Kontrolerzy nie mają litości. Każą zwracać dotacje z odsetkami za pięć lat wstecz. Wejdą wszędzie gdzie poszły pieniądze z programu Czyste Powietrze

• Kto kontroluje mieszkania i domy oraz dlaczego
• Na czym polega sprawdzanie wykorzystania dotacji z programu Czyste Powietrze, zwrot jakich pieniędzy
• Gdy kontrola stwierdzi nieprawidłowości: jakie konsekwencje i kary, co do zwrotu

Kontrole sięgają pięciu lat wstecz, a zgodnie z planem kontrolerzy w najbliższym czasie mają trafić aż do co dwudziestego mieszkania i domu. Jakie są konsekwencje gdy kontrola stwierdzi naruszenia?
Program Czyste Powietrze został zawieszony i wciąż nie wiadomo kiedy – a nawet na jakich zasadach – będzie można ponownie ubiegać się o pieniądze na wymianę nieekologicznych pieców czy termomodernizację. Nie zostały za to zawieszone kontrole zasadności przyznanych dotacji.

Kary za nadużycia są ogromne, a podstawowa sankcja to konieczność zwrotu przyznanej dotacji z odsetkami.
Okazuje się, że to nie tylko praktyki nieuczciwych firm oferujących złe pompy ciepła i wystawiających nieprawdziwe faktury dla potrzeb rozliczenia dotacji z programu Czyste Powietrze spowodowały zawieszenie programu i jego rewizję, by ograniczyć skalę nadużyć.

Także sami beneficjenci nie trzymają się często warunków umowy, dopełnienie której dało im prawo do dofinansowania do wydatków poczynionych na rzecz wymiany pieców czy termomodernizacji.
Tymczasem przepisy, a i same umowy, dają dotującym instytucjom prawo do kontroli nawet przez pięć lat, a w razie stwierdzenia naruszeń warunków umowy – żądania zwrotu dotacji z odsetkami.

Kto kontroluje mieszkania i domy oraz dlaczego

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej – samodzielnie lub przez podmioty zewnętrzne – mogą przeprowadzać kontrole przedsięwzięć realizowanych w ramach programu od daty złożenia wniosku o dofinansowanie, w trakcie realizacji oraz w okresie trwałości, czyli pięć lat lat od daty zakończenia przedsięwzięcia.
Kontroli może zostać poddany sposób wykorzystania udzielonej dotacji, w tym miejsce realizacji przedsięwzięcia, a beneficjent zobowiązany jest wówczas udostępnić dokumenty związane z dotacją oraz budynek. Od kilku tygodni intensywność kontroli na miejscu jest dużo większa. Ta forma weryfikacji poprawności realizacji inwestycji będzie rozszerzana.

Na czym polega sprawdzanie wykorzystania dotacji z programu Czyste Powietrze, zwrot jakich pieniędzy

Pod szczególną kontrolą są osoby, które wniosek o dotację z programu Czyste Powietrze składały – i pieniądze otrzymały – ostatnio, a ściślej po 22 kwietnia 2024. Według aktualnych planów Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – NFOŚiGW, statystycznie kontrola odbędzie się w co dwudziestym gospodarstwie domowym, które z dotacji Czyste Powietrze skorzystało w tym czasie.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej – samodzielnie lub przez podmioty zewnętrzne – mogą przeprowadzać kontrole przedsięwzięć realizowanych w ramach programu od daty złożenia wniosku o dofinansowanie, w trakcie realizacji oraz w okresie trwałości, tj. 5 lat od daty zakończenia przedsięwzięcia.

Kontroli może zostać poddany sposób wykorzystania udzielonej dotacji, w tym miejsce realizacji przedsięwzięcia, a beneficjent zobowiązany jest wówczas udostępnić dokumenty związane z dotacją oraz budynek. Od kilku tygodni intensywność kontroli na miejscu jest dużo większa.
Ta forma weryfikacji poprawności realizacji inwestycji będzie rozszerzana.

Gdy kontrola stwierdzi nieprawidłowości: jakie konsekwencje i kary, co do zwrotu

Realizacja przedsięwzięcia niezgodnie z umową, m.in. brak likwidacji źródeł ciepła lub zaniżanie dochodów, prowadzi do wypowiedzenia umowy i zwrotu dotacji wraz z odsetkami. Przy innych nieprawidłowościach możliwe jest zmniejszenie dotacji.

Realizacja przedsięwzięcia niezgodnie z umową, m.in. brak likwidacji źródeł ciepła lub zaniżanie dochodów, prowadzi do wypowiedzenia umowy i zwrotu dotacji wraz z odsetkami. Przy innych nieprawidłowościach możliwe jest zmniejszenie dotacji.