Nowy obowiązek dla każdego odbiorcy prądu. Rachunki mogą spaść nawet o 10%, ale są też kary

• Nowy obowiązek dla każdego odbiorcy. Co się zmienia?
• Terminy wymiany liczników – tego trzeba pilnować
• Kto zapłaci za wymianę liczników?
• Korzyści ze zdalnego odczytu. Czy opłaty rzeczywiście spadną?
• Kto nie musi wymieniać liczników?
• Jak sprawdzić, czy licznik ma funkcję zdalnego odczytu?

Miliony Polaków musi dokonać wymiany tradycyjnych liczników prądu, wody i ciepła na nowoczesne urządzenia z funkcją zdalnego odczytu. Wprowadzenie tego obowiązku wynika bezpośrednio z przepisów unijnych oraz nowelizacji polskiego prawa energetycznego. Dla wielu gospodarstw domowych oznacza to istotną zmianę w sposobie rozliczania mediów – z prognoz na rzeczywiste zużycie. Choć koszty tej operacji zostaną pokryte przez dystrybutorów, konsekwencje za brak wymiany mogą być dotkliwe – kary sięgają nawet 10 tys. zł. Co dokładnie się zmienia i kto poniesie koszty? Sprawdzamy!

Nowy obowiązek dla każdego odbiorcy. Co się zmienia?

Proces już trwa i jest to zmiana, która dotknie wszystkich odbiorców prądu, ciepła i wody. Zgodnie z przepisami unijnymi oraz ustawą Prawo energetyczne, do 2031 roku każde gospodarstwo domowe w Polsce musi być wyposażone w inteligentne liczniki z funkcją zdalnego odczytu.

Obowiązek ten nie ogranicza się jedynie do energii elektrycznej, ale dotyczy również liczników wody oraz ciepła. Jego celem jest poprawa efektywności energetycznej, dokładniejsze rozliczenia oraz rozwój nowoczesnej, niskoemisyjnej gospodarki.

Terminy wymiany liczników – tego trzeba pilnować

Zarówno odbiorcy energii elektrycznej, jak i użytkownicy wody oraz ciepła mają wyznaczone konkretne terminy, do których muszą dostosować swoje instalacje do nowych przepisów. Brak działania na czas może skutkować surowymi konsekwencjami.

Energia elektryczna:

• Pierwszy ważny termin to 31 grudnia 2025 roku – do tego dnia operatorzy systemów dystrybucyjnych (czyli firmy energetyczne odpowiadające za dostarczanie prądu) mają obowiązek wyposażyć wszystkie swoje stacje w liczniki umożliwiające zdalny odczyt danych. To krok przygotowawczy do dalszego wdrażania systemu inteligentnego opomiarowania na szeroką skalę.
• Znacznie istotniejsza dla odbiorców indywidualnych jest jednak data 4 lipca 2031 roku. To ostateczny termin, do którego 100% gospodarstw domowych i odbiorców końcowych energii elektrycznej musi mieć zainstalowane inteligentne liczniki.

Woda i ciepło:

• W przypadku liczników wody i ciepła ustawodawca przewidział nieco wcześniejszy termin. Do 1 stycznia 2027 roku wszystkie te urządzenia muszą być przystosowane do zdalnego odczytu.

Brak wymiany liczników w wymaganym terminie może skutkować grzywną do 10 tys. zł, a w przypadkach rażących zaniedbań – nawet karą ograniczenia wolności lub aresztem. Dlatego tak ważne jest, aby właściciele nieruchomości, zarządcy budynków i sami użytkownicy mediów śledzili terminy i byli świadomi, że zwłoka może mieć poważne skutki – nie tylko finansowe.

Kto zapłaci za wymianę liczników?

Na szczęście dla konsumentów, wymiana liczników nie wiąże się z bezpośrednimi kosztami. A zatem nie otrzymamy żadnej faktury za samą usługę montażu. Koszty wymiana starego urządzenia na nowe ponosi operator systemu dystrybucyjnego. Wymiana i instalacja liczników zdalnego odczytu jest współfinansowana z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji EU-ETS (Funduszu Modernizacyjnego).

"Rozwój inteligentnej infrastruktury energetycznej jest niezbędny dla transformacji energetycznej w Polsce. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wspiera operatorów systemu operacyjnego na wielu poziomach, także w procesie instalacji liczników zdalnego odczytu. Budżet programu Elektroenergetyka - Inteligentna infrastruktura energetyczna to aż miliard złotych ze środków Funduszu Modernizacyjnego" - powiedział zastępca prezesa NFOŚiGW Józef Matysiak.

Korzyści ze zdalnego odczytu. Czy opłaty rzeczywiście spadną?

Wymiana liczników to nie tylko obowiązek – to również szereg korzyści dla użytkowników. Eksperci szacują, że w wyniku dokładniejszych odczytów i większej świadomości energetycznej, koszty zużycia mediów mogą spaść nawet o 10%. Jak to możliwe?

Najważniejsze zalety liczników zdalnych:

• Rozliczenia na podstawie rzeczywistego zużycia, a nie prognoz.
• Możliwość korzystania z taryf dynamicznych, które dostosowują ceny do aktualnej sytuacji na rynku energii.
• Większa kontrola nad zużyciem – użytkownicy mają dostęp do danych w czasie rzeczywistym.
• Lepsze zarządzanie energią i wodą w budynkach wielorodzinnych i przedsiębiorstwach.
• Szybsze wykrywanie awarii i redukcja kosztów związanych z ich usuwaniem.

Dzięki tym rozwiązaniom większość procesów obsługowych może być realizowana zdalnie, co oznacza niższe koszty operacyjne dla dostawców i większy komfort dla odbiorców.

"Nowe urządzenia automatycznie monitorują, gromadzą i przesyłają informacje nie tylko o zużyciu prądu, ale również o przerwach w dostawie energetycznej czy innych incydentach, takich jak np. próby manipulowania licznikiem. Dzięki temu nie trzeba już samodzielnie przekazywać odczytów do firmy energetycznej czy wpuszczać do domu inkasenta - poza sytuacjami awaryjnymi. To rozwiązanie komfortowe zarówno dla konsumenta, jak i dla dostawcy. Należy jednak pamiętać, że rozliczenie za energię według danych rzeczywistych lub prognoz zależy od warunków umowy z danym sprzedawcą energii, na co operator nie ma wpływu" - powiedział dyrektor Pionu Zarządzania Pomiarami Stoen Operator Jakub Tomczak.

Kto nie musi wymieniać liczników?

Z obowiązku wymiany liczników wyłączone są budynki, w których montaż nowych urządzeń byłby ekonomicznie nieuzasadniony – np. bardzo małe obiekty lub takie, których stan techniczny nie pozwala na instalację nowoczesnej infrastruktury.

Jednak większość gospodarstw domowych i budynków wielorodzinnych nie będzie mogła liczyć na wyjątki, dlatego warto już teraz sprawdzić, jak wygląda sytuacja w naszej nieruchomości i być gotowym na nadchodzące zmiany.

Jak sprawdzić, czy licznik ma funkcję zdalnego odczytu?

Inteligentne liczniki najczęściej wyposażone są w cyfrowy ekran oraz oznaczenie LZO, czyli licznik zdalnego odczytu. Nowoczesne urządzenia tego typu często oferują również możliwość integracji z aplikacjami mobilnymi, które umożliwiają bieżące śledzenie zużycia energii, wody lub ciepła. Dzięki temu użytkownik może na bieżąco analizować swoje zużycie i podejmować świadome decyzje dotyczące oszczędzania mediów.

Jeśli nie jesteś pewien, czy w Twoim mieszkaniu lub domu zainstalowano licznik z funkcją zdalnego odczytu, najlepiej skontaktować się z lokalnym dostawcą energii, spółdzielnią mieszkaniową lub zarządcą budynku. Oni będą w stanie potwierdzić typ licznika, podać plan jego ewentualnej wymiany lub poinformować, czy urządzenie już spełnia wymagania stawiane przez nowe przepisy.

Wymiana liczników to krok w stronę nowoczesnego, cyfrowego zarządzania zużyciem energii, wody i ciepła. Choć obowiązek może wydawać się uciążliwy, to niesie za sobą szereg zalet – od oszczędności finansowych, przez wygodę, aż po realny wpływ na środowisko.