Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

W dniu 14 marca 2025 r. – w odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich, MRPiPS przedstawiło rozwiązanie, jakie proponuje dla poszkodowanych emerytów, w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20). Zostały opracowane założenia specustawy przeliczeniowej, która – pomimo, że jej celem (jak wskazuje sam resort) jest „uregulowanie kwestii dotyczącej stosowania art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej (...) w sposób pozwalający na utrzymanie zaufania obywatela do państwa” – zupełnie pomija część poszkodowanych emerytów i ponadto – dla nikogo nie przewiduje wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń, a jedynie podwyżkę świadczeń bieżących.

W 2005 r. przeszłam na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat. W 2010 r gdy skończyłam 60 lat co prawda miałam jakieś przeliczenie na którym zyskałam brutto 249,88. Następnie w 2016r znów miałam przeliczenie i to zyskałam 78,53 brutto. W obecnej chwili mam 75 lat. Czy mogę ubiegać się o ponowne przeliczenie na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z czerwca 2024 r.?

10 wątpliwości wobec założeń do projektu ustawy naprawczej dla innych roczników – problem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Rząd przedstawił założenia do projektu ustawy naprawczej, mającej na celu rozwiązanie problemu wcześniejszych emerytów, którzy zostali poszkodowani przez art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. W artykule analizuję przedstawione przez rząd założenia w kontekście ustawy naprawczej dla rocznika 1953 oraz zapadających aktualnie wyroków sądów powszechnych.

ZUS zadeklarował, że nie rozpatrzy pozytywnie żadnego wniosku emeryta o przeliczenie emerytury na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Słowa dotrzymał. ZUS informuje też jasno, że sprawy trzeba kierować do sądów okręgowych w trybie odwołania. I emeryci poszli do sądów. W artykule analiza pięciu częściowo korzystnych wyroków sądów okręgowych i dwóch całkowicie niekorzystnych. Każdy wyrok do pobrania w formacie PDF.

Pech emerytki polegał na tym, że nie wiedziała o tym jak poważne konsekwencje będzie miało opóźnienie przez nią przejścia na emeryturę (spóźniła się o 8 miesięcy). Pobierała od 2009 r. emeryturę wcześniejszą. Zamiast przejść na emeryturę powszechną (60 lat w 2012 r.) zrobiła to w 2013 r. W efekcie ma do dziś obniżoną wysokość tej emerytury o świadczenia wypłacone w czasie emerytury (tej wcześniejszej). 8 miesięcy opóźnienia w przejściu na emeryturę (60 lat) pozbawiło jej istotnej części comiesięcznej emerytury (tej powszechnej). Podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o aż 48 833,57 zł. To efekt wprowadzonej od 1 stycznia 2013 r. zasady - wcześniejsza emerytura pomniejsza emeryturę powszechną (60 i 65 lat).

Jest zamieszanie w sprawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Emeryci nie wiedzą, czy podlegają pod ten wyrok, czy nie. I niekiedy niepotrzebnie składają wnioski o ponowne przeliczenie emerytury przez ZUS, a po decyzji odmownej kierują odwołanie do sądu okręgowego.

W dniu 3 marca 2025 r., w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zostały opublikowane opracowane przez MRPiPS założenia specustawy przeliczeniowej, która swoim zakresem ma objąć wyłącznie część emerytów, których dotyczy wyrok TK z 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20 (na podstawie którego – 200 tys. emerytów powinno otrzymać od ZUS ok. 64 tys. zł wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń i podwyżkę emerytury o niemal 1200 zł). Zgodnie z ww. założeniami – zakres podmiotowy specustawy przeliczeniowej nie obejmie czterech „roczników” kobiet (których dotyczył ww. wyrok TK), a ponadto – żaden z emerytów nie otrzyma wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń, a wyłącznie podwyżkę świadczeń bieżących.

W dniu 12 lutego 2025 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z interwencją w sprawie specustawy przeliczeniowej, która ma zagwarantować 200 tys. emerytów prawo do 64 tys. zł wyrównania za lata wypłaty zaniżonych emerytur i podwyżki bieżących świadczeń emerytalnych o 1 200 zł. Przyjęcie tej ustawy, ma fundamentalne znaczenie dla tysięcy osób, które – w związku z brakiem publikacji wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20), a co za tym idzie – jego niestosowaniem przez ZUS – są zmuszone dochodzić swoich praw przed sądami (które w jednakowych sprawach raz orzekają na korzyść, a raz na niekorzyść emerytów).

Do redakcji infor.pl docierają pytania osób poszkodowanych przez przejście z emerytury wcześniejszej na powszechną. Dotyczą: 1) kto i dlaczego podlega temu wyrokowi i 2) dlaczego sądy okręgowe stosują wyrok TK pomimo braku jego publikacji w Dzienniku Ustaw?

Nie ma publikacji wyroków TK. To oznacza, że wielka rzesza emerytów nie ma szans na ponowne przeliczenie emerytur na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Wyrok daje realne szanse dla tych osób na podwyżkę emerytur bieżących oraz otrzymanie godziwych kwot z tytułu wyrównania. Niektórzy powyżej 60 000 zł. Rząd zdaje sobie sprawę ze słusznych praw tych osób. Dowodem na to jest szereg odpowiedzi na zapytania poselskie w Sejmie. Więc logicznym jest - po decyzji o niepublikowaniu wyroków TK - oczekiwanie na specustawę, która rozwiąże problem osób poszkodowanych przez przepisy emerytalne za ostatnie około 10-11 lat. I nakaże ZUS dokonanie korzystnych przeliczeń na rzecz poszkodowanych emerytów (dziś często w wieku 73-80 lat i złym stanem zdrowia).

W artykule przedstawiamy opinię prawną dr Andrzeja Hańderka, prowadzącego kancelarię radcowską w Krakowie, dotyczącą stanowiska Komisji Weneckiej w sprawie niepublikowania wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Jest to wielki problem dla Emerytów, którzy na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. chcą załatwić przeliczeniu (na wyższe) swoich emerytur oraz otrzymać wyrównania poniesionych strat.