Wynajem mieszkania

Wyrok TSUE z 24 października 2024 r. wzmocni pozycję osób wynajmujących mieszkania sfinansowane kredytem frankowym, ujednolici linię orzeczniczą w procesach dotyczących kredytów frankowych, ponadto sądy będą traktowały takie osoby jak konsumentów, a nie inwestorów - wynika z przesłanych PAP opinii prawników do wyroku.

Zdaniem Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej, mieszkania nie służą do osiągania szybkich zysków. Minister proponuje ograniczenie krótkoterminowego najmu mieszkań, wprowadzenie rejestru i opodatkowanie zniechęcające do takiego najmu.

Rozpoczęcie studiów daleko od domu rodzinnego, to konieczność znalezienia miejsca do mieszkania w mieście akademickim (z reguły dużym mieście). Ile kosztuje na progu roku akademickiego 2024/2025 wynajem lokum dla studenta a ile zakup niewielkiego mieszkania?

Już we wrześniu studenci szukają mieszkań na czas nowego roku akademickiego. To gorący okres na rynku wynajmu mieszkań. Ale pośpiech jest zawsze złym doradcą - zwłaszcza przy podpisywaniu umów - także umowy najmu mieszkania. Radca prawny Katarzyna Siwiec wyjaśnia co zrobić, aby proces wynajmu przebiegł sprawnie i bezproblemowo, by każda ze stron dokładne rozumiała swoje prawa i obowiązki. 

Dziś, w II połowie 2024 roku rynek najmu nieco ochłonął. Jednak nadal można się spotkać z "castingami" na najemcę w przypadku szczególnie atrakcyjnych mieszkań, czy lokalizacji. W ten sposób wynajmujący mieszkania starają się znaleźć najemcę najmniej potencjalnie "kłopotliwego" (cokolwiek miałoby to znaczyć) w przyszłości. W Polsce casting na najemcę jest - co do zasady - zgodny z prawem ale pod warunkiem, że dyskryminuje się w ten sposób określonych grup lokatorów (np. ze względu na płeć, rasę, czy pochodzenie).

Wiele osób wynajmuje swoje mieszkania, także spółdzielcze. Powstaje w tym przypadku pytanie, czy czynsze ze spółdzielni należy wliczać do podstawy opodatkowania VAT z tytułu najmu nieruchomości. 

Czy najemca może odmówić właścicielowi wstępu do lokalu? Czy właściciel może wejść do niego o dowolnej porze? Prawo chroni obie strony umowy. Jednak zakres praw jest inny w przypadku awarii wywołującej szkodę lub zagrażającej bezpośrednio powstaniem szkody, a inny w odniesieniu do okresowego i doraźnego sprawowania kontroli nad nieruchomością.

Właściciele mieszkań przeznaczonych na wynajem nie mają pewności, ile powinien wynosić podatek od nieruchomości od takiego mieszkania. To bardzo ważna kwestia, bo mówimy o dwóch stawkach, które mogą mieć zastosowanie. W większości gmin, pierwsza taka stawka wynosi obecnie 33,10 zł za 1 metr kwadratowy, a druga - 1,15 zł za 1 metr kwadratowy. Różnica jest zatem ogromna. Dlaczego podatek od nieruchomości w kontekście wynajmu mieszkań jest problematyczny?

Rynek wynajmu mieszkań nie zwalnia. Rośnie liczba osób poszukujących nieruchomości na wynajem. Według danych ogólnopolskiej agencji nieruchomości homfi, na koniec lutego 2024 roku jest ich o prawie 30% więcej niż w grudniu 2023 roku. Czy w związku z tym obniżce uległa wysokość czynszów? Gdzieniegdzie tak ale w skali całego kraju czynsze wzrosły przeciętnie o 4 proc. (w porównaniu do początku zeszłego roku).

Mieszkania jednopokojowe (tzw. kawalerki) osiągają na rynku przeciętnie wyższą ceną 1 mkw. niż większe lokale. Potwierdzają to dane transakcyjne GUS. Mimo wyższego średniego kosztu nabycia 1 mkw., kawalerki pod wynajem okazują się najbardziej zyskowne. Wyższa średnia zyskowność, jaką zapewnia najem kawalerki sugeruje, że na rynku brakuje mieszkań pod wynajem o małych metrażach. Osoby, których nie stać na zakup małego mieszkania pod wynajem mogą skorzystać z crowdfundingu nieruchomościowego (tj. kupna udziałów w spółce inwestującej w nieruchomości).

Jaki kapitał trzeba zgromadzić by móc zostać rentierem? To zależy - przede wszystkim od zakładanej stopy zwrotu oraz potrzeb gospodarstwa domowego. W obliczeniach trzeba uwzględniać również konieczność zapłaty podatku i zgromadzenia pewnych rezerw „na czarną godzinę”. Przy założeniu stopy zwrotu z kapitału (netto) na poziomie 3% rocznie, majątek o wartości 5 mln zł może wygenerować 150 000 zł rocznego dochodu. Dla bardzo wielu rodaków taki pułap finansowy jest niedostępny. Dochód z nieruchomości może jednak pełnić rolę uzupełniającą i stabilizować budżet domowy. Wiele osób osiągających dochód z nieruchomości w sposób pasywny wybiera usługę zarządzania wynajmem. Sprawia ona bowiem, że zaangażowanie właściciela wynajmowanej nieruchomości (zwykle lokalu) jest minimalne.

Ceny najmu mieszkań nie rosną już tak gwałtownie jak w ostatnim czasie, ale nadal utrzymują się na wysokim poziomie. To spory problem dla studentów. Ile trzeba zapłacić za akademik? Ile za wynajęcie pokoju lub mieszkania w dużym akademickim mieście?

W II kwartale 2023 r. na rynku najmu więcej było przypadków obniżek czynszów lub ich stabilizacji niż podwyżek. Właściciele mieszkań często zmniejszali swoje oczekiwania, chociaż lokatorzy nie mogli liczyć na wielkie promocje – wynika z cokwartalnej analizy stawek na Nieruchomosci-online.pl. 

Warunki mieszkaniowe na rynku najmu w Polsce pogarszają się. Około 65% najemców wynajmuje zbyt małe mieszkanie. Tak wynika z szacunków HREIT opartych o dane Eurostatu za 2022 rok. To najgorsze statystyki w Europie.

Wynajem mieszkania dla rodziny będzie bardziej korzystny z punktu widzenia właściciela mieszkania jeśli podpisana umowa ma charakter najmu okazjonalnego lub instytucjonalnego. W przypadku takiego najmu, eksmitowany nie posiada bowiem prawa do mieszkania socjalnego i pomieszczenia tymczasowego. Mimo tego, eksmisja rodziny może się znacząco wydłużyć.

Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w marcu, w badanych miastach, opublikowano 19 tys. nowych, unikalnych ogłoszeń o wynajmie mieszkania. To największa liczba od kwietnia 2021 r. Ponadto marzec był drugim z rzędu miesiącem z przewagą spadków nad wzrostami stawek najmu. Dobrą informacją dla osób, które chcą się przenieść z mieszkania najmowanego do własnego jest znacząca poprawa dostępności kredytów hipotecznych. Zdolność kredytowa w porównaniu ze styczniem br. wzrosła przeciętnie o 20%.

Rynek nieruchomości w I kwartale 2023 r. złapał oddech. Odbicie z dołka potwierdza najnowsze badanie nastrojów, które przeprowadził portal ogłoszeniowy Nieruchomosci-online.pl. Jednak dopiero najbliższe miesiące pokażą, czy większa aktywność poszukujących przełoży się na większą liczbę transakcji.

Na czym polegają rozliczenia podatkowe i amortyzacja w przypadku najmu mieszkań w 2023 roku (zarówno w przypadku najmu prywatnego jak i najmu w działalności gospodarczej)? 

Wciąż, mimo szalejącej inflacji i wyraźnego wzrostu cen, istnieje możliwość kupna wykończonego mieszkania dwupokojowego za 300-400 tysięcy złotych. Pod jednym warunkiem. Ceny na tym poziomie są realne w miejscowościach poniżej 100 tysięcy mieszkańców. To właśnie w miastach o tej wielkości wartość zakupu mieszkań potrafi być nawet dwukrotnie niższa niż w dużych aglomeracjach. Biorąc dodatkowo pod uwagę wysokość stałych opłat takich jak czynsz i cena wynajmu, mniejszych o około 30 proc. w porównaniu z metropoliami, stopa zwrotu z inwestycji w miejscowości zamieszkiwanej przez ok. 30-50 tysięcy osób jest wyższa i następuje szybciej. 

“Bezpieczny Kredyt 2%”, nad którym pracuje rząd, ma być nie tylko 3-4 razy tańszy niż standardowy kredyt. Dzięki preferencyjnej “hipotece” zakup mieszkania ma być też 3 razy tańszy niż najem – wynika z szacunków HRE Investments. Będzie tak we wszystkich przebadanych 10 miastach w Polsce. 

O ile wynajmujący może podnieść czynsz za mieszkanie powołując się na inflację? Zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów, podwyżka czynszu o wskaźnik równy ubiegłorocznej inflacji nie wymaga dodatkowego uzasadnienia. Nawet wtedy jeśli przekroczony został lub zostanie limit rocznego czynszu na poziomie 3% wartości odtworzeniowej mieszkania. Z tego powodu czynsz płacony w ramach tradycyjnego najmu może wzrosnąć w 2023 roku o ponad 14%. Wprowadzenie większej podwyżki będzie wymagało uzasadnienia właściciela mieszkania. 
Zasada ta nie dotyczy lokali odpłatnie udostępnianych w ramach najmu okazjonalnego oraz instytucjonalnego - w tych przypadkach podwyżki czynszu mogą mieć dowolną wysokość pod warunkiem zgodności z umową.

Czynsze najmu ponownie urosły. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w styczniu były one średnio o 1,3% wyższe niż w grudniu i aż o 25% wyższe niż przed rokiem. Po kilku miesiącach względnej stabilizacji powrócił więc wyraźny wzrost. Trudno jednak przewidzieć jak długo to potrwa. Stopniowo rośnie bowiem liczba ogłoszeń o wynajmie. 

W jakim tempie, zdaniem deweloperów, będzie się rozwijał się w Polsce sektor najmu instytucjonalnego - PRS? Czy inwestorzy chcą nabywać budynki pod wynajem? 

Zainteresowanie zakupem nieruchomości w styczniu 2023  widocznie wzrosło, po trudnym dla branży 2022 roku. Rynek najmu odbił się po grudniowych spadkach. Jak się prezentują wyniki z początku 2023 roku?

Z początkiem roku zmieniły się zasady opodatkowania na rynku najmu. Prywatni wynajmujący nie mogą już rozliczać podatku na zasadach ogólnych, amortyzując koszty. Alternatywą może być umowa w formie najmu instytucjonalnego.