0 zamiast 19 proc. podatku od oszczędzonych pieniędzy [na rachunku oszczędnościowym, lokacie lub z obligacji]. Limit 100 tys. zł

• Od 1 stycznia 2025 r. oszczędzanie stanie się bardziej opłacalne?
• Podatek od zysków kapitałowych, czyli tzw. „podatek Belki” – ile aktualnie wynosi?
• Danina, która postrzegana jest jako kara za oszczędzanie
• Nad ograniczeniem „podatku Belki” pracuje również resort finansów
• 100 tys. zł nową kwotą wolną od „szkodliwego i powszechnie krytykowanego podatku” – poselski projekt zakładający ograniczenie „podatku Belki”, wyprzedził projekt rządowy
• Zmiany mają zachęcić Polaków do oszczędzania i inwestowania

Od 1 stycznia 2025 r. oszczędzanie stanie się bardziej opłacalne?

Podczas posiedzenia sejmu, które odbyło się w dniu 19 grudnia br. – odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk sejmowy nr 690), autorstwa Konfederacji, który zakłada zwolnienie od podatku od zysków kapitałowych (potocznie zwanego „podatkiem Belki”) dochodów z obligacji Skarbu Państwa oraz wkładów oszczędnościowych do łącznej wysokości 100 tys. zł. Jak podają autorzy projektu – „Tak wysoka kwota wolna oznacza de facto „likwidację” tego podatku dla większości oszczędzających Polaków”, którzy nie będą musieli składać żadnych zeznań podatkowych, a płatnicy nie będą pobierali żadnego podatku. 

Podatek od zysków kapitałowych, czyli tzw. „podatek Belki” – ile aktualnie wynosi?

Podatek od zysków kapitałowych (potocznie zwany „podatkiem Belki”), to podatek wprowadzony ponad 20 lat temu (bo w 2002 r.), celem zwiększenia wpływów do budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych w trudnej sytuacji dochodowej państwa w latach 2001-2002. Tymczasem – jak podają w uzasadnieniu projektu ustawy zakładającego ograniczenie „podatku Belki”, jego autorzy – dochody budżetowe z tytułu podatku od zysków kapitałowych, są relatywnie niewielkie i według najnowszych danych Ministerstwa Finansów – wpływy do budżetu państwa, z jego tytułu, w I półroczu 2023 r., sięgnęły ok. 5,4 mld zł. 

W 2002 r. – „podatek Belki” – został wprowadzony jako zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 20% uzyskanego przychodu, odsetek i innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów. Przed jego wprowadzeniem – zgodnie z ówczesnym brzmieniem ustawy o PIT – od podatku, zwolnione były odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych, z wyjątkiem rachunków bankowych utrzymywanych w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą (było to tzw. zwolnienie przedmiotowe od podatku). Następnie – w 2004 r. – podatek ten „ewoluował” i wprowadzono jednolitą 19% stawkę podatkową dla ww. przychodów, a także rozszerzono zakres przedmiotowy opodatkowania na dochody kapitałowe pochodzące z innych form inwestycji (m.in. z papierów wartościowych). Istotą ww. daniny (która jest uregulowana w art. 30a oraz 30b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), jest opodatkowanie 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym przychodów z kapitałów pieniężnych, tj. m.in.:

• odsetek od pożyczek,

• odsetek od papierów wartościowych,

• odsetek od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą,

• dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, 

• dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych,

• dochodu z tytułu umów ubezpieczenia na życie lub dożycie,

• kwot wypłacanych po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub spadkobiercy,

• dochodu członka pracowniczego funduszu emerytalnego z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunku ilościowym do aktywów tego funduszu czy

• dochodu z tytułu otrzymania składników majątku w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpieniem wspólnika z takiej spółki lub zmniejszeniem udziału kapitałowego w takiej spółce, w wyniku otrzymania których Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tych składników majątku.

Zgodnie z art. 30b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych natomiast – podatek dochodowy w wysokości 19% uzyskanego dochodu, obciąża dochody uzyskane m.in. z:

• odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,

• odpłatnego zbycia udziałów (akcji),

• odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni czy

• umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Danina, która postrzegana jest jako kara za oszczędzanie

W piśmie, w którym Rzecznik Praw Obywatelskich, w styczniu br., zwrócił się do Ministra Finansów o zajęcie stanowiska w sprawie zasadności, a także kierunku ewentualnych zmian dotyczących „podatku Belki” – Rzecznik podkreślił, że opodatkowanie zysków kapitałowych, jest od dłuższego czasu przedmiotem licznych skarg obywateli, które do niego trafiają. Zdaniem wielu Polaków – podatek ten, negatywnie wpływa na możliwości oszczędzania i gromadzenia kapitału w ramach gospodarstw domowych, zwłaszcza w czasach postępującego oraz istotnego wzrostu cen. Co więcej – danina ta, jest postrzegana przez skarżących, jako swoista „kara” za oszczędzanie.¹ 

W odpowiedzi na powyższe pismo – w dniu 6 lutego 2024 r. – Ministerstwo Finansów poinformowało Rzecznika, iż resort prowadzi prace nad różnymi koncepcjami preferencji podatkowych mających na celu zwiększenie skłonności obywateli do oszczędzania i inwestowania, poprzez ograniczenie opodatkowania osiąganych przez nich zysków kapitałowych, przy czym założeniem rozważanych rozwiązań jest – ograniczenie ich do oszczędności lub inwestycji kapitałowych do 100 tys. zł. Przygotowanie koncepcji, a następnie projektu zmian legislacyjnych, wymaga jednak odpowiedniego czasu niezbędnego do ich rzetelnego wykonania i na tamtą chwilę – udzielenie jakichkolwiek bardziej szczegółowych informacji o kierunkach i zakresie planowanych zmian – nie było możliwe.² 

Nad ograniczeniem „podatku Belki” pracuje również resort finansów

Nieco więcej szczegółów na temat prac Ministerstwa Finansów nad zmianami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzającymi normy mające na celu zwiększenie skłonności obywateli do oszczędzania i inwestowania poprzez ograniczenie opodatkowania osiąganych przez nich dochodów (przychodów) z kapitałów pieniężnych – dowiadujemy się z odpowiedzi Ministerstw Finansów z dnia 5.12.2025 r. (znak: DD11.054.2.2024) na interpelację nr 6383 posła Wojciecha Michała Zubowskiego i grupy posłów z dnia 20.11.2024 r. Jak poinformowało MF – powyższe zmiany miałyby polegać na wprowadzeniu do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienia z opodatkowania przychodów (dochodów) od długoterminowych (trwających co najmniej rok) oszczędności oraz kwoty wolnej od inwestycji kapitałowych, w wysokości określonych rocznych limitów. Przygotowany przez resort finansów projekt zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jest już po uzgodnieniach wewnętrznych i oczekuje na wpis do Wykazu Prac Legislacyjnych i Programowych Rady Ministrów. Dopiero wówczas (tj. po uzyskaniu ww. wpisu do Wykazu Prac Legislacyjnych i Programowych Rady Ministrów) – jak poinformowało Ministerstwo – możliwe będzie określenie planowanej daty wprowadzenia zmian w opodatkowaniu zysków kapitałowych.

100 tys. zł nową kwotą wolną od „szkodliwego i powszechnie krytykowanego podatku” – poselski projekt zakładający ograniczenie „podatku Belki”, wyprzedził projekt rządowy

Rządowy projekt ustawy zakładający wprowadzenie zmian w „podatku Belki”, który „nie ujrzał jeszcze światła dziennego”, wyprzedził poselski projekt projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk sejmowy nr 690), autorstwa Konfederacji, który jest już po I czytaniu w sejmie (odbyło się ono podczas posiedzenia w dniu 19 grudnia 2024 r.). Wnioskodawcy ww. projektu proponują częściową likwidację „podatku Belki” sprowadzającą się do zwolnienia dochodów z obligacji Skarbu Państwa (oraz jednostek samorządu terytorialnego) oraz wkładów oszczędnościowych do łącznej wysokości 100 tys. zł. Jak wynika z uzasadnienia projektu – tak wysoka kwota wolna, oznaczałaby de facto „likwidację” tego podatku dla większości oszczędzających Polaków, którzy nie będą składali żadnych zeznań podatkowych, a płatnicy nie będą pobierali żadnego podatku. 

Proponowana zmiana miałaby zostać wprowadzona w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i polegałaby na dodaniu pkt 119a, zgodnie z którym:

„dochody (przychody), o których mowa:

1. w art. 30a ust. 1 pkt 2 i 2a [tj. odsetki i dyskonta od papierów wartościowych, z wyjątkiem odsetek stanowiących dochód z wykupu przez emitenta obligacji, o którym mowa w pkt 2a oraz dochody z wykupu przez emitenta obligacji, od których są należne świadczenia okresowe] – w zakresie odsetek i dyskonta od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego, a także dochodów z wykupu takich obligacji przez emitenta, oraz

2. w art. 30a ust. 1 pkt 3 [tj. odsetki lub inne przychody od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 5],

do wysokości nieprzekraczającej łącznie w roku podatkowym kwoty 100.000 zł”

miałyby być wolne od podatku dochodowego. 

Zmiany mają zachęcić Polaków do oszczędzania i inwestowania

Autorzy projektu argumentują, iż – uchwalenie powyższego projektu, przewidującego wprowadzenie kwoty wolnej od podatku od zysków kapitałowych w wysokości do 100 tys. zł – wpłynie pozytywnie na społeczeństwo, wspierając trend długoterminowego oszczędzania, co ma kluczowe znaczenie w związku z coraz większą niewydolnością systemu emerytalnego oraz prognozami starzejącego się społeczeństwa (według prognoz zawartych w Informacji o sytuacji osób starszych w Polsce za 2022 r. – w oku 2060 r., populacja osób powyżej 60 roku życia, ma stanowić niemal 40% ogółu ludności). Z badania przeprowadzonego przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych w 2021 r. wynika natomiast, że aż 41% respondentów wskazało „podatek Belki” jako największą bolączkę inwestowania. 

Wnioskodawcy projektu stoją na stanowisku, iż wprowadzenie kwoty wolnej od podatku od zysków kapitałowych stworzy środowisko przyjazne oszczędzaniu i inwestycjom, co pozytywnie wpłynie na podatników, którzy odczuwają wszechobecną drożyznę, jak również długoterminowo – na PKB kraju. Na mównicy sejmowej – poseł Krzysztof Mulawa, który podczas posiedzenia sejmu w dniu 19 grudnia 2024 r., przedstawiał, w imieniu wnioskodawców, najważniejsze założenia projektu, podsumował natomiast, iż – statystyczny „Kowalski”, który ciężko pracuje, żeby „wiązać koniec z końcem”, w sytuacji, w której uda mu cokolwiek zaoszczędzić – „jest za wypracowane przez siebie środki finansowe karany. Państwo kładzie „ciężką, brudną łapę” jeszcze na tym wypracowanym przez niego zysku. Ta „łapa” oznacza 19%. To jest niemoralne. Chciałbym, żeby ten argument moralności trafił także do tych, którzy z tej „moralności” za zazwyczaj nie korzystają” – stwierdził.

Jeżeli projekt finalnie zostałby przyjęty – zakłada on, że ustawa weszłaby w życie z dniem 1 stycznia 2025 r. Biorąc pod uwagę aktualną datę – termin ten wydaje się nierealny, ale – być może – istnieje szansa na wejście przepisów w życie jeszcze w 2025 r.

Polecamy: „PODATKI 2025”. Komplet 11 publikacji o zmianach w podatkach 

¹ Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Finansów  z dnia 4.01.2024 r., znak V.511.719.2022.EG

² Odpowiedź MF z dnia 6.02.2024 r., znak DD15.055.1.2024, na pismo RPO

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 226 z późn. zm.)