Tematy - Sędziowie

Pozbawione podstaw jest przyjmowanie założenia, iż osoby powołane na stanowiska sędziowskie od 2018 r. nie są sędziami, a wydawane przez nich orzeczenia są orzeczeniami nieistniejącymi - napisał Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Marcin Wiącek w stanowisku przesłanym do premiera Donalda Tuska.

Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar powiedział 17 października 2024 r., że Komisja Wenecka zaleciła Polsce, by "spotkać się w połowie drogi" w sprawie tzw. neosędziów. Według niego, oceną konkretnych grup sędziów powinna się zająć nowa KRS, co - jego zdaniem - będzie możliwe po wyborach prezydenckich i jej powstaniu, czyli w 2026 roku.

Komisja Wenecka, organ doradczy Rady Europy do spraw prawa konstytucyjnego, oceniła, że nie można, bez indywidualnej oceny, usunąć wszystkich sędziów powołanych wadliwie w Polsce po 2018 roku. To główna teza opinii przyjętej 12 października 2024 r. podczas obrad w Wenecji i opublikowanej 14 października 2024 r. wieczorem. Publikujemy odnośnik do pełnej wersji tej opinii.

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar zapowiedział wprowadzenie instytucji "czynnego żalu", w ramach projektu ustawy regulującej status sędziów powołanych w oparciu o przepisy dotyczące KRS uchwalone w grudniu 2017 r. "Jeśli złożą oświadczenie i powiedzą, że to był ich błąd życiowy, to dobrowolnie wracają do sądu, w którym wcześniej orzekali" - powiedział minister.

Podstawowym kryterium weryfikacji statusu sędziów jest to czy dobrowolnie decydowali się oni na przejście przez procedurę awansową przed obecną Krajową Radą Sądownictwa, zdając sobie sprawę, że może ona być wadliwa - podkreślił 15 lipca 2024 r. Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar.

W wyroku z 8 maja 2024 r. w sprawie C-53/23 [Asociaţia „Forumul Judecătorilor din România” (Stowarzyszenia sędziów i prokuratorów rumuńskich)], Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że prawo Unii nie nakłada obowiązku przyznania stowarzyszeniom zawodowym sędziów lub prokuratorów prawa kwestionowania decyzji związanych z ich powoływaniem. A zatem państwa członkowskie UE nie muszą gwarantować stowarzyszeniom zawodowym sędziów lub prokuratorów prawa kwestionowania każdej decyzji dotyczącej ich powoływania.

Zasady wynagradzania sędziów, określone w ustawie okołobudżetowej na 2023 r., są niezgodne z konstytucją - orzekł 8 listopada 2023 r. Trybunał Konstytucyjny, który uznał niekonstytucyjność trzech przepisów z tej ustawy odnoszących się również do sędziów SN i TK.

Sędziowie

RPO prof. Wiącek do premiera: sędziowie powołani od 2018 r. są pełnoprawnymi sędziami, a ich orzeczenia są skuteczne

Minister Bodnar zapowiada: czynny żal nie będzie wdrożony wobec tzw. neosędziów. Używanie tego pojęcia to "przekłamanie w debacie publicznej"

Komisja Wenecka: nie można zbiorowo usunąć sędziów powołanych w Polsce po 2018 r. [Treść opinii] Możliwa tylko indywidualna weryfikacja przez organ niezależny od rządu

Czynny żal, czyli rozgrzeszenie dla sędziów. Nowa instytucja ma pomóc uzdrowić sądownictwo, poprzez cofnięcie części awansów

Weryfikacja sędziów. Minister Bodnar: jest jedno podstawowe kryterium, czy mieli świadomość wadliwości procedury awansowej

TSUE: Prawo UE nie daje stowarzyszeniom sędziów lub prokuratorów ogólnego prawa kwestionowania decyzji związanych z ich powołaniem

Wyrok TK: zasady wynagrodzeń sędziów są niekonstytucyjne