Zasiedzenie

Sąd Najwyższy uznał, że byli właściciele nieruchomości lub innej rzeczy, pozbawieni własności przez zasiedzenie przez innych, mogą domagać się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z niej w okresie przed datą pozbawienia ich własności. To precedensowe rozstrzygnięcie SN z 3 kwietnia 2024 r., bowiem do tej pory tacy właściciele nie mieli prawa do żadnych roszczeń.

Zasiedzenie to instytucja prawna, której zastosowanie w praktyce generuje wiele pytań. Obecne przepisy dotyczące zasiedzenia obowiązują od połowy lat 60. minionego wieku. Nie dziwi zatem fakt, że przez tak długi czas ukształtowało się bogate orzecznictwo. Co więcej, systematycznie się ono powiększa. Przykładem może być niedawna, ważna uchwała Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2024 roku. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl, którzy regularnie komentują ważne orzeczenia dotyczące prawa nieruchomości, postanowili wyjaśnić, jakie znaczenie ma kwietniowa uchwała SN. Wydaje się ona bardzo ciekawa ze względu na tezy sprzeczne z wcześniejszą argumentacją Sądu Najwyższego. 

Służebność przesyłu – pogląd do tej pory dominujący. Wręcz zasadą do tej pory było, że służebność przesyłu w zakresie zasiedzenia i wymaganej liczby lat liczona była zgodnie z regułą, że do okresu posiadania niezbędnego do zasiedzenia służebności przesyłu, czyli na podstawie regulacji, która została wprowadzona do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny z dniem 3 sierpnia 2008 r., dolicza się okres posiadania służebności gruntowej o treści analogicznej jak służebność przesyłu. 

Czy podjęcie przez posiadacza samoistnego negocjacji z właścicielem nieruchomości w przedmiocie nabycia tejże nieruchomości ma wpływa na możliwość zasiedzenia nieruchomości w późniejszym czasie? 

W artykule omawia się interpretację podatkową dotyczącą zwolnienia z podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia udziału w nieruchomości przez zasiedzenie. Pytający, będący współwłaścicielem ułamkowej części nieruchomości, zwrócił się do fiskusa w celu uzyskania jasności w tej sprawie. Krajowa Informacja Skarbowa potwierdziła, że w tym przypadku przysługuje zwolnienie z podatku, a podstawą jest art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednakże, artykuł podkreśla konieczność aktualizacji danych w księgach wieczystych, aby uniknąć nieścisłości w zapisach dotyczących właścicieli nieruchomości.

Sąd Najwyższy, orzekający w składzie siedmiu sędziów Izby Cywilnej, podjął 21 czerwca 2023 r. uchwałę rozstrzygającą zagadnienie prawne, dotyczące możliwości zasiedzenia nieruchomości stanowiącej las państwowy. Z uchwały wynika, że możliwe jest nabycie poprzez zasiedzenie nieruchomości stanowiącej las państwowy. Zdaniem ekspertów uchwała ta uporządkuje rozbieżne orzecznictwo sądów w kwestii zasiadywania gruntów leśnych.

Zasiedzenie mieszkania (lokalu mieszkalnego) teoretycznie jest możliwe. W przypadku mieszkań, obowiązują identyczne terminy zasiedzenia, jak te dotyczące nieruchomości gruntowych. Główną przeszkodą, która utrudnia zasiedzenie mieszkania jest opór jego właściciela. Nieruchomości gruntowych częściej dotyczą sytuacje, w których właściciel jest nieświadomy lub bierny. Pojawiają się wątpliwości, czy można zasiedzieć spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania. Orzecznictwo nie jest tutaj do końca jednolite.

Czy można nabyć przez zasiedzenie służebność przejazdu na nieruchomości przeznaczonej na cel publiczny? Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, samo przeznaczenie nieruchomości na cel publiczny nie skutkuje automatycznie w braku możliwości zasiedzenia służebności gruntowej na tej nieruchomości. Czym jest nieruchomość przeznaczona na cel publiczny?

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest tzw. ograniczonym prawem rzeczowym. Powstaje doniosła społecznie kwestia: czy jest możliwe zasiedzenie tego prawa.

Jedną z możliwości nabycia prawa własności nieruchomości jest jej zasiedzenie. Dla ważności nabycia tego prawa konieczny jest upływ czasu. Wówczas dotychczasowy właściciel traci to prawo bez możliwości uzyskania rekompensaty finansowej.

Zgodnie z art. 158 Kodeksu cywilnego „umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione”.

Zasiedzenie nieruchomości, należącej do spadku przez jednego ze spadkobierców, nastąpić może po upływie okresu 10, 20 albo 30 lat samoistnego posiadania. Długość okresu potrzebnego do zasiedzenia zależy od tego, czy spadkobierca, będąc samoistnym posiadaczem nieruchomości, pozostawał w dobrej, bądź złej wierze oraz od tego, kiedy upłynął okres zasiedzenia.

Zasiedzenie własności nieruchomości następuje z mocy prawa po upływie określonego terminu. Jakie są przesłanki zasiedzenia?

Dobra wiara – bona fides - jest to jedna z ważniejszych klauzul generalnych. Polega na świadomości osoby, że przysługuje jej jakieś prawo.

Jesteś posiadaczem nieruchomości od 30 lat na podstawie pisemnej umowy z właścicielem nieruchomości – bez zachowania wymaganej formy szczególnej aktu notarialnego. Czy na tej podstawie możesz złożyć wniosek o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości?

Wraz z innymi współwłaścicielami chcielibyśmy złożyć wniosek o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości. W jakiej wysokości należy uiścić opłatę od tego wniosku?

Zasiedzenie jest jednym ze sposobów nabycia własności nieruchomości. Po odpowiednio długim okresie, posiadacz samoistny może domagać się przed sądem uznania, że w stosunku do danej nieruchomości przysługuje mu prawo własności, które niejako zostało odebrane właścicielowi z uwagi na brak wykonywania przez niego uprawnień właścicielskich. Niniejszy poradnik przedstawia zarówno zagadnienia teoretyczne jak i praktyczne związane z tą instytucją.

Aby skutecznie zasiedzieć nieruchomość należy ją posiadać przez określony okres czasu (obecnie 20 lub 30 lat), bieg tego terminu ulega jednak przerwaniu w wyniku działań podjętych przez wnioskodawcę.

Moi rodzice w latach 70 tych kupili od miasta grunt i wybudowali domek, 5 lat temu własność przenieśli na mnie. Teraz miasto upomina się o pas ziemi szerokości 2 metrów – biegnący wzdłuż ulicy – twierdząc, że bezprawnie ją zajmujemy. Sprawa została skierowana do sądu- księga wieczysta wskazuje, że miast ma rację – czy mogę jakoś się bronić przed wydaniem ziemi ?

Czasami korzystamy z nieruchomości czując się jej właścicielem. Płacimy podatek od nieruchomości, uprawiamy ziemię, budujemy dom. Z ziemi korzystał już np. nasz ojciec i wszyscy uważali go za właściciela. Może okazać się jednak wg prawa nie był właścicielem. Można to naprawić poprzez zasiedzenie.