Zasiedzenie nieruchomości

Sąd Najwyższy uznał, że byli właściciele nieruchomości lub innej rzeczy, pozbawieni własności przez zasiedzenie przez innych, mogą domagać się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z niej w okresie przed datą pozbawienia ich własności. To precedensowe rozstrzygnięcie SN z 3 kwietnia 2024 r., bowiem do tej pory tacy właściciele nie mieli prawa do żadnych roszczeń.

Służebność przesyłu – pogląd do tej pory dominujący. Wręcz zasadą do tej pory było, że służebność przesyłu w zakresie zasiedzenia i wymaganej liczby lat liczona była zgodnie z regułą, że do okresu posiadania niezbędnego do zasiedzenia służebności przesyłu, czyli na podstawie regulacji, która została wprowadzona do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny z dniem 3 sierpnia 2008 r., dolicza się okres posiadania służebności gruntowej o treści analogicznej jak służebność przesyłu. 

Zasiedzenie mieszkania (lokalu mieszkalnego) teoretycznie jest możliwe. W przypadku mieszkań, obowiązują identyczne terminy zasiedzenia, jak te dotyczące nieruchomości gruntowych. Główną przeszkodą, która utrudnia zasiedzenie mieszkania jest opór jego właściciela. Nieruchomości gruntowych częściej dotyczą sytuacje, w których właściciel jest nieświadomy lub bierny. Pojawiają się wątpliwości, czy można zasiedzieć spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania. Orzecznictwo nie jest tutaj do końca jednolite.

Zgodnie z art. 172 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa jej własność po 20 latach pozostawania nieprzerwanie posiadaczem samoistnym, z wyjątkiem sytuacji, w których uzyskał on posiadanie w złej wierze – w takim przypadku obowiązuje 30-letni okres zasiedzenia. Czy zasiedzenie nieruchomości prowadzi do wystąpienia obowiązku podatkowego w PIT i CIT?

Sąd Okręgowy w Tarnowie wyrokiem z dnia 24 stycznia 2019 r. w sprawie o sygnaturze I Ca 423/18 podtrzymał orzeczenie Sądu Rejonowego w Bochni uznając, iż Skarb Państwa nabył własność zamku w Wiśniczu przez zasiedzenie. Skarb Państwa od lat toczył o zamek spór ze Zjednoczeniem Rodowym Książąt Lubomirskich („Zjednoczenie”). I choć Zjednoczenie zapowiada chęć złożenia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego, to wyrok sądu drugiej instancji jest prawomocny, a rozstrzygnięcie potwierdza, iż władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa, uzyskane w ramach sprawowania władztwa publicznego jak najbardziej może być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia.

Samoistny posiadacz nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste może nabyć jej własność przez zasiedzenie. Konsekwencją tego jest to, że ustanowione na takim gruncie prawo użytkowania wieczystego wygasa.