonka) ZUS przekazuje osobom wskazanym przez osobę zmarłą, a jeśli nie ma takich osób, środki te wchodzą w skład spadku.
Jeśli osoba ubezpieczona ma subkonto w ZUS i jednocześnie jest członkiem OFE, podział i wypłatę środków rozpoczyna OFE.
W takiej sytuacji w pierwszej kolejności należy złożyć wniosek we właściwym OFE, nie w ZUS.
Dopiero w ciągu 14 dni od podziału, który zrealizuje OFE, OFE przesyła do ZUS zawiadomienie o osobach, na rzecz których podzielił środki zgromadzone na rachunku, oraz o ich udziale w tych środkach. W ten sam sposób ZUS podzieli środki zapisane na subkoncie. Ma na to 3 miesiące od dnia, w którym dostanie zawiadomienie o podziale środków z OFE.
Ten proces przebiega inaczej, jeżeli osoba ubezpieczona nie jest już lub nigdy nie była członkiem OFE. Dotyczy to zarówno przypadku gdy ubezpieczony nie przystąpił nigdy do OFE jak i sytuacji, w której OFE przekazało już wszystkie zgromadzone pieniądze do ZUS na subkonto w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa.
OFE ma obowiązek rozpocząć taki proces na dziesięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez członka OFE – czyli 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn. Robi to sukcesywnie przez dziesięć lat, a gdy już przekaże do ZUS wszystko, taka osoba jest wykreślana z Centralnego Rejestru Członów OFE.
Jak załatwić wypłatę z ZUS z subkonta zmarłego
Gdy cała drugofilarowa część składki emerytalnej jest na subkoncie w ZUS, proces wypłaty pieniędzy ZUS rozpocznie dopiero na wniosek osoby uprawnionej.
Taki wniosek należy złożyć na formularzu USS „Wniosek o transfer/wypłatę środków z subkonta osoby ubezpieczonej”.
ZUS wyjaśnił w specjalnym komunikacie, że nie może rozpocząć procedury przekazania pieniędzy z subkonta osobom uprawnionym bez wniosku, bo zgodnie z prawem w tej sprawie nie może działać z urzędu.
Jeśli osoba ubezpieczona złożyła w ZUS informację o tym, kogo wskazuje do otrzymania środków zgromadzonych na swoim subkoncie w ZUS, to po jej śmierci ZUS jedynie zawiadamia osoby uprawnione o tym, że mogą złożyć wniosek o wypłatę środków.
Ta sama zasada obowiązuje, gdy informację o osobach uprawnionych do dziedziczenia środków ZUS otrzymał z OFE po zakończeniu realizacji suwaka bezpieczeństwa (czyli po zwrocie wszystkich środków z OFE na subkonto w ZUS), jeśli osoba ubezpieczona złożyła takie wskazanie w OFE.
Gdy w ZUS nie ma takiej informacji, instytucja nie powiadomi nikogo o pieniądzach do odebrania.
Co ważne, roszczenie do ZUS o takie pieniądze nie ulega przedawnieniu czyli nie ma takiego terminu, w którym obligatoryjnie należy złożyć wniosek USS.
Oczywiście, jeśli osoba ubezpieczona w momencie, w którym osiągnęła powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), rezygnuje z aktywności zawodowej i przechodzi na emeryturę, to środki zgromadzone na jej subkoncie w ZUS, które uzyskała z tytułu tej aktywności, ZUS uwzględnia w podstawie przyznanego jej świadczenia emerytalnego.
Inaczej jest w przypadku osób ubezpieczonych, które korzystają z tzw. emerytur wcześniejszych. Środki zgromadzone na ich rachunku w OFE i zapisane na subkoncie w ZUS przekazywane są na dochody budżetu państwa. Jest to warunek niezbędny do tego, aby mogły one uzyskać tego rodzaju świadczenia.
Z kolei jeśli ZUS już zaczął wypłacać emeryturę należną z tytułu osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego, rodzina ma prawo do tzw. wypłaty gwarantowanej z ZUS, właśnie środków z subkonta. Natomiast po wypłaceniu 36. Emerytury po zmarłym emerycie z ZUS już nic się nikomu nie należy.