Tematy - Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego. Ile konkretnie wynoszą sumy zasądzone przez sąd na korzyść emerytów. Ich korzyść szacować można kwoty od około 550 zł do blisko 3000 zł miesięcznie. Z 23 wyroków jeden jest prawomocny, pozostałe będą oceniane przez sąd apelacyjny.

Orzecznictwo w sprawach wniosków o ponowne przeliczenie emerytury po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. sygn. akt SK 140/20 jest bardzo niejednolite. Wskazana niejednolitość przejawia się na wielu płaszczyznach, przede wszystkim niektóre sądy powszechne orzekają na korzyść emerytów poprzez zmianę decyzji ZUS, inne z kolei orzekają na niekorzyść, oddalając odwołania emerytów. W artykule zostaną przedstawione zarówno wyroki korzystne, jak i niekorzystne.

Niekorzystnie rozliczana przez ZUS emerytura wcześniejsza. Dlaczego ją wybierano w 2005 r., 2010 r. 2015 r.? Z dwóch powodów. Pierwszy, to brak wiedzy o tym, ze za świadczenia z tej emerytury zapłaci "karę" w postaci obniżenia emerytury zasadniczej. Jest to "kara" dożywotnia. Miesiąc w miesiąc jest wypłacana niższa emerytura (pracownicy ZUS nie przekazali o tym informacji czytelnikowi, który nie był biegły w przepisach emerytalnych). Jest jednak druga przyczyna przejścia na wcześniejszą emeryturę. To zapowiedź zwolnienia z pracy. Tak wynika z przykładowego listu czytelnika.

W 2005 r. przeszłam na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat. W 2010 r gdy skończyłam 60 lat co prawda miałam jakieś przeliczenie na którym zyskałam brutto 249,88. Następnie w 2016r znów miałam przeliczenie i to zyskałam 78,53 brutto. W obecnej chwili mam 75 lat. Czy mogę ubiegać się o ponowne przeliczenie na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z czerwca 2024 r.?

Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego. Przeliczenie emerytur, wyrównania, odsetki z ZUS na rzecz emerytów. Jakie są realia w sądach okręgowych i apelacyjnych.

W dniu 14 marca 2025 r. – w odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich, MRPiPS przedstawiło rozwiązanie, jakie proponuje dla poszkodowanych emerytów, w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20). Zostały opracowane założenia specustawy przeliczeniowej, która – pomimo, że jej celem (jak wskazuje sam resort) jest „uregulowanie kwestii dotyczącej stosowania art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej (...) w sposób pozwalający na utrzymanie zaufania obywatela do państwa” – zupełnie pomija część poszkodowanych emerytów i ponadto – dla nikogo nie przewiduje wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń, a jedynie podwyżkę świadczeń bieżących.

Emeryci przeszli na niekorzystnie rozliczaną przez ZUS emeryturę wcześniejszą z dwóch powodów. Pierwszy, to brak wiedzy o tym, ze za świadczenia z tej emerytury zapłaci "karę" w postaci obniżenia emerytury zasadniczej. Jest to "kara" dożywotnia. Miesiąc w miesiąc jest wypłacana niższa emerytura (pracownicy ZUS nie przekazali o tym informacji czytelnikowi, który nie był biegły w przepisach emerytalnych). Jest jednak druga przyczyna przejścia na wcześniejszą emeryturę. To zapowiedź zwolnienia z pracy. Tak wynika z przykładowego listu czytelnika.

10 wątpliwości wobec założeń do projektu ustawy naprawczej dla innych roczników – problem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Rząd przedstawił założenia do projektu ustawy naprawczej, mającej na celu rozwiązanie problemu wcześniejszych emerytów, którzy zostali poszkodowani przez art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. W artykule analizuję przedstawione przez rząd założenia w kontekście ustawy naprawczej dla rocznika 1953 oraz zapadających aktualnie wyroków sądów powszechnych.

Dla przeliczenia emerytury graniczną datą jest 1 stycznia 2013 r. Jeżeli byłeś na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r., to masz szansę na ponowne przeliczenia związane z emeryturą (przez ZUS, o ile nakaże to sąd okręgowy i apelacyjny). Jeżeli na wcześniejszą emeryturę trafiłeś np. 2 stycznia 2013 r., to nie masz na to szans. Powyższe dotyczy emerytów, którzy swoje prawa do podwyżki emerytury wywodzą z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. sygn. SK 140/20. W artykule list naszego czytelnika, który na wcześniejszą emeryturę przeszedł od 1 listopada 2013 r. Nie może więc skorzystać z korzystnego przeliczenia emerytury na podstawie tego wyroku.

ZUS zadeklarował, że nie rozpatrzy pozytywnie żadnego wniosku emeryta o przeliczenie emerytury na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Słowa dotrzymał. ZUS informuje też jasno, że sprawy trzeba kierować do sądów okręgowych w trybie odwołania. I emeryci poszli do sądów. W artykule analiza pięciu częściowo korzystnych wyroków sądów okręgowych i dwóch całkowicie niekorzystnych. Każdy wyrok do pobrania w formacie PDF.

Tak twierdzą nasi czytelnicy. Emeryt pyta się za naszym pośrednictwem ZUS dlaczego w sierpniu 2018 roku – kiedy już 5 lat działała zasada pomniejszania emerytury powszechnej (60/65 lat) o kwoty wypłacone za okres emerytury wcześniejszej - żaden z pracowników ZUS nie poinformował go przy wyborze wcześniejszej emerytury (na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej), jakie są tego konsekwencje? Od razu powiedzmy poważne - emeryt szacuje, że ma mniejszą o 1000 zł emeryturę.

Pech emerytki polegał na tym, że nie wiedziała o tym jak poważne konsekwencje będzie miało opóźnienie przez nią przejścia na emeryturę (spóźniła się o 8 miesięcy). Pobierała od 2009 r. emeryturę wcześniejszą. Zamiast przejść na emeryturę powszechną (60 lat w 2012 r.) zrobiła to w 2013 r. W efekcie ma do dziś obniżoną wysokość tej emerytury o świadczenia wypłacone w czasie emerytury (tej wcześniejszej). 8 miesięcy opóźnienia w przejściu na emeryturę (60 lat) pozbawiło jej istotnej części comiesięcznej emerytury (tej powszechnej). Podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o aż 48 833,57 zł. To efekt wprowadzonej od 1 stycznia 2013 r. zasady - wcześniejsza emerytura pomniejsza emeryturę powszechną (60 i 65 lat).

W związku z brakiem – od kilku miesięcy – jakichkolwiek informacji na temat zasygnalizowanych przez ministra Macieja Berka prac legislacyjnych rządu (a konkretniej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) nad projektem specustawy przeliczeniowej, która miałaby zagwarantować emerytom, objętym zakresem podmiotowym wyroku TK z 4 czerwca 2024 r., prawo do 64 tys. zł wyrównania i podwyżki emerytury o niemal 1200 zł – INFOR zwrócił się z zapytaniem w powyższej sprawie bezpośrednio do resortu rodziny, pracy i polityki społecznej. Odpowiedź, którą uzyskaliśmy – rzuca „nowe światło” na toczące się przed ZUS sprawy o wznowienie postępowania, a w międzyczasie – resort publikuje założenia do specustawy przeliczeniowej, która jednak nie obejmuje swoim zakresem wszystkich uprawnionych.

Jest zamieszanie w sprawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Emeryci nie wiedzą, czy podlegają pod ten wyrok, czy nie. I niekiedy niepotrzebnie składają wnioski o ponowne przeliczenie emerytury przez ZUS, a po decyzji odmownej kierują odwołanie do sądu okręgowego.

Co do wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. sądy okręgowe wydają kolejne korzystne wyroki. Sądy powołują się na rozróżnienie miedzy ex tunc (niekonstytucyjność słynnego art. 25 ust. 1b od samego początku jego obowiązywania). Zasada ex tunc oznacza, że krzywdzący emerytów przepis nie obowiązuje od 2013 r. (od samego początku) i można przeliczyć wstecznie emeryturę pokrzywdzonym.

W dniu 3 marca 2025 r., w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zostały opublikowane opracowane przez MRPiPS założenia specustawy przeliczeniowej, która swoim zakresem ma objąć wyłącznie część emerytów, których dotyczy wyrok TK z 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20 (na podstawie którego – 200 tys. emerytów powinno otrzymać od ZUS ok. 64 tys. zł wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń i podwyżkę emerytury o niemal 1200 zł). Zgodnie z ww. założeniami – zakres podmiotowy specustawy przeliczeniowej nie obejmie czterech „roczników” kobiet (których dotyczył ww. wyrok TK), a ponadto – żaden z emerytów nie otrzyma wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń, a wyłącznie podwyżkę świadczeń bieżących.

Wszystkie te kwoty zostały potrącone przez ZUS bezprawnie w świetle wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. To ten słynny wyrok, który dałby wyrównania nawet średnio 64 000 zł dla 200 000 osób, gdyby został opublikowany. Okres nieprawidłowego wypłacania emerytury trwał od 01.06.2015 do 31.12.2024. Strata wynosi aż 87474,69 zł brutto. Po uwzględnieniu inflacji za ten okres (48,32%) - według wyliczeń poszkodowanego emeryta - stracił on 129,742,46 zł brutto. ZUS dalej walczy z emerytem - złożył apelację od wyroku Sądu Okręgowego. Wyrok Sądu Apelacyjnego dopiero za 1,5 roku. Wtedy dowiemy się, czy wyrok stanie się prawomocny.

W dniu 12 lutego 2025 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z interwencją w sprawie specustawy przeliczeniowej, która ma zagwarantować 200 tys. emerytów prawo do 64 tys. zł wyrównania za lata wypłaty zaniżonych emerytur i podwyżki bieżących świadczeń emerytalnych o 1 200 zł. Przyjęcie tej ustawy, ma fundamentalne znaczenie dla tysięcy osób, które – w związku z brakiem publikacji wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20), a co za tym idzie – jego niestosowaniem przez ZUS – są zmuszone dochodzić swoich praw przed sądami (które w jednakowych sprawach raz orzekają na korzyść, a raz na niekorzyść emerytów).

Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. przyznał około 150 000 - 200 000 emerytom (dane są szacunkowe) prawo do korekty w górę wysokości emerytalnego kapitału początkowego. Powoduje to prawo do: 1) podwyżek miesięcznych wypłat emerytalnych (często 1000 zł) oraz 2) prawo do wyrównania zaniżonych wypłat emerytury (często za nawet 11 lat i często 60 000 zł). Są trzy ścieżki dochodzenia tych pieniędzy od ZUS. 18 grudnia Rada Ministrów zamknęła ścieżkę bezpośredniego zastosowania wyroku Trybunały Konstytucyjnego.

Do redakcji infor.pl docierają pytania osób poszkodowanych przez przejście z emerytury wcześniejszej na powszechną. Dotyczą: 1) kto i dlaczego podlega temu wyrokowi i 2) dlaczego sądy okręgowe stosują wyrok TK pomimo braku jego publikacji w Dzienniku Ustaw?

Sąd Okręgowy zastosował na korzyść emeryta wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. (dla osób nieznających tematu opis wyroku na końcu artykułu). Emeryt został poszkodowany bo ZUS obniżył jego kapitał emerytalny o 137 361,57 zł. Sąd nakazał ZUS-owie cofnąć to. Ale tylko za 3 lata wstecz. Wyrok jest podpowiedzią jak odzyskać pieniądze korzystając z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.

Nie ma publikacji wyroków TK. To oznacza, że wielka rzesza emerytów nie ma szans na ponowne przeliczenie emerytur na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Wyrok daje realne szanse dla tych osób na podwyżkę emerytur bieżących oraz otrzymanie godziwych kwot z tytułu wyrównania. Niektórzy powyżej 60 000 zł. Rząd zdaje sobie sprawę ze słusznych praw tych osób. Dowodem na to jest szereg odpowiedzi na zapytania poselskie w Sejmie. Więc logicznym jest - po decyzji o niepublikowaniu wyroków TK - oczekiwanie na specustawę, która rozwiąże problem osób poszkodowanych przez przepisy emerytalne za ostatnie około 10-11 lat. I nakaże ZUS dokonanie korzystnych przeliczeń na rzecz poszkodowanych emerytów (dziś często w wieku 73-80 lat i złym stanem zdrowia).

W artykule analiza wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 lipca 2024 r. sygn. akt VI U 528/24 oraz wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 15 października 2024 r. sygn. akt VI U 1016/24 w zakresie przyznanego emerytowi wyrównania. Autor dr Andrzej Hańderek radca prawny.

W artykule przedstawiamy opinię prawną dr Andrzeja Hańderka, prowadzącego kancelarię radcowską w Krakowie, dotyczącą stanowiska Komisji Weneckiej w sprawie niepublikowania wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Jest to wielki problem dla Emerytów, którzy na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. chcą załatwić przeliczeniu (na wyższe) swoich emerytur oraz otrzymać wyrównania poniesionych strat.

ZUS przesłał do infor.pl wyjaśnienia dla emerytów "czerwcowych". Tak określa się około 150 000 - 200 000 osób, którym TK potwierdził [Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20] ich prawo do dużych podwyżek emerytur (mówi się o kwotach 1000 zł - 1200 zł) oraz równie dużych wyrównań (tu padają kwoty 60 000 - 64 000 zł jako wartości uśrednione). Dlaczego takie poważne kwoty na końcu artykułu.

Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

23 emerytów wygrało z ZUS na przeliczeniu emerytur. Jeden już prawomocnie [Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]

Linia orzecznicza: Sądy o przeliczaniu emerytur niekorzystnie dla ZUS. Emeryci walczą o wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.

Wyrok TK: Emeryci nie wiedzieli, że ZUS pomniejszy ich emeryturę. Bali się utraty pracy. Bez przeliczenia

Sąd: Trudno uwierzyć, ale ponowne przeliczanie emerytur to aż 12 lat. Ale nie za okresy sprzed 2013 r.

Nawet ZUS szacował wyrównania dla emerytów na 64 000 zł. Sądy zasądzają dużo mniej [przeliczenie emerytury]

MRPiPS rozwiązuje problem wyroku TK z 4 czerwca 2024 r., żeby „utrzymać zaufanie obywateli wobec państwa”, ale zupełnie pomija część poszkodowanych emerytów i nikomu nie chce przyznać wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń

Wyrok TK: Emeryci tak bali się utraty pracy, że nie sprawdzili zasad przeliczania emerytur przez ZUS. Tracą do dziś

Specustawa: TK związał nawet 12 lat zaniżania emerytur z 2013 r. Rząd chce przeliczać emerytury po datach urodzin. Bez wyrównanie i odsetek

Wyrok TK. Przeliczenia emerytur w 2025 r. dla kluczowej granicy 1 stycznia 2013 r. [Przykład]

7 wyroków sądów okręgowych o przeliczaniu emerytur w wykonaniu wyroku TK z 4 czerwca

Dlaczego ZUS nie informował o skutkach art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Ponowne przeliczenie zaniżonej emerytury [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]

Przeliczenie 200 000 emerytur. Kolejny wyrok sądu okręgowego bez publikacji wyroku TK z czerwca 2024 r.

MRPiPS w sprawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.: ZUS powinien wznawiać postępowania w sprawie ponownego przeliczenia emerytury, a specustawa przeliczeniowa prowadziłaby do sztucznego wzrostu świadczeń

Sąd: Emerytka z 2010 r. nie może skorzystać z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.

Sąd: Przez (ex tunc) ZUS przegrywa z emerytami przeliczenie emerytur [Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]

Rząd zamierza pozbawić 200 tys. emerytów prawa do 64 tys. zł wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń, a kobiety urodzone w latach 1949-1952 – również podwyżki emerytury o niemal 1200 zł

ZUS przegrał w SO, ale emeryt nie odzyska 87 474,69 zł brutto. Tylko wyższa emerytura o 1130,61 zł (plus waloryzacja). Pod warunkiem prawomocności

Nowe informacje, fundamentalne dla tysięcy poszkodowanych emerytów, którzy powinni otrzymać od ZUS 64 tys. zł wyrównania i podwyżkę emerytury o 1200 zł

TK: Podwyżki i wyrównania dla przeszło 150 000 emerytów. Rząd zamknął 1 z 3 ścieżek [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]

Sąd: Na wcześniejszą emeryturę przeszły przed 1 stycznia 2013 r., a na powszechną (65 lat i 60 lat) po tej dacie [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]

TK: Sąd. Jakie dokumenty złożyć do ZUS. Przeliczenie emerytur tylko trzy lata wstecz [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.].

Premier a specustawa przeliczeniowa. Jaka rekompensata dla emerytów za brak publikacji wyroków Trybunału Konstytucyjnego?

Sądy po Trybunale o przeliczeniu i wyrównaniu emerytur przez ZUS. Pełne, czy tylko za trzy lata? [Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. ]

Brak publikacji wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Komisja Wenecka uważa, że wszystkie orzeczenia TK powinny być publikowane [Opinia prawna]

Wyrok TK kontra ZUS. Emeryci muszą iść do sądu cywilnego. Najpierw wniosek z art. 145a kpa