Tematy - Wymiar sprawiedliwości

Dokonane po 2017 r. powołania 1,5 tys. sędziów awansowanych do sądów wyższych szczebli lub wybranych spoza sądownictwa były wadliwe. To główne założenie dwóch projektów przygotowanych i przedłożonych 3 lutego 2025 r. jako rekomendacje dla Ministra Adama Bodnara przez działającą przy resorcie Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądownictwa i Prokuratury. Według jednej koncepcji sędziowie ci traciliby stanowiska na mocy samej ustawy, według drugiej - na mocy uchwał nowej KRS. Jednocześnie - jak przewidziano - nie zmieni się status 1,7 tys. powołanych w latach 2018-2025 młodych sędziów, zaczynających swoją drogę zawodową. Ich nominacje mają zostać potwierdzone, co uniemożliwi kwestionowanie w przyszłości statusu tej grupy. Oba projekty są fundamentalnie niezgodne z konstytucją; oba naruszają konstytucyjną zasadę niezawisłości i nieodwoływalności sędziów - ocenił w rozmowie z PAP konstytucjonalista dr hab. Jacek Zaleśny z Uniwersytetu Warszawskiego.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie w dniu 24 stycznia 2025 r. uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Koszalinie z czerwca 2023 r., skazujący zabójcę trzech kobiet Mariusza G. (zwanego "Krwawym Tulipanem") na dożywocie. Za pomocnictwo skazano cztery osoby. Sprawa musi zostać ponownie rozpoznana, bo wyrok wydała tzw. neo-sędzia Anna Rutecka-Jankowska - uznał Sąd Apelacyjny. Minister sprawiedliwości Adam Bodnar poinformował 28 stycznia 2025 r., że uchylenie do ponownego rozpoznania sprawy Mariusza G. nie oznacza, że wyjdzie on na wolność. Sąd Najwyższy informuje, że rośnie liczba spraw karnych, w których dochodzi do uchylenia prawomocnego orzeczenia tylko ze względu na kwestionowanie statusu sędziów powołanych po 2018 r.

Dużo zmian w prawie od 2025 roku. Zaczynają obowiązywać liczne nowe przepisy, które poprawią codzienne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Oto nowe regulacje wchodzące w życie na początku 2025 roku.

Wieczorem 19 grudnia 2024 r. wybuchła prawdziwa polityczna bomba. Rząd Węgier udzielił azylu politycznego byłemu wiceministrowi sprawiedliwości Marcinowi Romanowskiemu, podejrzanemu w śledztwie dot. Funduszu Sprawiedliwości. Wcześniej Sąd Okręgowy w Warszawie poinformował o wydaniu Europejskiego Nakazu Aresztowania posła. Sensacyjną wiadomość podał pierwszy adwokat Bartosz Lewandowski, pełnomocnik byłego wiceministra. Rzecznik Prokuratora Generalnego Anna Adamiak powiedziała tego samego dnia, że przyznanie Romanowskiemu prawa do azylu na Węgrzech nie może powstrzymać tego kraju od przeprowadzania procedury ENA.

Sejm nie ma kompetencji odwołać żadnego członka Krajowej Rady Sądownictwa, kadencje zasiadających w niej sędziów trwają do maja 2026 roku - mówi przewodnicząca KRS Dagmara Pawełczyk-Woicka.

W KRS zmieni się niemal wszystko; sędziowie awansowani przez obecną Radę wrócą na poprzednie stanowiska, a dwie nowe Izby Sądu Najwyższego zostaną zlikwidowane - powiedział w rozmowie z PAP prezes stowarzyszenia sędziów Iustitia Krystian Markiewicz. Organizacja ta kończy właśnie prace nad projektami reformującymi sądownictwo.

W dniu 5 czerwca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w wyroku, że reforma polskiego wymiaru sprawiedliwości z grudnia 2019 r. narusza prawo Unii Europejskiej. W ten sposób TSUE uwzględnił skargę Komisji Europejskiej wniesioną w kwietniu 2021 roku. Część zarzutów TSUE jest już nieaktualna - powiedział minister ds. UE Szymon Szynkowski vel Sęk. Nie znajdują się w nim tezy, które sprawiałyby, że musielibyśmy myśleć o nowelizacji ustawowej - dodał.

Do rozpatrywania projektu ustawy o sędziach pokoju sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka ma wrócić w ostatnim tygodniu kwietnia. Przewodniczący komisji Marek Ast (PiS) uważa, że projekt trafi być może na majowe posiedzenie Sejmu.

Wzmocniona ochrona prawna kuratorów sądowych, dodatki specjalne, nowe zasady nadzoru i odpowiedzialności dyscyplinarnej. To najważniejsze zmiany, jakie wprowadza reforma dotycząca tego zawodu. Weszła ona weszła w życie 5 kwietnia.

Nie wiem, czy projekt ustawy dotyczący sądów pokoju zostanie finalnie przyjęty w tej kadencji Sejmu. Będziemy to rozpatrywać, ale na razie nie ma opinii rządu do tego projektu – powiedział rzecznik rządu Piotr Müller. Ocenił, że projekt jest skomplikowany.

Wymiar sprawiedliwości

Neosędziowie - dwa projekty ustaw. Awanse będą anulowane a status młodych sędziów potwierdzony. Część wyroków może być podważona. Ekspert: fundamentalna niezgodność z konstytucją

Dożywocie za zabójstwo trzech kobiet: wyrok uchylony, bo orzekała tzw. neo-sędzia. Min. Bodnar: dalej jest stosowany areszt. SN: coraz więcej takich spraw

Prawna bomba na 2025! Nowe opłaty, e-Doręczenia i reorganizacja sądów – pełen przegląd zmian

Azyl polityczny dla M. Romanowskiego na Węgrzech [fakty i komentarze]

Szefowa KRS: Sejm nie może przerwać kadencji sędziów w KRS; kadencje trwają do maja 2026 roku

Reforma sądownictwa wg stowarzyszenia sędziów Iustitia: rewolucja w KRS i weryfikacja sędziów. Co z wydanymi już wyrokami?

TSUE: reforma polskiego wymiaru sprawiedliwości z 2019 roku narusza prawo UE

Sądy pokoju. Kiedy komisja wróci do pracy

Kuratorzy sądowi. Reforma weszła w życie

Sądy pokoju. Rzecznik rządu nie wie, czy ustawa będzie w tej kadencji