Aktualnie – do końca czerwca 2024 r. - gospodarstwa domowe płacą nadal niższe ceny za energię elektryczną - „zamrożone” na poziomie z początku 2022 roku. Już wiadomo, że ceny w II połowie roku zostaną nieco odmrożone – czyli wzrosną. Cena maksymalna za energię wzrośnie do 500 zł za 1 MWh (obecnie ta cena maksymalna wynosi 412 zł). Najmniej zamożni dostaną bon energetyczny na złagodzenie podwyżek (od 300 do 1200 zł). Wynika to z ustawy z dnia 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego, opublikowanej w Dzienniku Ustaw 12 czerwca 2024 r. poz. 859, która weszła w życie 13 czerwca 2024 r.). Zdaniem analityków mBanku, po przyjęciu ustawy o bonie energetycznym rachunki za energię elektryczną wzrosną o 11-13 proc.
- Cena energii elektrycznej w I połowie 2024 roku
- Jakie będą ceny prądu (energii elektrycznej) w II połowie 2024 roku? Podwyżka ceny maksymalnej
- Bon energetyczny 2024
- Projekt ustawy o bonie energetycznym - jednorazowy bon energetyczny ma mieć wartość od 300 do 1200 zł
- Zmiany techniczne do ustaw chroniących odbiorców energii
- Zmiany w Prawie energetycznym
- Przepisy dot. prosumenta wirtualnego OZE od 2 lipca 2024 r. Zmiany porządkujące w związku z wejściem w życie Centralnego Systemu Informacji rynku energii (CSIRE)
- Ceny paliw gazowych w II połowie 2024 roku
- Zmiany w zakresie rynku ciepła
- Analiza mBank: Rachunki za energię elektryczną wzrosną o 11-13 proc.
- Bon energetyczny - wnioski
- Bon energetyczny - kwoty, kryterium, dochodowe
Rada Ministrów przyjęła ten projekt 7 maja 2024 r. - ale pod zmienioną nazwą: Rządowy projekt ustawy o czasowym ograniczeniu cen za energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło systemowe oraz o bonie energetycznym. Tego samego dnia projekt ten wpłynął do Sejmu RP i nadano mu nr druku 346.
W dniu 23 maja 2024 r. została uchwalona przez Sejm ustawa o bonie energetycznym (…). W dniu 7 czerwca 2024 r. ustawę podpisał Prezydent RP, 12 czerwca 2024 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw (poz. 859), a 13 czerwca 2024 r. większość jej przepisów weszła już w życie.
Cena energii elektrycznej w I połowie 2024 roku
Gospodarstwa domowe
Na podstawie ustawy z 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła (Dz.U. 2023 poz. 2760) ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych pozostaną niezmienne (zamrożone) do końca czerwca 2024 roku. W I połowie 2024 roku gospodarstwa domowe płacą stawki obowiązujące na początku 2022 roku, czyli znacznie niższe od obecnych taryf i cen na hurtowych rynkach energii.
Do końca czerwca 2024 r. utrzymana jest maksymalna cena energii elektrycznej w wysokości 412 zł za 1 MWh netto (czyli 0,412 zł za 1 kWh) do określonego limitu zużycia. Limity te wynoszą:
- 1,5 MWh dla wszystkich gospodarstw domowych,
- 1,8 MWh dla gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami,
- 2 MWh dla rodzin z Kartą Dużej Rodziny oraz dla rolników.
Warto zwrócić uwagę, że te limity są o połowę niższe, niż w całym 2023 roku z tego powodu, że ww. ceny mają obowiązywać przez pół roku.
Gospodarstwo domowe, po przekroczeniu ww. limitu zużycia płaci sztywną cenę maksymalną 693 zł za 1 MWh (czyli 0,693 zł za 1 kWh). Taką samą cenę maksymalną płacą mikroprzedsiębiorcy, małe i średnie firmy i rolnicy.
MWh (megawatogodzina) to 1000 razy więcej niż kWh (kilowatogodzina). Zatem 1 MWh = 1000 kWh
Warto dodać, że do połowy 2024 r. utrzymana zostaje także maksymalna cena gazu na poziomie 200,17 zł za MWh, zostają także rozwiązania ograniczające ceny ciepła dla określonych "wrażliwych" odbiorców (gospodarstw domowych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, podmiotów zobowiązanych do dostaw energii na potrzeby mieszkaniowe i podmiotów użyteczności publicznej, spółki komunalne prowadzące obiekty sportowe, jak hale sportowe czy baseny). Co ważne - odbiorcy ciepła są chronieni, niezależnie czy taryfy ich dostawcy ciepła podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE, czy też nie.
Małe i średnie firmy, szkoły, szpitale i inni odbiorcy uprawnieni
Do połowy 2024 roku obowiązują też te same ceny prądu dla małych i średnich firm, jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów użyteczności publicznej (tzw. odbiorców uprawnionych). Jak informuje np. PGE, cena maksymalna dla odbiorców uprawnionych z grupą taryfową A, B, C i R wynosi od 1 stycznia 2024 r. do 30 czerwca 2024 r. - 693 zł/MWh netto (bez VAT i akcyzy) / 858,54 zł/MWh brutto (z VAT i akcyzą) - pod warunkiem złożenia stosownego oświadczenia (że spełnia warunki dla uznania za takiego odbiorcę).
Jakie będą ceny prądu (energii elektrycznej) w II połowie 2024 roku? Podwyżka ceny maksymalnej
W opublikowanym 19 kwietnia 2024 r. projekcie ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw czytamy, że nastąpi przedłużenie obowiązywania ceny maksymalnej za energie elektryczną dla odbiorców energii w gospodarstwach domowych. Cena ta obowiązywać będzie w drugiej połowie 2024 r. i ma być podwyższona 500 zł/MWh. Za stosowanie ceny maksymalnej, przedsiębiorstwa energetyczne otrzymają rekompensaty.
Natomiast cena maksymalna za energię elektryczną w II połowie 2024 r. ma wynieść 693 zł za MWh dla jednostek samorządu, podmiotów użyteczności publicznej oraz dla małych i średnich przedsiębiorców.
Rząd i MKiŚ chcą też zmienić taryfy na obrót energią elektryczną. Aktualnie obserwuje się stabilizację sytuacji na rynku energii i spore obniżenie cen energii notowanych na Towarowej Giełdzie Energii. Dlatego ustawa o bonie energetycznym (…) nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek przedłożenia do zatwierdzenia Prezesowi URE zmiany taryfy z okresem jej obowiązywania nie krótszym niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Rząd spodziewa się, że efektem tych zmian będzie obniżenie poziomu cen energii elektrycznej obowiązujących w taryfach dla gospodarstw domowych.
Bon energetyczny 2024
Omawiana ustawa przewiduje wprowadzenie bonu energetycznego, który ma być świadczeniem pieniężnym dla gospodarstw domowych, których dochody nie przekraczają 2500 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym albo 1700 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.
Jak czytamy w założeniach projektu omawianej ustawy, mimo zawieszenia dodatku energetycznego na mocy przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r o dodatku osłonowym (Dz. U. z 2024 r., poz. 123) beneficjentami bonu energetycznego będą nie tylko gospodarstwa domowe o niskich dochodach ale również odbiorcy wrażliwi energii elektrycznej oraz te domostwa, które dziś z uwagi na nadmetraż przypadający na osobę w zamieszkiwanym lokalu, zostały wykluczone z przyznania dodatku mieszkaniowego w rozumieniu przepisów ustawy z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1335). Dotyczyć to będzie w szczególności odbiorców wrażliwych energii elektrycznej samotnie zamieszkujących domy jednorodzinne w małych miejscowościach i na wsiach, w trudnej sytuacji materialnej.
Rząd i MKiŚ przewidują, że ww. kryteria dochodowe bonu energetycznego pozwolą w drugiej połowie 2024 roku objąć wsparciem różne grupy beneficjentów, którzy z różnych przyczyn mają trudności w pokrywaniu rachunków za energię elektryczną. Jak w przypadku dodatku osłonowego, bonem energetycznym zostaną objęci emeryci ze świadczeniem poniżej minimalnej emerytury czy emeryci i renciści ze świadczeniem równym najniższej emeryturze. Świadczenie pozwoli częściowo pokryć płatności z tytułu energii elektrycznej tym odbiorcom, którzy ze względu na niskie dochody są zagrożeni ubóstwem energetycznym, w zakresie, w jakim ubóstwo energetyczne pokrywa się z ubóstwem dochodowym. Podwyższonym wsparciem zostaną objęci ci obywatele, którzy korzystają ze źródeł ogrzewania, zasilanych energią elektryczną, jak np. pompy ciepła, czy piece akumulacyjne.
Nie będzie zmian odnośnie weryfikacji progów dochodowych - będą się tak jak dotąd odbywać w gminach przy weryfikacji uprawnień beneficjentów do dodatku osłonowego, kwalifikacji do wsparcia w ramach Programu Czyste Powietrze (zmienią się jedynie wysokości weryfikowanych progów dochodowych).
Projekt ustawy o bonie energetycznym - jednorazowy bon energetyczny ma mieć wartość od 300 do 1200 zł
Na podstawie ustawy z dnia 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego jednorazowy bon energetyczny będzie miał wartość:
- 300 zł dla jednoosobowego gospodarstwa domowego,
- 400 zł dla 2-3 osobowego gospodarstwa domowego,
- 500 zł dla 4-5 osobowego gospodarstwa domowego,
- 600 zł, a dla sześcio- i więcej osobowego gospodarstwa domowego.
Natomiast, gdy główne źródło ogrzewania danego gospodarstwa domowego jest zasilane energią elektryczną i jest wpisane lub zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków bon energetyczny ma mieć wyższą wartość. Ma to być 600 zł dla gospodarstwa jednoosobowego, 800 zł dla gospodarstwa 2-3 osobowego, 1000 zł dla gospodarstwa 4-5 osobowego i 1200 zł dla sześcio- i więcej osobowego gospodarstwa domowego.
Bon energetyczny będzie świadczeniem dla gospodarstw domowych, których dochody nie przekraczają 2500 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym albo 1700 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Obowiązywać będzie tzw. zasada złotówka za złotówkę co oznacza, iż bon energetyczny będzie przyznawany także po przekroczeniu kryterium dochodowego, ale kwota bonu będzie pomniejszana o kwotę tego przekroczenia.
Zmiany techniczne do ustaw chroniących odbiorców energii
Omawiana ustawa przewiduje też doprecyzowanie przepisów ustaw wprowadzających mechanizmy ochronne dla odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła w 2023 r. oraz w 2024 r. w zakresie m.in.:
- usprawnienia realizacji wypłat rekompensat dla podmiotów uprawnionych przez Zarządcę Rozliczeń S.A. z tytułu stosowania przez te podmioty mechanizmów osłonowych w zakresie cen energii elektrycznej i gazu (w szczególności uporządkowanie terminów na składanie różnych rodzajów wniosków, aby uniknąć ich kumulacji w określonych terminach),
- doprecyzowania i uzupełnienia przepisów umożliwiających stosowanie przez sprzedawców upustu na rachunku w rozliczeniach z odbiorcami energii elektrycznej w roku 2024 z tytułu oszczędnego zużycia tej energii (m.in. uzupełnienia w zakresie pozyskiwania danych pomiarowych od operatorów systemów dystrybucyjnych potwierdzających redukcję zużycia oraz doprecyzowanie terminów na wypłatę upustu i sposobu jego obliczania dla prosumentów),
- uzupełnienie przepisów dotyczących sprawozdań częściowych i końcowego, a także zapewnienie efektywności funkcjonowania obowiązku odpisu na Fundusz dla wszystkich podmiotów zobowiązanych do dokonania odpisu na Fundusz (m.in. doregulowanie kompetencji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w zakresie kontroli podmiotów objętych obowiązkiem odpisu na Fundusz oraz uzupełnienie przepisów dotyczących stosowania przepisów realizacji obowiązku odpisu na Fundusz w przypadku braku sprawozdań częściowych i końcowego).
Zmiany w Prawie energetycznym
W Prawie energetycznym:
a) został dodany nowy przepis (art. 45 aa), zgodnie z którym Prezes URE ma prawo wglądu do dokumentów oraz żądania przedstawienia dokumentów lub informacji od właściciela lub zarządcy budynku wielolokalowego, o którym mowa w art. 45a ust. 6, dotyczących wyposażenia lokali budynku wielolokalowego w przyrządy pomiarowe lub urządzenia umożliwiające rozliczanie kosztów ciepła według zużycia kosztów ogrzewania oraz zużycia ciepłej wody w takich lokalach budynku wielolokalowego, a także stosowania rozliczania kosztów według zużycia oraz wypełniania obowiązków informacyjnych, o których mowa w art. 45a ust. 4a i art. 45c.,
b) nastąpiła zmiana art. 47 ust. 2g w celu nałożenia na Prezesa URE obowiązku ogłaszania w terminach do dnia 31 marca i dodatkowo 30 września każdego roku wysokości wskaźnika referencyjnego,
c) nastąpiło usunięcie z treści art. 56 ust. 3 pkt 1 zbędnego odwołania ze względu na sprzeczność regulacji w zakresie wysokości wymierzenia kary.
Przepisy dot. prosumenta wirtualnego OZE od 2 lipca 2024 r. Zmiany porządkujące w związku z wejściem w życie Centralnego Systemu Informacji rynku energii (CSIRE)
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1681) ustaliła rozpoczęcie działania Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE) na dzień 1 lipca 2025 r. Z kolei ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2376) zakłada wejście w życie z dniem 2 lipca 2024 r. przepisów dotyczących prosumenta wirtualnego energii odnawialnej.
MKiŚ wskazuje, że instytucja i przepisy regulujące funkcjonowanie prosumenta wirtualnego energii odnawialnej są uzależnione od działania CSIRE. W związku z powyższym, konieczna jest harmonizacja terminu wejścia w życie przepisów dotyczących instytucji prosumenta wirtualnego energii odnawialnej z terminem wejścia w życie CSIRE. Kwestia może być uregulowana (alternatywnie) w ramach inicjatywy ujętej w projekcie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw.
Omawiana ustawa dotyczyć również cen paliw gazowych i ciepła systemowego.
Ceny paliw gazowych w II połowie 2024 roku
Celem omawianych przepisów jest też zapewnienie do 31 grudnia 2024 r. dostaw paliw gazowych na stabilnym, akceptowalnym dla odbiorców poziomie cenowym.
Zmiany zakładają:
- zmianę ceny maksymalnej paliw gazowych do poziomu taryfy dla paliw gazowych zatwierdzonej dla przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa w art. 62c ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne lub na poziomie taryfy dla obowiązującej dla tego przedsiębiorstwa w dniu 1 stycznia 2022 r.;
- modyfikację systemu rekompensat dla sprzedawców paliw gazowych stosujących cenę maksymalną dla odbiorców końcowych objętych taryfą;
- rekalkulację taryfy przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa w art. 62c ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne oraz mechanizm rozliczenia zysków lub strat związanych z skróceniem obowiązywania obecnej taryfy;
- zmiany terminów dla przedsiębiorstw energetycznych, które wynikają z przedłużenia dodatkowej ochrony dla niektórych odbiorców paliw gazowych do 31 grudnia 2024 r.
Projekt utrzymuje na poziomie 200,17 zł za MWh maksymalną cenę gazu dla odbiorców uprawnionych.
Zmiany w zakresie rynku ciepła
Omawiana ustawa ma na celu utrzymanie wsparcia dla gospodarstw domowych oraz podmiotów użyteczności publicznej przez pokrycie części należności odbiorców ciepła wobec przedsiębiorstw energetycznych prowadzących działalność niekoncesjonowaną i koncesjonowaną w zakresie wytwarzania ciepła wynikających ze wzrostu kosztów ogrzewania przez wyrównanie, w celu ograniczenia wzrostu opłat za ciepło na określonym poziomie.
Zmienione przepisy zakładają przedłużenie działania mechanizmu maksymalnej ceny dostawy ciepła do 30 czerwca 2025 r., co stanowi powielenie rozwiązania już zastosowanego w ustawie z dnia 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła.
Omawiana ustawa przedłuża system rekompensat dla wytwórców ciepła, ale zmienia wartości średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą.
Do 30 czerwca obowiązują wartości 150,95 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w źródłach ciepła opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym oraz 103,82 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach.
W II poł. 2024 r. maksymalna cena ciepła ma wynosić 119,39 zł za GJ netto, a w I poł. 2025 r. - 134,97 zł za GJ netto.
Analiza mBank: Rachunki za energię elektryczną wzrosną o 11-13 proc.
Komentując założenia ustawy o bonie energetycznym w kontekście gospodarstw domowych analitycy mBanku stwierdzili:
"Obecnie obowiązująca cena maksymalna netto to 412 zł, oznacza to zatem wzrost cen o ok. 21 proc. za samą energię. Zakładając, że udział tego składnika w całkowitym rachunku wynosi 50-60 proc., wówczas można liczyć (przy założeniu braku zmian innych kosztów), iż całkowity rachunek wzrośnie o 11-13 proc.".
Podobnie oceniają analitycy banku ING. Ich zdaniem rachunki za prąd wzrosną w II połowie 2024 roku o 13 proc., powiększając inflację o 0,6 pkt proc.
Bon energetyczny - wnioski
Wnioski o wypłatę bonu energetycznego trzeba będzie złożyć od 1 sierpnia do 30 września 2024 r. wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta od 1 sierpnia do 30 września 2024 r.
Gmina na rozpatrzenie wniosku o przyznanie bonu energetycznego będzie miała 60 dni, a wypłata pieniędzy powinna być zrealizowana w bieżącym roku oraz na początku 2025.
Bon energetyczny - kwoty, kryterium, dochodowe
Nowe przepisy wprowadzają również bon energetyczny, który będzie skierowany dla odbiorców zagrożonych tzw. ubóstwem energetycznym. Bon będzie można otrzymać po spełnieniu kryterium dochodowego, a jego wysokość będzie zróżnicowana, w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym. „Podwyższonym wsparciem objęte zostaną mniej zamożne gospodarstwa domowe, których źródła ogrzewania zasilane są energią elektryczną (np. pompy ciepła, piece akumulacyjne)” – dodano w uzasadnieniu projektu.
Bon energetyczny będzie świadczeniem pieniężnym dla gospodarstw domowych, których dochody nie przekraczają 2500 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym albo 1700 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.
W przypadku gospodarstwa jednoosobowego, bon będzie miał wysokość 300 zł; w gospodarstwie składającym się z 2 do 3 osób – 400 zł; w gospodarstwie składającym się z 4 do 5 osób – 500 zł; w gospodarstwie składającym się z co najmniej 6 osób – 600 zł.
Jeśli w gospodarstwie domowym wykorzystywane są źródła ogrzewania zasilane energią elektryczną, to bon energetyczny wzrośnie o 100 proc.
Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, z bonu energetycznego skorzystają m.in. mniej zamożni emeryci ze świadczeniem poniżej minimalnej emerytury, emeryci i renciści ze świadczeniem równym najniższej emeryturze czy też beneficjenci pomocy socjalnej.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego (Podpisana przez Prezydenta RP w dniu 7 czerwca 2024 r., opublikowana w Dzienniku Ustaw 12 czerwca 2024 r. poz. 859, weszła w życie 13 czerwca 2024 r.)