Prezent od ZUS z powodu osiągnięcia podeszłego wieku już od 1 marca 2025 r.: 350 plus, co miesiąc, do emerytury [bez względu na wysokość dochodów]

• Dodatek pielęgnacyjny – komu przysługuje?
• Dodatek pielęgnacyjny – w jakiej wysokości przysługuje?
• Dodatek pielęgnacyjny – w jaki sposób można go uzyskać?
• Dodatek pielęgnacyjny a zasiłek pielęgnacyjny
• Dodatek pielęgnacyjny a renta rodzinna
• Dodatek pielęgnacyjny a podatek dochodowy
• Dodatek pielęgnacyjny a egzekucja sądowa i administracyjna

Dodatek pielęgnacyjny – komu przysługuje?

Dodatek pielęgnacyjny, to świadczenie, które przysługuje na podstawie art. 75 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osobie uprawnionej do emerytury lub renty, która:

1. ukończyła 75 rok życia lub
2. posiada orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

ZUS nie przyzna jednak dodatku pielęgnacyjnego osobie, która spełnia powyższe kryteria, jeżeli przebywa ona w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. Jedynym wyjątkiem od powyższego wyłączenia, w którym – pomimo przebywania w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym – przysługuje dodatek pielęgnacyjny, jest sytuacja, w której osoba uprawniona do dodatku, przebywa poza ww. placówka przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.

Dodatek pielęgnacyjny – w jakiej wysokości przysługuje?

Aktualnie, tj. do końca lutego br. – dodatek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 330,07 zł miesięcznie¹. Kwota dodatku pielęgnacyjnego – rokrocznie – podlega jednak podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent. Podwyżka następuje od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – coroczna waloryzacja emerytur i rent, przeprowadzana jest od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji stanowi natomiast średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

W bieżącym roku – zgodnie z komunikatem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2025 r. (M.P. z 2025 r., poz. 129) – wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wynosi 105,5%. Oznacza to, że świadczenia emerytalno-rentowe – od 1 marca 2025 r. – wzrosną o 5,5%. Ww. waloryzacja obejmuje również dodatek pielęgnacyjny, który – tym samym – już niebawem, będzie opiewał na 348,22 zł miesięcznie.

Dodatek pielęgnacyjny – w jaki sposób można go uzyskać?

Sposób uzyskania dodatku pielęgnacyjnego uzależniony jest od tego czy uprawnienie do niego wynika z:

• ukończenia 75 roku życia czy
• całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

W pierwszym z ww. przypadków – tj. w przypadku, gdy podstawą przysługiwania dodatku jest ukończenie 75 roku życia – świadczenie przyznawane jest przez ZUS z urzędu i – począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadają 75 urodziny uprawnionego (lub uprawnionej) – wypłacany jest przez ZUS wraz z emeryturą.

W drugim przypadku natomiast – tj. w przypadku ubiegania się o dodatek przez osobę posiadającą orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji – konieczne jest wystąpienie do ZUS z wnioskiem o dodatek pielęgnacyjny, do którego należy załączyć wystawione przez lekarza zaświadczenie o stanie zdrowia (druk OL-9). Zaświadczenie to – musi przy tym zostać wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku o dodatek pielęgnacyjny.

Ww. dokumenty można złożyć w ZUS:

• osobiście lub przez pełnomocnika, w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS (pisemnie lub ustnie do protokołu), jak również
• za pośrednictwem operatora pocztowego lub polskiego urzędu konsularnego.

Dodatek pielęgnacyjny a zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny – w odróżnieniu od dodatku pielęgnacyjnego – to świadczenie, które nie jest wypłacane przez ZUS, a przez urząd gminy lub miasta, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania ubiegającej się o niego osoby. Przysługuje on na podstawie art. 16 ustawy z dnia 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych:

• niepełnosprawnemu dziecku,
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia oraz
• osobie, która ukończyła 75 lat

i przyznawany jest w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi obecnie (tj. od 1 listopada 2024 r.) 215,84 zł miesięcznie².

Co istotne – zasiłek pielęgnacyjny, nie może być pobierany jednocześnie z dodatkiem pielęgnacyjnym. Senior – musi zatem zdecydować się wyłącznie na jedno z ww. świadczeń. Z uwagi na fakt, iż osobom, które ukończyły 75 rok życia – dodatek pielęgnacyjny jest przyznawany przez ZUS z urzędu – jeżeli w następstwie powyższego, okaże się, że za okres, w którym ww. osobie przyznano dodatek pielęgnacyjny, jednocześnie był jej wypłacany zasiłek pielęgnacyjny – wówczas, ZUS dokona pomniejszenia emerytury ww. osoby o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego za ten okres zasiłku pielęgnacyjnego i przekaże tę kwotę na rachunek bankowy właściwego organu (tj. urzędu gminy lub miasta, który dokonał wypłaty zasiłku).

Przypadek zbiegu dodatku pielęgnacyjnego z zasiłkiem pielęgnacyjnym (tj. jednoczesnego pobierania obu ww. świadczeń przez emeryta) był przedmiotem orzeczenia NSA z dnia 28 czerwca 2024 r., sygn. akt. I OSK 1559/23, w którym Sąd potwierdził, że w takiej sytuacji – zwrot nienależnie pobranego zasiłku pielęgnacyjnego, następuje w trybie określonym w art. 16 ust. 7 ustawy z dnia 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych, tj. poprzez potrącenie kwoty odpowiadającej wysokości wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego za cały okres zbiegu świadczeń, z emerytury lub renty osoby, której dotyczył zbieg. Nie znajduje przy tym zastosowania regulacja zawarta w art. 30 ust. 1 i 2 ww. ustawy. Warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku trudnej sytuacji życiowej lub rodzinnej osoby u której nastąpił zbieg ww. świadczeń – może ona ubiegać się w urzędzie gminny lub miasta (tj. organie, który wypłacał zasiłek pielęgnacyjny) o zastosowanie wobec niej instytucji określonych w art. 30 ust. 9 ww. ustawy, tj. umorzenia kwot nienależnie pobranych świadczeń, odroczenia terminu płatności albo rozłożenia kwoty podlegającej zwrotowi na raty. Na wspomniane uprawnienia – Sąd zwrócił uwagę w uzasadnieniu ww. wyroku, ze względu na zasygnalizowaną przez skarżącego emeryta – jego trudną sytuacją zdrowotną i finansową oraz podeszły wiek.

Dodatek pielęgnacyjny a renta rodzinna

Renta rodzinna, to świadczenie, które – na podstawie ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – przysługuje uprawnionym członkom rodziny m.in. po osobie, która w chwili śmierci miała prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Osoba ta – jeżeli miała ukończony 75 rok życia lub posiadała orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji – mogła jednocześnie pobierać dodatek pielęgnacyjny.

Renta rodzinna po zmarłym, przysługuje wszystkim uprawnionym członkom rodziny, w wysokości:

• 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu (tj. emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy) – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest tylko jedna osoba,
• 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu (tj. emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy) – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby i odpowiednio
• 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu (tj. emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy) – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy lub więcej osób.

Łączna kwota renty rodzinnej nie może być przy tym niższa od kwoty 1780,96 zł, która stanowi aktualną (tj. obowiązującą od 1 marca 2024 r.) kwotę najniższej renty rodzinnej. Kwota ta, podlega corocznej waloryzacji, a zatem – ulegnie zmianie od 1 marca 2025 r.

W ramach renty rodzinnej – na uprawnioną do niej osobę – w żadnym wypadku, nie przechodzi natomiast uprawnienie do dodatku pielęgnacyjnego po zmarłym. Dla przykładu: w ramach renty rodzinnej po zmarłym mężu, który w związku z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, miał prawo do dodatku pielęgnacyjnego – prawo do pobierania tegoż dodatku pielęgnacyjnego (w odpowiednim stosunku procentowym) nie przejdzie na wdowę. Wynika to z tego, że dodatek pielęgnacyjny może zostać przyznany danej osobie wyłącznie z powodu utraty zdrowia przez nią samą lub też – osiągnięcia odpowiedniego wieku, uprawniającego do pobierania dodatku (tj. w tym przypadku – 75 lat).

Dodatek pielęgnacyjny a podatek dochodowy

Zgodnie z art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych.

Przepis ten, nie jest co prawda precyzyjny, gdyż – w zakresie dodatku pielęgnacyjnego – nie odsyła wprost do art. 75 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – jednak, na jego podstawie, przyjmuje się, że – dodatek pielęgnacyjny jest wolny od podatku dochodowego i nie trzeba wykazywać go w rocznym rozliczeniu PIT.

Dodatek pielęgnacyjny a egzekucja sądowa i administracyjna

Dodatek pielęgnacyjny nie podlega również egzekucji sądowej oraz administracyjnej. Wynika to wprost z art. 833 par. 6 kodeksu postępowania cywilnego. Ponadto – zawieszenie prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (w związku z osiąganiem przez emeryta lub odpowiednio rencistę – przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS (na podstawie art. 104 ust. 7 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) – nie powoduje zawieszenia prawa do dodatku pielęgnacyjnego (zob. wyrok SO w Sieradzu z dnia 19.08.2021 r., sygn. akt IV U 383/21).

¹ Zgodnie z pkt 2 lit. a komunikatu Prezesa ZUS z dnia 14.02.2024 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2024 r., poz. 133)

² Zgodnie z § 1 pkt 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13.08.2024 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz.U. z 2024 r., poz. 1238)

Sprawdź »> Dziennik Gazeta Prawna - subskrypcja cyfrowa

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 323 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 163)
• Ustawa z dnia 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1568)