Świadczenia

Czynsze za najem po wybuchu wojny w Ukrainie poszybowały w górę i nic nie wskazuje by miało być znów taniej. Nie wszystkich stać tymczasem nie tylko na kupno własnego mieszkania, ale i na najem. Liczy się każde wsparcie, tym bardziej warto wiedzieć - i skorzystać gdy to możliwe - z dopłat do czynszu. Komu przysługują, gdzie złożyć wniosek?

Od 1 czerwca 2025 r. duża część dotychczasowych beneficjentów programu „800 plus” zostanie pozbawiona prawa do świadczenia, jeżeli nie spełni nowego wymogu ustawowego. O jaki wymóg chodzi i kogo dotyczy? 

Zgodnie z przepisami, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia wdowa lub wdowiec może otrzymywać tak zwaną wdowią rentę – dodatkowe świadczenie do swojej emerytury. Jest ona korzystniejsza od przyznawanej obecnie przez ZUS renty rodzinnej. Czy można w takim razie rentę rodzinną zamienić na rentę wdowią? Na jakie pieniądze można będzie wtedy liczyć?

Na posiedzeniu Rady Ministrów we wtorek 10 września rząd zajął się przygotowaniem gruntu prawnego pod drugą waloryzację emerytur – dodatkową w roku. Przepisy dadzą ma taką możliwość, a nawet nałożą obowiązek gdy inflacja przekroczy 5 procent. Członkowie rządu projekt ustawy ocenili pozytywnie, ale do Sejmu kierować go nie zamierzają. Dlaczego?

Nie wszyscy rodzice, którzy pracują i mają dziecko w wieku od 12 do 35 miesiąca życia, od 1 października 2024 r., otrzymają 1500 zł miesięcznie „babciowego” (inaczej zwanego świadczeniem „aktywni rodzice w pracy”) w ramach programu „Aktywny rodzic”. To nie jakakolwiek aktywność zawodowa, a podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, stanowi bowiem kryterium ustawowe kwalifikujące do otrzymania świadczenia. W grupie pominiętej przez ustawodawcę, znajdą się młodzi, studiujący i pracujący rodzice, zatrudnieni na umowach „śmieciowych”, czyli – osoby, którym „babciowe”, z pewnością, by się przydało.

Druga waloryzacja emerytur była jednym z ważnych punktów programu wyborczego obecnej rządzącej koalicji. Powinna właśnie startować, z dniem 1 września 2024 r. Nie doszło do niej z powodu niskiej inflacji w pierwszej połowie 2024. Jednak druga waloryzacja może być konieczna w 2025 roku, czy rząd jest na nią gotowy - na razie nie zmieniono nawet przepisów.

Pewne jest jedno: do końca obecnego okresu zasiłkowego a więc do czerwca 2025 roku zmian w programie Rodzina 800 plus nie będzie. Co najważniejsze, w budżecie na 2025 rok, którego projekt rząd zaakceptował w końcu sierpnia przewidziano 62,8 mld zł na wypłaty świadczenia na każde dziecko w rodzinie.

Waloryzacja emerytur w 2025 roku wyniesie tylko 6,78 procent. To niemal o połowę mniej niż w ostatnich latach. Wskaźnik nie wyglądałby źle gdyby inflacja w Polsce była taka jak w pierwszej połowie 2024 roku. Tymczasem urosła do 4,2 w lipcu. Nie będzie wzrostu emerytur przez zwolnienie z podatku. Realizowana przez rząd procedura nadmiernego deficytu źle teź rokuje dla 13. i 14. emerytur.

Dopłaty do najmu są wciąż mało znaną i stosowaną formą wsparcia z rządowego programu mieszkaniowego. Jednak wraz z planowanym mocnym wsparciem budownictwa czynszowego w gminach będzie mogło z nich skorzystać dużo więcej osób. Dopłaty są całkiem spore i przysługują nawet przez piętnaście lat.

Rząd musi znaleźć oszczędności w budżecie. To oznacza konieczność zmian w emeryturach, 800 plus i innych świadczeniach finansowanych ze środków publicznych. Można to zrobić zmniejszając wypłaty - ich wysokość lub liczbę osób uprawnionych. Można też poszukać oszczędności w samym systemie wypłat, redukując koszt obsługi, np. przez zastąpienie wielu zasiłków jednym świadczeniem wypłacanym przez ZUS.

Największe zużycie prądu liczone jako średnia dla rodziny ma miejsce w województwach: mazowieckim, śląskim i łódzkim. Najniższe w świętokrzyskim i lubelskim. Różnice są niemałe, bo rzędu 30-40 procent. Tymczasem dotacja w formie bonu energetycznego Jest dla rodzin taka sama, bez uwzględniania tych różnic geograficznych.

Od 1 czerwca 2025 r. obywatele Ukrainy, których dzieci nie będą realizować obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego oraz obowiązku szkolnego w ramach polskiego systemu oświaty – utracą prawo do świadczenia 800 plus. Luką w przepisach, pozwalającą obywatelom Ukrainy na nieposyłanie dziecka do polskiego przedszkola i zachowanie prawa do świadczenia, może okazać się edukacja domowa. 

Dane pokazują, że kobiety będą otrzymywać znacznie niższe emerytury niż mężczyźni, co wymaga przeprowadzenia reformy systemu. Z powodu dłuższego życia i niższego wieku emerytalnego kobiet konieczne są zmiany, aby zapobiec pogorszeniu ich sytuacji finansowej w przyszłości.

Czy da się ograniczyć deficyt budżetu państwa bez radykalnego zmniejszenia dopłat do emerytur? Na radykalne zwiększenie wpływów do budżetu nie ma co liczyć, łatwiej będzie ciąć wydatki. Tymczasem w ciągu ostatnich transfery na rzecz emerytów są rekordowe. Nie da się więc uniknąć tematu ich ograniczenia, a doprowadzenie do późniejszego przechodzenia Polaków na emeryturę to jeden ze sposobów.

To już pewne, najbliższa waloryzacja emerytur 2025 roku będzie skromna. Na szczęście nie zagrażają jej cięcia w  świadczeniach, które są nieuchronne w związku z wdrożeniem procedury nadmiernego deficytu. Ale i bez tego najniższa emerytura gwarantowana osobom o odpowiednim stażu ubezpieczeniowym wzrośnie netto nieco ponad sto złotych. Policzyliśmy, jakie będą nowe emerytury z ZUS po waloryzacji.

Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać świadczenie wspierające? Kiedy można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS? Co jeszcze warto wiedzieć o tym świadczeniu dla osób z niepełnosprawnością.

Na razie są ozdobą publikacji w mediach z dreszczykiem: 50 groszy emerytury, złotówka. Bulwersują gdy skarżą się na nie znani muzycy, aktorzy czy inni celebryci. Z miesiąca na miesiąc przybywa jednak emerytów otrzymujących z ZUS dosłownie groszowe lub niewielkie emerytury. Bez zmian w prawie i systemie emerytalnym kilkaset tysięcy groszowych emerytów zamieni się zaraz w miliony.

Coraz bliższy czas trudnych decyzji rządu. W sprawie oszczędności w programie 800 plus, dodatkowych świadczeniach dla emerytów. Ogłoszenia, że nie stać nas na podwyższenie kwoty wolnej w podatku z 30 do 60 tys. zł i jakiekolwiek obniżki PIT. Musimy obniżyć deficyt i zahamować wzrost długu publicznego i w najlepszym przypadku możemy ograniczenia rozłożyć na siedem lat.

Zmiany w 800 plus, zasiłku dla rodziny na dziecko. Jeszcze nie teraz i zapewne nie w pierwszej połowie 2025 roku, ale po wyborach prezydenckich 800 plus może czekać poważna reforma. Już teraz Ryszard Petru z Trzeciej Drogi sugeruje, że wdrożenie procedury nadmiernego deficytu wymaga wprowadzenia do programu 800 plus kryterium dochodowego.

Rząd na wtorkowym - 23 lipca br. posiedzeniu Rady Ministrów, przyjął kierunkowo stanowisko wobec obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej.

Emerytura zależy od składek płaconych z tytułu ubezpieczenia emerytalnego. Co roku z dniem 1 czerwca waloryzowane są składki na emerytalnym subkoncie ZUS. Wtedy widać najbardziej jak ważne są dla wysokości przyszłej emerytury 7,3 proc. obecnego wynagrodzenia – inwestycyjna część składki emerytalnej. Co ważne – przyszły emeryt decyduje o jej losach.

Płatności bezgotówkowe z roku na rok stają się coraz bardziej popularne nie tylko w sklepach i placówkach handlowych, ale również w punktach usługowych, czy w urzędach administracji publicznej. Zapotrzebowanie na nie zwiększa poszerzająca się możliwość załatwiania spraw urzędowych drogą online.

ZUS przypomina, że do 30 czerwca można składać wnioski o przyznanie świadczenia wychowawczego w ramach programu "800 plus". To ważne, aby zachować prawo do wypłaty świadczenia przez cały nowy okres rozliczeniowy. 

Projekt jednego zasiłku dla wszystkich, który miałby zastąpić różne transfery społeczne typu 800+ oraz zasiłki z pomocy społecznej wraca po pandemii, zyskuje nowe argumenty przemawiające za i nowych zwolenników. Czy jednak znajdą się środki na jego sfinansowanie?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przelał ponad pół miliarda złotych na konta rodziców i opiekunów jako część świadczenia 800 plus, jak wynika z danych udostępnionych przez ZUS.