Tematy - Prawa więźnia

Prawo do telefonowania przez więźniów zostało ograniczone, mimo zmian w Kodeksie karnym wykonawczym z 2022 r., które miały przynieść efekt odwrotny. Przepisy miały chronić osoby pozbawione wolności w zakresie korzystania z telefonów, bo wcześniej minimalnych gwarancji nie było. Jednak, w ocenie RPO, większość dyrekcji więzień i aresztów potraktowała zapis dosłownie, ustalając liczbę dozwolonych połączeń tygodniowo na jedno, co godzi w podstawowe prawa więźniów.

Zdaniem służby więziennej decyzja dyrektora więzienia o dystrybucji posiłków przez okna w drzwiach celi podyktowana jest przede wszystkim względami bezpieczeństwa i porządku.

Więzień powinien mieć możliwość codziennych spacerów poza godzinami jego pracy. Plan spacerów w danym areszcie musi zostać skonstruowany w taki sposób, aby gwarantował realizację prawa do spaceru.

RPO zadał Sądowi Najwyższemu pytanie prawne dotyczące badania skargi więźnia na decyzję: prezesa sądu, sędziego penitencjarnego, dyrektora zakładu karnego i aresztu śledczego, dyrektora okręgowego i generalnego Służby Więziennej, komisji penitencjarnej oraz kuratora sądowego. Czy skargi należy badać wyłącznie pod kątem formalnym, czy także merytorycznym?

Odizolowanie więźnia z podejrzeniem gruźlicy od współmieszkańców celi powinno nastąpić już w dniu ujawnienia tych podejrzeń. Są oni bowiem najbardziej narażeni na zakażenie.

RPO interweniował w sprawie skazanego, któremu nie pozwolono odejść od stolika w celu spędzenia czasu z jego dziećmi w kąciku zabaw więziennej sali widzeń. Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym jest to możliwe za zgodą funkcjonariusza.

Więzień pokrzywdzony działaniami swojego adwokata nie ma dostępu do akt postępowania dyscyplinarnego. Prawo takie przysługuje każdemu pokrzywdzonemu będącemu na wolności. Zdaniem RPO jest to niedopuszczalne różnicowanie praw pokrzywdzonych i stanowi naruszenie prawa do sądu.

Regulaminy więzień często są sprzeczne z prawem. RPO zwraca uwagę Dyrektora Generalnego Służby Więziennej na odzież nieadekwatną do temperatury otoczenia, brak napojów w trakcie spaceru w upały, uniemożliwienie zabawy z dzieckiem podczas widzenia i brak możliwości korzystania z komputera tymczasowo aresztowanych.

Zdaniem Rzecznika Paw Obywatelskich wydawanie więźniom posiłków przez otwór w drzwiach cel mieszkalnych narusza ich godność. Nie może stanowić to zasady. Taka procedura powinna być stosowana wyłącznie wówczas, gdy przemawiają za tym szczególne względy ochronne.

Zgodnie z Kodeksem karnym rozmowa więźnia ze swoim reprezentantem, obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym, odbywa się poufnie. Czy kontroli służby więziennej nie podlegają także kontakty z przedstawicielem reprezentującym osadzonego przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (ETPC), który nie należy do samorządu prawniczego?

Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że zalecenia penitencjarno-ochronne Służby Więziennej nie mogą ingerować w prawa więźniów. Nie mogą być stosowane w sposób nadmierny i nieuzasadniony.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich decyzja o udziale w komunii córki pod konwojem funkcjonariusza Służby Więziennej powinna należeć do więźnia i jego rodziny.

Więzień, który otrzymuje przepustkę losową na pogrzeb bliskiej osoby, powinien zostać uprzedzony o warunkach przepustki już w decyzji o zgodzie na nią. Więźniowie jeżdżą na pogrzeb w kajdankach, odzieży więziennej i pod strażą. Taka informacja mogłaby wpłynąć na zmianę decyzji o uczestnictwie w pogrzebie.

Prawa więźnia

Prawo do telefonowania przez więźniów - RPO interweniuje w sprawie drastycznego ograniczenia

Wydawanie posiłków więźniom przez okno w drzwiach celi - względy bezpieczeństwa

Praca więźnia a prawo do spaceru

Skargę więźnia można badać po względem merytorycznym - RPO

Odizolowanie więźnia z podejrzeniem gruźlicy

Kącik zabaw więziennej sali widzeń - czas skazanego z dziećmi

Więzień pokrzywdzony przez adwokata bez dostępu do akt postępowania dyscyplinarnego - RPO

Regulamin więzienia a prawa więźnia

Wydawanie posiłków więźniom przez otwór w drzwiach narusza godność - RPO

Rozmowa więźnia ze swoim reprezentantem niebędącym adwokatem ani radcą prawnym - ETPC

Zalecenia penitencjarno-ochronne nie mogą ingerować w prawa więźniów - RPO

Decyzja o udziale w komunii córki powinna należeć do więźnia i jego rodziny - RPO

Przepustka dla więźnia na pogrzeb - uprzedzenie o kajdankach, odzieży więziennej i straży