WIBOR

Niniejszy artykuł jest polemiką Marcina Bartczak, partnera kancelarii ITMA z fragmentem artykułu opublikowanego na naszym portalu pt. „Umowy z WIBOR-em coraz częściej podważane przez sądy. Kredyt w złotych bez odsetek i prowizji jak dla frankowiczów?” Śródtytuły i wyróżnienia tekstu pochodzą od redakcji portalu infor.pl.

Pod koniec 2024 roku Sąd Okręgowy w Suwałkach usunął z umowy złotowego kredytu mieszkaniowego stawkę WIBOR i marżę. To oznacza, że spłacie ma podlegać jedynie kapitał. Wyrok nie jest jeszcze prawomocny. Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE wskazują na możliwość badania przez sądy uczciwości ustalania wskaźnika WIBOR. Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu szykuje się do wytoczenia powództwa spółce GPW Benchmark, która ustala wskaźnik WIBOR. Czy złotówkowicze (tj. kredytobiorcy kredytów w złotówkach opartych o WIBOR), będą mieli darmowe kredyty jak frankowicze?

Dnia 22 stycznia 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach w sprawie o sygn. akt I C 332/24 wydał pierwszy w Polsce wyrok, którym ustalił nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu opartego o WIBOR oraz stosunku prawnego wynikającego z umowy pożyczki opartej o WIBOR zawartych w 2015 r. między Klientami Kancelarii, a poprzednikiem prawnym pozwanego Velo Bank S.A. (tj Getin Noble Bank S.A.) z powodu nieważności tychże umów. Z tego tytułu Sąd zasądził od pozwanego banku na rzecz powodów odpowiednia kwotę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Nadto, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wyrok jest nieprawomocny. Bank zapowiedział apelację, w dniu 19 lutego 2025 r. odebrał pisemne uzasadnienie wyroku, tak więc do dnia 5 marca 2025 r. ma czas na jej złożenie. Argumentację SO w Suwałkach przedstawia i komentuje Beata Strzyżowska radca prawny, która jest pełnomocnikiem procesowym powodów (kredytobiorców) w tej sprawie.

W artykule „Zamiast WIBOR-u w umowie kredytu konsumenckiego - stopa referencyjna NBP. Czy to legalne?” opublikowanym 30 stycznia 2025 r. na portalu Infor.pl pan Krzysztof Szymański, ekonomista, wyraża szereg wątpliwości co do wskaźników referencyjnych stosowanych w umowach kredytu ze zmiennym oprocentowaniem. Co ciekawe, mimo że autor czyni to z perspektywy ekonomisty, formułuje poglądy dotyczące legalności działań kredytodawców, które to zagadnienia należą do sfery prawa, nie ekonomii. Stąd powstała potrzeba, aby podniesione przez niego zastrzeżenia zostały przeanalizowane również z perspektywy prawnika.

Jeszcze kilka miesięcy temu byliśmy świadkami masowej rezygnacji banków z używania wskaźnika referencyjnego WIBOR jako podstawy do określania oprocentowania w umowach kredytów o zmiennym oprocentowaniu. Banki najprawdopodobniej uznały, że bezpieczniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie stopy referencyjnej NBP jako podstawy określania oprocentowania w nowych umowach kredytów konsumenckich.

Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej wybrał indeks WIRF- jako docelowy wskaźnik referencyjny, który ma zastąpić WIBOR - podano w komunikacie KS NGR. Finalna nazwa wskaźnika zostanie ustalona w toku dalszych prac. Decyzja KS NGR była spójna z przeważającymi opiniami uczestników rynku wyrażonymi w ramach dodatkowej tury konsultacji publicznych.

Jak podaje Związek Banków Polskich w Polsce w sądach toczy się już ok 1,1 tys. spraw dotyczących wskaźnika referencyjnego WIBOR w umowach kredytowych. W ciągu ostatnich 9 miesięcy liczba takich pozwów się podwoiła. Firma Grant Thornton ocenia w swojej analizie, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej będzie kluczowy dla losów tych pozwów i sytuacji finansowej kredytobiorców w złotówkach (tzw. złotówkowiczów). Ewentualna skala roszczeń tych kredytobiorców znacznie przekroczyłaby żądania frankowiczów.

Z uwagą zapoznaliśmy się z artykułem Pana K. Szymańskiego „Kwestionowanie kredytów opartych o WIBOR, jakie argumenty można podnieść przed sądem?”, opublikowanym 16 kwietnia 2024 r. na portalu Infor.pl. Autor, jako analityk rynków finansowych, dokonuje przełomowego „odkrycia” – stwierdza niereprezentatywność WIBOR-u oraz jego spekulacyjny charakter. Jest to jeden z całej serii artykułów ekonomistów (zarówno K. Szymańskiego, jak i innych), którzy działając ramię w ramię z kancelariami prawnymi starają się stworzyć iluzję, że działający od 30 lat wskaźnik referencyjny nie działa prawidłowo, a jego stosowanie w umowach to efekt zmowy banków, której celem jest osiągnięcie nieuzasadnionych zysków kosztem konsumentów. Do tego spisku, jak rozumiemy, dołączyli KNF, UOKiK i sądy, które to instytucje jednoznacznie potwierdzają prawidłowość WIBOR-u.

Działania KNF powinny mieć charakter wyprzedzający, aby chronić interesy banków, a także uczestników rynku finansowego. Już wielokrotnie KNF pokazała, że jej działania były opóźnione lub nietrafione. Przykładem takich działań może być chociażby wprowadzenie w 2022 roku restrykcyjnego sposobu wyliczania zdolności kredytowej w czasie, kiedy główny ruch na stopach procentowych już się dokonał, czy też rekomendacja związana z ograniczeniem udzielania kredytów walutowych wtedy, kiedy ryzyko zmiany kursu było niewielkie. Nawet nie warto wspominać o rekomendacjach co do samej konstrukcji umów walutowych, które po wielu latach okazały się niedozwolone – bo tutaj ewidentnie KNF zezwoliła na takie praktyki. Działania interwencyjne przeważnie następowały, kiedy już interwencja nie była konieczna. W stanowiskach KNF można znaleźć błędy interpretacyjne, za które banki zapłacą w przyszłości. Podobna sytuacja dotyczy stosowania klauzul awaryjnych w umowach kredytowych. Mimo że banki powinny zawierać w umowach klauzule, które mówią o sposobie postępowania w przypadku zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego (wtedy jedynym był WIBOR) już od 1 stycznia 2018 roku, to KNF dała bankom wytyczne dopiero w 2021.

Niezadowoleni kredytobiorcy coraz częściej kwestionują umowy oparte o wskaźnik referencyjny WIBOR. Okazuje się, że argumentów w oparciu o które można kwestionować WIBOR w umowach kredytowych jest całkiem sporo.  

Pewne jest tylko, że powinien być nowy wskaźnik referencyjny, który do końca 2027 roku całkowicie zastąpi WIBOR. Tymczasem Ministerstwo Finansów ma duże wątpliwości czy przygotowany nowy wskaźnik, WIRON, w dostatecznym stopniu chroni użytkowników, zwłaszcza zaciągających kredyty hipoteczne na rynku nieruchomości, przed ryzykami.

Kolejny rok nic się nie zmienia. Mimo zamiany krytykowanego wskaźnika WIBOR i sukcesywnej zamiany go na WIRON, kredyty hipoteczne udzielane przez banki w złotych należą do najdroższych w Europie – pod tym względem ustępują im tylko udzielane przez banki na Węgrzech.

Ekonomiści w kwestii naszych pieniędzy są zgodni: w pierwszej połowie 2024 r. nie będzie sensacji, a inflacja ustabilizuje się na poziomie 5-6 procent. Finansowe tsunami może jednak nastąpić w drugiej połowie roku gdy wróci VAT na żywność, a zwłaszcza jeśli rząd przestanie mrozić ceny energii elektrycznej i ciepła.

Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych (KS NGR) przesunął do końca 2027 roku termin konwersji istniejących umów i instrumentów stosujących WIBOR na nowy wskaźnik WIRON. Pierwotnie termin ten był ustalony na koniec 2025 roku. Publikujemy komunikat KS NGR w tej sprawie.

WIBOR. Sukcesy tzw. frankowiczów ośmieliły kredytobiorców złotówkowych do dochodzenia sprawiedliwości w sądach. W ich imieniu są wysyłane pierwsze pozwy przeciw bankom. W niedługim czasie należy spodziewać się kolejnych spraw, których przedmiotem będą wadliwe umowy, odwołujące się do wskaźnika WIBOR. Zawierają one  niedozwolone postanowienia, rażąco godzące w interesy konsumentów. Naruszenia polegają na niewykonaniu podstawowego obowiązku informacyjnego. Nie doręczając klientom regulaminu, na podstawie którego ustalany jest ww. wskaźnik, banki masowo łamały także art. 384 k.c. i art. 4 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Od października 2021 roku do września 2022 roku RPP podniosła stopę referencyjną aż 11 razy. Od tamtej pory stopa utrzymywała się na stałym poziomie i wynosiła 6,75 proc. Decyzje wrześniowe o spadku stół już teraz wysokość WIBOR. Jak wpłynie to na rynek nieruchomości? Czego mogą spodziewać się klienci?

Sąd Rejonowy w Poznaniu oddalił zażalenie banku i tym samym przychylił się do pozwu konsumenta o usunięcie wskaźnika WIBOR z umowy kredytu złotowego na czas trwania procesu. To bardzo dobra wiadomość dla wszystkich właścicieli kredytów złotowych. Czy zbliża się przełom w sporach o WIBOR?

Narodowy Bank Polski uważa, że, jeżeli w dużej części istniejących umów kredytowych z WIBOR-em nastąpi przejście na nowy wskaźnik referencyjny (prawdopodobnie WIRON) i zmiana ta zajdzie na drodze regulacyjnej (czyli przez wprowadzenie powszechnie obowiązujących przepisów prawa) - to istotne będzie zapewnienie braku uprzywilejowania którejkolwiek ze stron umów. W takim przypadku - zdaniem NBP - spread korygujący z rozporządzenia Ministra Finansów powinien być jednolity dla różnych produktów.

RPP nie zmieniła w kwietniu stóp procentowych. Po raz kolejny część kredytobiorców może jednak liczyć na spadek raty. W związku z czym i o ile?

Od kwietnia do grudnia 2022 r. średnia zdolność kredytowa singla zarabiającego 5.500 zł netto miesięcznie spadła o 42.860 zł. Ostatni miesiąc roku przyniósł nadzieję na odwrócenie negatywnego trendu. W grudniu ta sama osoba mogła pożyczyć już o 19.200 zł więcej w porównaniu do listopada. Zgodnie z raportem Barometr Hipoteczny tendencja ta dotyczy wszystkich badanych grup kredytobiorców.

Spadek oprocentowania powinien ulżyć kredytobiorcom jeszcze w bieżącym 2023 roku. Część zadłużonych już dziś obserwuje niższe raty, a jeśli wierzyć dostępnym prognozom, to dopiero początek. Szczególnie optymistyczne założenia znajdziemy w projekcie programu mieszkaniowego, nad którym pracuje rząd. Jeśli spełni się zapisany tam scenariusz, to raty kredytów mogą spaść nawet o około 1/3. 

Nawet około 700-800 tysięcy kredytobiorców wydawałoby dziś ponad połowę swojego wynagrodzenia na ratę złotowego kredytu mieszkaniowego – wynika z szacunków HRE Investments. Byłoby tak gdyby nie rządowe wakacje kredytowe. Te mogą zostać przedłużone jeśli nasze pensje nie będą wystarczająco szybko rosły, a RPP nie zacznie w 2023 roku obniżać stóp procentowych.

Ile wynoszą WIBOR 3M, WIBOR 6M i inne złotowe depozyty międzybankowe? Notowania z 3 marca 2023 r. i wcześniejszych dni (wyliczenia GPW Benchmark). Aktualne stawki WIBOR (także WIBID) są publikowane każdego dnia roboczego o godzinie 23:00 na stronie internetowej administratora stawek WIBID i WIBOR (gpwbenchmark.pl).