Ministerstwo Finansów nie zakomunikowało tego wprost, ale wyraźnie nie jest zadowolone z konstrukcji nowego wskaźnika WIRON, który już funkcjonuje w umowach o kredyty hipoteczne i inne produkty finansowe, a docelowo miał do końca 2027 roku zastąpić WIBOR także już w zawartych umowach kredytowych! To ważny sygnał zwłaszcza dla osób, które aktualnie zawierają umowy o kredyt hipoteczny z opcją oprocentowania opartego nie na WIBOR, ale na nowym wskaźniki WIRON. Ten nowy może ostatecznie być pułapką, jeśli zapadnie decyzja o zupełnie innym wskaźniku referencyjnym mającym zastąpić ostatecznie WIBOR. Ponadto to sygnał, że WIBOR najprawdopodobniej będzie stosowany także w starych kredytach hipotecznych dłużej niż do końca 2027 roku.
- WIBOR zostanie zastąpiony innym wskaźnikiem referencyjnym, ale nie będzie nim WIRON
- WIRON miał zastąpić WIBOR: dlaczego
- Prace nad nowym wskaźnikiem referencyjnym zaczną się od nowa?
Pojawienie się całkiem nowego wskaźnika referencyjnego sugeruje komunikat z 11 kwietnia opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.
WIBOR zostanie zastąpiony innym wskaźnikiem referencyjnym, ale nie będzie nim WIRON
W komunikacie Ministerstwa Finansów – MF, czytamy: „Na podstawie analizy danych prowadzonych także na forum NGR, Ministerstwo Finansów zwróciło się do członków Komitetu Sterującego z prośbą o ponowne przeprowadzenie przeglądu i analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR-u, biorąc pod uwagę zarówno WIRON, jak i inne możliwe wskaźniki.
W związku z powyższym możliwe są zmiany w mapie drogowej przechodzenia na nowy wskaźnik. Decyzja w tym zakresie leży w gestii całego Komitetu Sterującego NGR. Ministrowi Finansów zależy na dokonaniu sprawnego i szybkiego przeglądu sytuacji, dokładnej analizy danych, w tym tych które pojawiły się w ostatnich miesiącach, przeprowadzeniu odpowiednich konsultacji i podjęciu decyzji o nowym wskaźniku w oparciu o zasady konsensusu i transparentności.
Prace nad reformą będą kontynuowane aż do pełnego, najbardziej efektywnego i bezpiecznego zakończenia procesu zastąpienia wskaźnika WIBOR przez nowy wskaźnik referencyjny typu RFR”.
Nie trzeba nawet wnikliwie czytać między wierszami, by zrozumieć, że po pierwsze MF nie jest zadowolone z konstrukcji WIRON i ma obawy, że nie jest on wskaźnikiem całkowicie wolnym od ryzyka. Po drugie – resort oczekuje od Komitetu Sterującego NGR ponownej analizy i być może skonstruowania innego wskaźnika referencyjnego mającego zastąpić WIBOR, a po trzecie – resort dopuszcza zmianę mapy drogowej prowadzącej do zamiany WIBOR na nowy wskaźnik referencyjny.
Ujmując rzecz inaczej – najprawdopodobniej WIBOR jako wskaźnik referencyjny ma przed sobą żywot dłuższy niż koniec 2027 roku.
WIRON miał zastąpić WIBOR: dlaczego
Przypomnijmy, że w Polsce prowadzone są prace nad zastąpieniem obecnie stosowanych wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID przez nowy wskaźnik WIRON.
Zajmuje się tym Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych powołana przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. W jej skład wchodzą reprezentanci m.in.: Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, GPW Benchmark oraz sektora finansowego, w tym bankowego.
Reforma wskaźników referencyjnych w Polsce wynika z dostosowania się do najnowszych, międzynarodowych trendów w zakresie preferowania wskaźników referencyjnych opartych o depozyty jednodniowe.
WIBOR to skrót od Warsaw Interbank Offered Rate. WIBOR jest wskaźnikiem referencyjnym odzwierciedlającym poziom stopy procentowej, po jakiej banki mogłyby składać w innych bankach środki pieniężne (depozyty) na określony termin.
Nie jest to wskaźnik stały i niezmienny. Jest on ustalany w każdym dniu roboczym. Wskaźnik WIBOR jest administrowany przez GPW Benchmark, spółkę zależną Giełdy Papierów Wartościowych, która podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.
W grudniu 2022 roku Komisja Nadzoru Finansowego w specjalnym oświadczeniu potwierdziła zgodność WIBOR z wymogami prawa, a podobny komunikat ogłosił Komitet Stabilności Finansowej, w skład którego wchodzą przedstawiciele: Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego, Ministerstwa Finansów oraz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego).
Zgodnie z Mapą Drogową, opublikowaną we wrześniu 2022 roku przez Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. Reformy Wskaźników Referencyjnych działającej przy KNF, zaprzestanie publikacji WIBOR-u miało nastąpić na początku 2025 roku. Jednak ani zaprzestanie publikacji WIBOR, ani data takiego zaprzestania nie są jeszcze potwierdzone.
Z kolei WIRON to skrót od Warsaw Interest Rate Overnight. Wskaźnik WIRON jest tworzony na podstawie transakcji depozytowych overnight zawieranych przez podmioty przekazujące dane z instytucjami finansowymi oraz z dużymi przedsiębiorstwami.
Administratorem wskaźnika jest, podobnie jak w przypadku WIBOR, GPW Benchmark.
WIRON jest wskaźnikiem, który wybrał Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych stopy procentowej, jako alternatywny wskaźnik referencyjny stopy procentowej.
Już w 2023 r. niektóre banki udzielające kredytów hipotecznych proponują WIRON kredytobiorcom jako wskaźnik referencyjny mający zastosowanie przy ustalaniu oprocentowania tych kredytów.
Prace nad nowym wskaźnikiem referencyjnym zaczną się od nowa?
W komunikacie z 11 kwietnia 2024 r. MF przypomina, że odchodzenie od wskaźników typu IBOR i zastępowanie ich wskaźnikami wolnymi od ryzyka wynika z zaleceń organizacji międzynarodowych, w szczególności Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych (International Organization of Securities Commissions) oraz Rady Stabilności Finansowej (Financial Stability Board).
„Podążając śladem dojrzałych rynków, również Polska przeprowadza proces wdrożenia nowego wskaźnika referencyjnego typu RFR. Dążymy do rozwoju polskiego rynku finansowego i zwiększenia jego odporności. W tym celu zamierzamy wykorzystać sprawdzone, najlepsze światowe rozwiązania.”
I dalej: „W 2022 r. Komitet Sterujący NGR zaproponował zamianę w przyszłości wskaźnika WIBOR na wskaźnik WIRON: stopę referencyjną wolną od ryzyka opartą o depozyty rynku finansowego i przedsiębiorstw. Następnie prowadzono prace przygotowawcze, w tym prace analityczne nad zachowaniem się tego wskaźnika w różnych warunkach ekonomicznych, w szczególności na podstawie danych z poprzednich lat.
W opinii Ministra Finansów w kwietniu 2024 r. nadszedł właściwy moment, by przeprowadzić ponowną całościową ocenę sytuacji w procesie odchodzenia od wskaźnika WIBOR i zastępowania go wskaźnikiem wolnym od ryzyka. Należy przy tym mieć na uwadze potrzeby wszystkich stron zawartych umów, w szczególności konsumentów, a także zapewnienia stabilności systemu finansowego, bezpieczeństwa obrotu i ciągłości umów”.
Jeśli dojdzie do kluczowej zmiany i WIRON jednak nie wejdzie w rolę zastępcy WIBOR, ci którzy zdecydowali się na zastąpienie WIBOR w umowach kredytowych tym wskaźnikiem mogą mieć większe kłopoty niż WIBOR-owcy.
Tak czy owak będzie spore zamieszanie, a po ogłoszeniu przywołanego komunikatu ryzyko wykorzystywania w umowach w miejsce WIBOR wskaźnika WIRON obciążone jest dużym ryzykiem. Warto więc się dobrze zastanowić, nim wykona się taki krok.