Zorganizowana część przedsiębiorstwa

Transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (ZCP) nie są czynnościami podlegającymi podatkowi od towarów i usług (art. 6 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej u.p.t.u.). A skoro nie ma tu podatku VAT, pojawiają się obowiązki w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (zobacz art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, dalej u.p.c.c.). Ja rozliczyć zakup zorganizowanej części przedsiębiorstwa w zakresie PCC?

Wnoszona aportem do spółki nieruchomość na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej musi być wydzielona organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie, aby aport mógł zostać uznany za sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa i korzystać z wyłączenia z VAT. Tak wynika z opublikowanej 28 sierpnia 2023 r. interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Dyrektor KIS potwierdził, że przychód z tytułu wniesienia aportu w formie zorganizowanej części przedsiębiorstwa do spółki komandytowo-akcyjnej będzie korzystał ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 109 ustawy o PIT.

Krajowa Informacja Skarbowa (KIS) w swojej interpretacji wyjaśniła, że zorganizowana część przedsiębiorstwa przekazywana w formie darowizny nie generuje obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych po stronie darczyńcy. Obowiązek podatkowy przy umowie darowizny ciąży na obdarowanym.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację dotyczącą kontynuacji amortyzacji środków trwałych otrzymanych w darowiźnie - według interpretacji jest możliwość uwzględnienia odpisów amortyzacyjnych, jako kosztów podatkowych dla darowanych środków trwałych. 

Na goodwill, czyli wartość dodatnią firmy, składają się przewyższające cenę nabycia (przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części - ZCP) elementy inne niż wycenione rynkowo aktywa i zobowiązania, takiej jak: renoma, know-how, czy kontakty biznesowe. Po wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych taką „niematerialną wartość dodatnią” można amortyzować, a odpisy zaliczać do kosztów uzyskania przychodu. Czy oddanie w leasing takiej ZCP, wraz z goodwill, zrodzi po stronie firmy podlegający opodatkowaniu przychód?

ZCP to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Sprzedaż lub aport poszczególnych składników majątku przedsiębiorstwa, które razem nie będą stanowiły ZCP, będzie determinowało zupełnie inne obowiązki podatkowe.

Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa wywołuje określone skutki podatkowe. Rozróżniać należy sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz sprzedaż poszczególnych jego składników. Skutki podatkowe obu transakcji są bardzo różne, dlatego należy dokładnie przeanalizować transakcje, aby dokonać prawidłowej ich klasyfikacji.

Nabywając przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, należy mieć na uwadze ewentualne zobowiązania wobec organów skarbowych, powstałe przed dniem transakcji. Niniejszy artykuł ma na celu wskazanie zakresu odpowiedzialności i możliwości ograniczenia ryzyka po stronie nabywcy.

Spowolnienie gospodarcze wywołane epidemią koronawirusa nie wstrzymało automatycznie zaplanowanych w spółkach procesów restrukturyzacyjnych. Wręcz przeciwnie, konieczność zabezpieczenia majątku i zapewnienia płynności finansowej przedsiębiorstwa w wielu wypadkach przyspieszyła decyzję o reorganizacji biznesu. Biorąc pod uwagę, że przepisy Tarczy Antykryzysowej nie przewidują szczególnych rozwiązać dotyczących przekształceń spółek, podatkowe problemy związane z restrukturyzacjami pozostają aktualne.

Przepisy Ordynacji podatkowej zawierają zasadę sukcesji generalnej w przypadku podziału osoby prawnej, gdy majątek osoby prawnej dzielonej stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Kwestia takiej sukcesji na gruncie podatkowym nie jest do końca uregulowana, dlatego stanowi przedmiot sporów podatników z fiskusem.

Podział spółki kapitałowej przez wydzielenie (tj. przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną) nie będzie skutkował opodatkowaniem w CIT jeżeli majątek wydzielany, jak i majątek pozostający w spółce dzielonej stanowią zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Resort finansów przygotował objaśnienia dotyczące opodatkowania podatkiem VAT transakcji zbycia nieruchomości komercyjnych. Stanowią one wynik prowadzonych od września 2018 r. konsultacji podatkowych w tej sprawie.

Za zorganizowaną część przedsiębiorstwa można uznać oddział, który posiada odrębność strukturalną i finansową, a jego składniki muszą być bezpośrednio związane z prowadzoną przez oddział działalnością, dla której został wyodrębniony.

W praktyce obrotu gospodarczego przekształcenia majątkowe przedsiębiorstw przeprowadzane są poprzez sprzedaż całości albo części przedsiębiorstwa. Zbycie gospodarstwa rolnego (np. fermy drobiu) jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, może jedynie z pozoru wydawać się prostą czynnością. W rzeczywistości (w szczególności z uwagi na istotne w ostatnich latach nowelizacje ustaw) bywa, że tego typu transakcje stanowią skomplikowany projekt, obarczony różnego rodzaju wątpliwościami interpretacyjnymi i związanymi z nimi ryzykami. Niniejszy krótki artykuł ma na celu zasygnalizowanie niektórych z istotnych okoliczności, które należy uwzględnić przy przeprowadzania tego typu transakcji w szczególności w przypadku, gdy w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość rolna.