Zatory płatnicze

Ze zjawiskiem nieterminowych płatności zmaga się także Unia Europejska. Jedną z najnowszych propozycji Komisji Europejskiej w tym zakresie jest ograniczenie dopuszczalnych terminów płatności do 30 dni i obligatoryjne kary za opóźnienia. Dyrektywa o takich założeniach ma przede wszystkim chronić małe firmy przed niekorzystnymi działania ze strony dużych podmiotów. Zmiany polskiej ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom transakcjach płatniczych, które weszły w życie w 2023 roku miały również poprawić skuteczność zwalczania zatorów płatniczych. Po tych zmianch widać postęp w zakresie wielkości i liczby kar nałożonych przez UOKiK. Ale nie spełniły oczekiwań zmiany w zakresie korzystania z cesji wierzytelności. 

Zatory płatnicze to istotny problem polskiej gospodarki. Duże przedsiębiorstwa często przetrzymują pieniądze należne małym firmom. To zagraża ich płynności, a nawet istnieniu. UOKiK w 2023 roku wobec 34 firm wydał decyzje w sprawie zatorów płatniczych. Nie wszystkie zakończyły się karami, ale najwyższa wyniosła 7,5 mln zł. Firm z siedmiocyfrowymi kwotami kar było 8. Łączna suma to ponad 24 mln zł. Kara UOKiK to nie wszystko, co grozi opóźniającym płatności. Straty wizerunkowe mogą być równie dotkliwe. Firma znana z zaległości w regulowaniu faktur nie jest kontrahentem pierwszego wyboru dla małych podwykonawców. Ustawa o karaniu za zatory obowiązuje od grudnia 2022 roku. Zaostrzenie przepisów zapowiada Komisja Europejska, być może z zakazem terminów dłuższych niż 30 dni.

Rok 2023 w annałach gospodarczych nie zapisze się dobrze. Rekordowa inflacja, rosnące ceny energii i paliw oraz wysokie oprocentowanie kredytów sprawiły, że zarówno życie przeciętnego konsumenta, jak i funkcjonowanie wielu firm było niezwykle trudne. A jak będzie w rozpoczynającym się 2024 roku?

W artykule przedstawione zostają wnioski dotyczące ujęcia kwoty należności głównej, odsetek ustawowych i zwrotu kosztów sądowych w podstawie opodatkowania. Krajowa Informacja Skarbowa stwierdziła, że należność główna powinna zostać ujęta w podstawie opodatkowania za rok 2021, natomiast odsetki ustawowe i zwrot kosztów sądowych powinny zostać ujęte w podstawie w dacie ich otrzymania, czyli w maju 2022 roku. 

66 proc. mikro-, małych i średnich firm, które dotychczas dostawały pieniądze od kontrahentów na czas, otrzymuje je z opóźnieniem, a 74 proc. wskazuje, że partnerzy proszą ich o możliwość spłaty należności w ratach – wynika z badania „Przeterminowanie faktur w polskich przedsiębiorstwach”.

Niemal co druga mikro-, mała i średnia firma przyznaje, że przynajmniej raz nie zapłaciła kontrahentom w terminie – wynika z badania „Rzetelność w biznesie”. Ponad połowa takich wskazań pochodzi od właścicieli firm handlowych i mikroprzedsiębiorstw zatrudniających do 9 osób.

Zatory płatnicze są barierą w prowadzeniu działalności gospodarcze dla 68 proc. przedsiębiorstw. Co piąta firma nie płaci kontrahentom w terminie, bo sama nie dostaje zapłaty od swoich dłużników. Takie są wyniki badania „Przeterminowanie faktur w polskich przedsiębiorstwach”.

Faktury z odroczonym terminem płatności wystawia kontrahentom 81 proc. małych i średnich firm, a klienci 19 proc. firm płacą z góry - wynika z raportu Skaner MŚP. Odsetek firm skarżących się na zatory płatnicze najbardziej wzrósł w budownictwie - wskazano.

Szykują się zmiany w przepisach o zatorach płatniczych. Z uwagi na pojawiające się wątpliwości dotyczące raportowania oraz komplikacje wynikające ze zbierania danych, ustawodawca zdecydował się przedstawić projekt zmian, przewidujący znaczne uproszczenia w raportowaniu.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii, po analizie dwuletniego okresu funkcjonowania ustawy antyzatorowej i w odpowiedzi na głosy przedsiębiorców, przygotowało projekt nowelizacji tej ustawy. Proponowane zmiany mają lepiej chronić firmy sektora MŚP przed opóźnieniami płatniczymi, często ze strony podmiotów silniejszych finansowo. Większa elastyczność w stosowaniu sankcji pozwoli Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na skuteczne karanie firm, które faktycznie winne są zatorom płatniczym, powodując zaburzenia płynności finansowej u kontrahentów. Dzisiaj projekt nowelizacji trafia do uzgodnień i konsultacji.

Ponad 313 tys. zł kary nałożył UOKiK na spółkę Exide Technologies produkującą baterie i akumulatory za generowanie zatorów płatniczych - poinformował w środę Urząd. Trwają prace nad nowelizacją przepisów, które zapewnią skuteczniejszą walkę z zatorami - dodał.

60 proc. firm w pandemii skarży się, że ich kontrahenci nie płacą w terminie faktur. Dodatkowo 44 proc. wskazuje, że odbiorcy w ostatnich trzech miesiącach w ogóle nie uregulowali należności za otrzymane towary czy wykonane usługi.

Od 1 stycznia br. weszły w życie przepisy, według których do końca stycznia najwięksi płatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, po raz pierwszy będą musieli przekazać ministrowi ds. gospodarki sprawozdania o stosowanych przez siebie terminach zapłaty.

Z dniem 1 lipca 2020 r. wejdzie w życie ustawa wprowadzająca szereg zmian porządkujących w kilku ustawach podatkowych. Pakiet obejmuje m.in. dostosowanie przepisów o podatku dochodowym do PKWiU, modyfikację zasad dotyczących białej listy podatników VAT, zmiany w uldze IP BOX, modyfikację przepisów normujących indywidualne rachunki podatkowe. Nowela wprowadza również nową szczególną klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania.

Problematyka dotycząca przysługujących wierzycielowi uprawnień i obowiązków dłużnika w związku z nieterminowym regulowaniem zobowiązań została unormowana w polskim porządku prawnym w ustawie z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (dalej jako „ustawa o terminach zapłaty”). Przedmiotowa ustawa nie tylko zastąpiła ustawę z 2003 r. o tożsamym tytule, ale miała także na celu wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. W 2019 r. ustawodawca dokonał w tej materii znaczących zmian, które weszły w życie z początkiem 2020 roku.

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje nowa ustawa z 19 lipca 2019 roku w sprawie zmiany niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. poz. 1649). Wprowadzone w niej przepisy zmieniły kilka obowiązujących aktów prawnych, w tym między innymi kodeks postępowania cywilnego, ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy ustawę o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

W związku ze zmianami legislacyjnymi, mającymi na celu ograniczenie zatorów płatniczych do ustaw o podatkach dochodowych wprowadzono możliwość korekty podstawy opodatkowania lub straty w stosunku do wierzytelności lub zobowiązań dotyczących świadczeń pieniężnych, powstałych w związku z transakcjami handlowymi, jeżeli z tytułu tych transakcji przynajmniej u jednej ze stron określa się przychody lub koszty ich uzyskania.

Od 1 stycznia 2020 r. przedsiębiorcy będą mogli pomniejszyć podstawę opodatkowania w podatkach dochodowych CIT i PIT (odpowiednio dodane art. 18f ustawy o CIT, art. 26i ustawy o PIT) o wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, które nie zostało uregulowane. Przy czym przedsiębiorca tego zwiększenia może dokonać w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.