Podważenie podlegania ubezpieczeniom przez ZUS ma na celu wykazanie pozorności zawartej umowy, w celu skorzystania z zasiłku. Postępowanie tego rodzaju występuje najczęściej w przypadku umów o pracę, gdzie istnieją podejrzenia, że umowa została zawarta właśnie na potrzeby skorzystania z zasiłku. Przeprowadzane przez ZUS kontrole nie skupiają się jedynie na stwierdzeniu pozorności zawartej umowy, bo np. przy umowie o dzieło mogą dotyczyć przedmiotu zawartej umowy. Zakres kontroli obejmuje także osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.