Z nowym rokiem wchodzą w życie przepisy zmieniające zasady rozliczenia dochodów z inwestycji w fundusze kapitałowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady będą korzystniejsze dla podatników – główna korzyść możliwość kompensaty dochodów i strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z dochodami i stratami uzyskanymi z innych inwestycji kapitałowych.
- Dochód z funduszy kapitałowych: jak rozliczyć za 2023 rok
- 2024: jak rozliczać dochód z funduszy kapitałowych
- Rewolucja w PIT od funduszy kapitałowych: jak może skorzystać podatnik
Jest jednak coś za coś: dodatkowe obowiązki po stronie podatnika. Jak korzystać z nowych możliwości, by jednocześnie nie narazić się fiskusowi, radzą eksperci Deloitte: Magdalena Dzikowska-Dzioba, Starsza Menedżerka w Delotte oraz Michał Kowalczyk, Starszy konsultant w zespole ds. rozwiązań dla pracodawców.
Dochód z funduszy kapitałowych: jak rozliczyć za 2023 rok
Jak wyjaśniają eksperci, do końca 2023 roku dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych uzyskiwane przez osoby fizyczne podlegały opodatkowaniu zryczałtowanym 19% podatkiem.
Oznaczało to, że niezależnie od charakteru wypłaty z funduszu kapitałowego, tj. wypłaty z tytułu umorzenia bądź odkupienia / zbycia jednostek czy też wypłaty dochodów bez unicestwiania jednostek – dochód uzyskany w rezultacie posiadania/zbycia jednostek podlegał opodatkowaniu na jednakowych zasadach.
Co więcej przepisy jednoznacznie wykluczały możliwość pomniejszenia tak uzyskanego dochodu o straty poniesione z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz inne straty kapitałowe (np. stratę z tytułu zbycia akcji).
Oznaczało to, że podatnik dokonujący zbycia dwóch różnych funduszy inwestycyjnych w roku podatkowym – jednego ze stratą, a drugiego z zyskiem, był zobowiązany do zapłaty 19% podatku od dochodu uzyskanego z zyskownej sprzedaży, bez prawa do rozliczenia straty poniesionej na drugim z funduszy.
Wynikało to też z przyjętego systemu rozliczeń tych dochodów – zyski bądź straty ze zbycia akcji czy udziałów podatnik rozlicza samodzielnie w zeznaniu PIT-38, podczas gdy 19% podatek od dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych był pobierany i rozliczany przez płatnika.
2024: jak rozliczać dochód z funduszy kapitałowych
Nowe regulacje wyodrębniają dwa rodzaje opodatkowania przychodów z funduszy kapitałowych.
I tak: świadczenia otrzymane z dochodów funduszu kapitałowego, jeżeli statut przewiduje wypłaty z tych dochodów jego uczestnikom bez umarzania, odkupywania, wykupywania albo unicestwiania w inny sposób tytułów uczestnictwa w takim fundusz – podlegają one opodatkowaniu 19% podatkiem ryczałtowym na zasadach podobnych do obowiązujących obecnie.
Z kolei dochody uzyskane z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych – podlegają one opodatkowaniu 19% podatkiem na zasadach analogicznych jak dla dochodów ze zbycia akcji i innych papierów wartościowych.
Oznacza to, że dochód podlegający opodatkowaniu ustalany jest jako różnica między przychodami ze zbycia bądź umorzenia tytułu uczestnictwa w funduszu, a kosztami ich nabycia. Dodatkowo, w przypadku, gdy koszty nabycia będą wyższe niż przychody ze sprzedaży tytułu uczestnictwa, podatnik będzie uprawniony do rozpoznania straty podatkowej.
Rewolucja w PIT od funduszy kapitałowych: jak może skorzystać podatnik
Jak wynika z analizy ekspertów Deloitte, powyższe zmiany oznaczają, że podatnicy będą mogli kompensować dochody osiągnięte z funduszy kapitałowych ze stratami poniesionymi z tego tytułu np. ze zbycia jednostek innego funduszu. Prowadzić to będzie do obniżenia należnych podatków.
Co więcej, zyski/straty osiągnięte z funduszy kapitałowych będą również kompensowane z zyskami/stratami osiągniętymi z innych inwestycji kapitałowych, czyli m.in. z zyskami/stratami ze zbycia akcji, papierów wartościowych czy pochodnych instrumentów finansowych.
W przypadku, gdy podatnik osiągnie stratę w danym roku podatkowym, strata ta będzie mogła być rozliczona w kolejnych 5 następujących po sobie latach podatkowych z dochodami z tego źródła (lub zgodnie z zasadami rozliczania strat wyrażonymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednorazowo, w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych).
Obecnie takie rozliczenie strat w czasie nie obejmowało strat wynikających z tytułu udziału w funduszach.
Korzystne z punktu widzenia podatników zmiany dotyczące zasad opodatkowania dochodów z funduszy kapitałowych (w części wynikającej z umorzenia, odkupienia, wykupienia lub innej formy unicestwienia tytułu uczestnictwa), spowodują jednak powstanie dodatkowych obowiązków po stronie podatników.
Dochody/straty wynikające ze zbycia/unicestwienia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych od 1 stycznia 2024 r. będą musiały być rozliczone samodzielnie w zeznaniu podatkowym PIT-38 składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Będzie to również termin na zapłatę 19% podatku od tych dochodów.
Zwracamy w związku z tym uwagę, że od 2024 roku, w przypadku podatników otrzymujących dochody z funduszy kapitałowych, w tym w szczególności z funduszy z zagranicy bez pośrednictwa polskich instytucji finansowych, prawidłowe wykazanie dochodów oraz rozliczenie strat zgodnie z przepisami, może sprawiać podatnikom trudności, ostrzegają Magdalena Dzikowska-Dzioba oraz Michał Kowalczyk – eksperci Deloitte.