Tematy - Pracownik, Obowiązek pracodawcy - INFOR.PL

Dobry szef to osoba z zawodowym i życiowym doświadczeniem, mentor, który potrafi inspirować do działania, a pojawiające się problemy są od tego, aby wspólnie je rozwiązać. W zarządzaniu zespołem ważny jest autorytet. A ten buduje się nie poprzez stanowisko, ale markę osobistą. Ci, którzy zostają szefami, o tą ostatnią powinni dbać szczególnie.

Zgodnie z prawem pracownicy do środy 30 września powinni wykorzystać zaległy urlop z 2019 roku. Co więcej, pracodawca może im to nakazać bez ich zgody. Taka możliwość została sformalizowana w przepisach tarczy antykryzysowej. Z kolei nieudzielenie pracownikowi należnego urlopu może kosztować pracodawcę nawet 30 tysięcy złotych grzywny.

Światowy raport Leesman jako jedną z głównych przyczyn dyskomfortu w pracy wskazuje hałas. W nowych biurach tylko 33% pracowników jest zadowolonych z poziomu dźwięków otoczenia, podczas gdy dla 74 % ten aspekt ma kluczowe znaczenie. Pomóc może akustyczna adaptacja przestrzeni.

Pracownicy obniżają swoją efektywność poprzez błędy żywieniowe - tak wynika z najnowszego badania "Żywieniowe nawyki pracujących Polaków". Coraz więcej firm staje przed potrzebą budowania bezpiecznego i zdrowego miejsca pracy w dobie koronawirusa oraz zachowaniem zdrowia pracowników.

Green HRM, czyli “zielone” zarządzanie zasobami ludzkimi, to kluczowe narzędzie we wprowadzaniu zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie, które dąży do realizacji celów zielonej gospodarki. Jest to element zarządzania zasobami ludzkimi uwzględniający kontekst ekologiczny jako podstawę decyzji kadrowych. Element ważny, ponieważ na budowę zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa największy wpływ mają ludzie - sukces firmy zależy właśnie od świadomości pracowników, działań, wiedzy oraz ich wykorzystania. Głównym celem GHRM jest kształtowanie wrażliwości ekologicznej zatrudnionych, proekologicznego środowiska pracy i ekologicznie odpowiedzialnych postaw pracowników, które to następnie są przenoszone do życia prywatnego.

Nagrywać, nie nagrywać? Większe poczucie bezpieczeństwa czy ograniczenie wolności? Kwestie monitoringu wizyjnego w miejscu pracy od lat budzą kontrowersje. Z jednej strony mogą uchodzić za narzędzia mające na celu ograniczać wolność pracowników i potwierdzać ograniczonych brak zaufania do pracowników, z drugiej, często są rozumiane jako forma bezpieczeństwa, szczególnie w przypadku dużych zakładów pracy czy też branży handlowej.

Na jakich zasadach można przenieść pracownika samorządowego do pracy w innej jednostce, zgodnie z rozwiązaniami tarczy antykryzysowej?

Koronawirus niewątpliwie zmienił rynek pracy. Czy nadal jest to rynek pracownika? A może teraz prym wiodą pracodawcy? Okazuje się, że nie jest to takie czarno-białe.

Tylko do 30 września pracodawca ma czas, aby udzielić pracownikowi zaległy urlop. W przeciwnym przypadku poniesie karę, a grzywna wynosi od 1 tyś. do nawet 30 tyś złotych.

30 września 2020 r. upływa termin na wykorzystanie zaległych urlopów wypoczynkowych. Urlop zaległy to urlop uzyskany w poprzednich latach. Czy Tarcza antykryzysowa zniosła ten termin?

Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw rośnie, ale to tylko mniej niż połowa całego obrazu rynku pracy. Dane ZUS nadal pokazują negatywne tendencje. Jest za wcześnie na ogłaszanie końca problemów na rynku pracy.

Pandemia mocno zmieniła rynek pracy. Obecnie na znaczeniu zyskują branże umożliwiające skuteczniejsze działania w kwestii narzucanych ograniczeń. W czołówce najbardziej poszukiwanych zawodów znaleźli się przedstawiciele takich profesji jak m.in. specjalista ds. BHP i ekspert ds. e-commerce. Digital manager i business intelligence są również wysoko w zestawieniu.

Epidemia koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19 spowodowała, że bardzo wielu pracowników zaczęło pracować zdalnie poza stałym miejscem pracy. Przepisy zawarte w tzw. tarczach antykryzysowych również dają możliwość skorzystania z tej formy zatrudnienia. Kluczowym aspektem jest tu okoliczność, że praca zdalna pozwala na zachowanie przez pracowników bezpiecznego dystansu społecznego. Warto jednak wskazać, że umożliwienie pracownikowi pracy zdalnej również poza granicami kraju, w którym osoba ta zwykle wykonuje swoją pracę, może wiązać się zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy z dodatkowymi konsekwencjami w zakresie podatków, ubezpieczeń czy też spraw związanych z szeroko rozumianymi kwestami imigracyjnymi.

W trakcie trwania pandemii COVID-19 65% polskich firm przeszła na pracę zdalną . Obecnie dziewięć na dziesięć z nich przygotowuje się na choćby częściowy powrót do biura jesienią . Aby zapewnić bezpieczne wznowienie normalnego trybu działania pracodawcy musieli znacznie przearanżować przestrzeń biurową i wdrożyć stosowne środki ochrony. Wciąż jednak ponad 40% Polaków obawia się powrotu do biura. Jak zminimalizować te obawy i czuć się bezpiecznie w miejscu pracy?

Aplikacja "Mind The Gap" wykorzystywana przez brytyjskie przedsiębiorstwo kolejowe Network Rail ma informować, kiedy pracownicy nie zachowują należytego dystansu społecznego. W swoim działaniu program wykorzystuje technologię Bluetooth.

Nadchodząca jesień oraz wciąż trwająca pandemia COVID-19 spowodowały, że wielu pracodawców zastanawia się nad zaszczepienie swoich pracowników na grypę. Niektórzy pracodawcy robią to dobrowolnie, niektórzy są do tego zobowiązani przepisami prawa. W związku tym pojawiają się pytania: czy zakup szczepionek na grypę stanowi przychód podatkowy (PIT) tych pracowników i czy należy również ten przychód oskładkować (ZUS)?

W formie organizacji wielopodmiotowych (grup spółek) w zdecydowanej większości działają pracodawcy, co skutkuje tym, że w niektórych obszarach indywidualnego i zbiorowego prawa pracy zachwiany zostaje tradycyjny model funkcjonowania podmiotów prawa pracy, a to może niekorzystnie wpływać na interesy pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli.

Jeżeli w ramach akcji marketingowej nagrodę otrzymuje osoba dokonująca w imieniu swojego pracodawcy określonego poziomu zakupów, powstały po jej stronie przychód nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). W przypadku bowiem gdy dodatkowe świadczenie uzyskuje osoba dokonująca zakupów na rachunek osoby trzeciej, nie mamy do czynienia ze sprzedażą premiową.

Niezbędne są szkolenia dla pracowników jednostek samorządu terytorialnego. Zaczynając od marszałków, starostów, wójtów, burmistrzów, prezydentów, radnych, poprzez wiceprezydentów, dyrektorów, a kończąc na szeregowych pracownikach.

Przedsiębiorcy niedostatecznie odrobili lekcję, jaką była dla rynku pandemia. 3,3 na 5 – to ocena jaką pracownicy wystawili swoim firmom za działania w obszarze zdrowia i samopoczucia. Zmieniły się też oczekiwania zatrudnionych - w nowej rzeczywistości pracujący stawiają przede wszystkim na elastyczne podejście do czasu i miejsca wykonywania pracy oraz usługi medyczne.

Pracodawcy starają się przechować pracowników, zdając sobie sprawę, że systemowe problemy polskiego rynku pracy nie zniknęły i brak siły roboczej jest i będzie zjawiskiem długookresowym

Tylko do końca sierpnia firmy mogą składać wnioski o dofinansowanie projektów, które poprawią bezpieczeństwo pracy i zmniejszą niekorzystne oddziaływanie szkodliwych czynników w pracy. Łącznie na ten cel przeznaczono 50 mln zł, które trafią do pracodawców.

Działania skoncentrowane na obniżeniu wydatków związanych z powierzeniem pracy są uznawane za optymalizację kosztów zatrudnienia. Ma to szczególne znaczenie w czasie kryzysu, kiedy podmioty zatrudniające poszukują rozwiązań, które pozwolą im przetrwać w trudniejszej biznesowo rzeczywistości. Towarzyszy temu przede wszystkim wybór najkorzystniejszej formy współpracy lub jej zmiana, ale też możliwość czasowego ograniczenia uprawnień osób już zatrudnionych (m.in. przez zawieszenie przepisów wewnątrzzakładowych) czy korzystania z pracowników obcych (najczęściej w ramach pracy tymczasowej lub outsourcingu).

Pandemia koronawirusa zmieniła rynek pracy, a w zasadzie stała się papierkiem lakmusowym dla pracodawców, zwłaszcza tych, który deklarowali realizację strategii wellbeing w firmie. Bo niezależnie od sytuacji rynkowej oraz tego, czy aktualnie funkcjonujemy w „erze pracownika” czy też „erze pracodawcy”, pracownicy to podstawowy kapitał każdej firmy. Dlatego trzeba dbać o ich samopoczucie, czyli dobrostan.

Jak koronawirus wpłynął na rynek pracy w Polsce? Mamy do czynienia z rynkiem pracownika czy pracodawcy? Wydaje się, że obie te skrajności funkcjonują jednocześnie, a wszystko zależy od konkretnej branży.

Jest światełko w tunelu. Poprawia się sytuacja na rynku pracy, niemal co piąta firma planuje zwiększyć zatrudnienie - wynika z najnowszej edycji badania „KoronaBilans MŚP”. W poprzedniej edycji badania takie deklaracje składało 14,8 proc. firm.

Rynek pracy dotkliwie odczuł skutki wprowadzonych obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa, ale pracodawcy stosunkowo szybko przystosowali się do nowych warunków, co powinno skutkować stopniowym odbiciem w kolejnych miesiącach. Czy tak się stanie?

Praca zdalna funkcjonowała w naszej praktyce gospodarczej już od dłuższego czasu, często nieformalnie, bez określonej ustawą formy telepracy /art. 67(5) Ustawy Kodeks pracy/, ale z początkiem marca 2020 r. zyskała jednak zupełnie inny, zdecydowanie bardziej masowy charakter. Zmagania z pandemią Covid-19 spowodowały, że w wielu miejscach pracy, w przypadku pracowników biurowych, telepraca stała się powszechnym zjawiskiem. Przepisy tzw. tarcz antykryzysowych umożliwiły pracodawcy wprowadzenie formalnie trybu pracy zdalnej. Pracownik w trybie pracy na odległość może pojawiać się w biurze – siedzibie pracodawcy regularnie (np. raz, dwa razy w tygodniu), ale może też tygodniami świadczyć pracę z domu. Pojawia się zatem pytanie - w jakiej formie należy wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi świadczącemu pracę zdalnie, jeśli zajdzie taka potrzeba. Z różnych powodów nie zawsze będzie możliwe wezwanie pracownika do stawienia się w siedzibie pracodawcy i wręczenie mu dokumentu w trakcie bezpośredniego spotkania (mimo, że przepisy tzw. tarcz antykryzysowych dopuszczają taką możliwość). Jak zatem można ten proces przeprowadzić?

Minister Rozwoju udzielił 14 sierpnia 2020 r. wyjaśnień odnośnie sposobu obliczana wartości referencyjnej zatrudnienia dla ustalenia statusu mikro, małego i średniego przedsiębiorcy dla potrzeb przyznania subwencji finansowej z programu rządowego Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm.

Pracodawca może przerwać zatrudnionemu urlop, jeżeli nastąpiły szczególne okoliczności nieprzewidziane wcześniej. W takiej sytuacji pracodawca ma jednak obowiązek zwrócić pracownikowi poniesione koszty. Jeśli ten odmówi powrotu z urlopu, w skrajnych przypadkach może zostać zwolniony dyscyplinarnie.

W związku ze zmianami organizacyjnymi pracy urzędu podjęto decyzję o zmniejszeniu etatów pracowników obsługi. Nie zmieniono im jednak zakresów czynności i zachowano dotychczasową ilość obowiązków. Jakie konsekwencje grożą pracodawcy? Jakimi kryteriami powinien kierować się pracodawca przy typowaniu pracowników do redukcji etatów?

Nasi pracownicy w związku z rozwiązaniem umów o pracę we wrześniu 2020 r. uzyskają prawo do odprawy emerytalnej z Kodeksu pracy, odprawy z ustawy o zwolnieniach grupowych i odprawy dodatkowej z postanowień wewnątrzzakładowych. Czy ograniczenie wysokości odpraw (art. 15gd ustawy o COVID-19) dotyczy każdej z nich odrębnie czy wszystkich łącznie wypłaconych w tym samym terminie płatności?

Monitoring poczty służbowej oraz jej czytanie przez pracodawcę budzi wiele emocji. Niemniej jednak Urząd Ochrony Danych Osobowych stoi na stanowisko, że pracodawca może kontrolować służbową pocztę elektroniczną pracownika, ale musi najpierw poinformować o prowadzeniu monitoringu poczty.

Jak rozpoznać sytuację, kiedy z pracownika zmieniamy się w pracoholika? Dlaczego to nam nie służy i jak sobie z tym radzić?

Pracoholik to nie pracownik idealny, ale osoba potrzebująca pomocy i wsparcia - wskazuje psycholog ze Szpitala Miejskiego nr 4 w Gliwicach Justyna Soroka. W ocenie ekspertki, obchodzony w środę Dzień Pracoholika może być okazją do zastanowienia nad rolą, jaką w naszym życiu odgrywa praca.

55% badanych pracowników (Badanie ARC Rynek i Opinia na zlecenie Gumtree.pl, przy współpracy z Randstad Polska, 2020) wskazało, że w trakcie home office najbardziej rozprasza ich przeglądanie Internetu lub oglądanie telewizji. Skutkiem tego rozpraszania są często dłuższe godziny pracy. Wiele firm planuje przedłużyć pracę zdalną do jesieni, dlatego przed managerami stoi trudne zadanie. Zadbać o pracowników, aby byli oni tak samo efektywni i zaangażowani w pracę, jak przed pandemią. Warto postawić na różne techniki, które nie tylko odstresują zespół, ale też zmobilizują do pracy.

W pierwszej połowie 2020 roku, mimo zawirowań z powodu koronawirusa i problemów z tym związanych, które stały się udziałem wielu firm, w branży IT oferowane zarobki wzrosły w porównaniu do tego samego okresu 2019 r.

Czy pracodawca może pytać pracownika o kierunek wakacyjnego wyjazdu? W jakich przypadkach pracownik powinien poinformować pracodawcę o tym, gdzie wybiera się na urlop?

BHP - to wszystkim znany skrót określający zbiór zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, mających na celu kształtowanie odpowiednich warunków pracy. Na straży ich przestrzegania stoi Państwowa Inspekcja Pracy, a podstawowym aktem prawnym określającym prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców, jest Kodeks Pracy. W wielu przedsiębiorstwach właściciel firmy nie zajmuje się zasadami BHP osobiście, delegując do tego odpowiednich specjalistów czy pracowników. W takim wypadku pojawia się zagadnienie, kto powinien odpowiadać za przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

W czasach pandemii praca zdalna pozwoliła na utrzymanie działalności firm w wielu branżach. I choć początkowo podchodzono do tego modelu z lekka obawą, szybko okazało się, że jest on korzystny zarówno dla pracodawców jak i pracowników. Teraz jest szansa, że pojawi się w Kodeksie Pracy.

Wsparcie przysługuje osobom, które straciły pracę po 15 marca lub kiedy umowy na czas określony wygasły po tym terminie.

Nowe zasady dotyczą delegowania pracowników do innych państw członkowskich. Firmy będą miały trudność z ustaleniem do jakich zasad mają się stosować, gdzie wysyłać dokumenty czy w jakim miejscu uzyskać informacje o lokalnych regulacjach dotyczących wymaganych warunków pracy.

Rząd proponuje, aby minimalne wynagrodzenie za pracę w 2021 r. wyniosło 2800 zł, a stawka godzinowa – 18,30 zł – poinformowało 28 lipca 2020 r. Centrum Informacyjne Rządu.

Informatycy są stale poszukiwani przez pracodawców. Z tego powodu wiele osób zastanawia się nad przejściem do IT z innych branż. Czy jednak każdy może się przebranżowić? Na jakie wydatki trzeba się przygotować i ile można zarobić w nowym zawodzie?

Przed wybuchem pandemii COVID-19 zasady rozwiązywania umów o pracę i zmiany ich istotnych elementów takich jak: wymiar czasu pracy czy wysokość wynagrodzenia opierały się na ściśle określonej zasadzie, były zwięzłe i klarowne. Potrzeba minimalizowania negatywnych skutków pandemii wymusiła wprowadzenie kolejnych wersji tak zwanej Tarczy antykryzysowej, czyli ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: Tarcza). Przepisy tego aktu zdecydowanie urozmaiciły regulacje pracownicze, zwłaszcza te w zakresie dopuszczalności zmiany warunków zatrudnienia, a także przypomniały o innych rozwiązaniach, już dotychczas dopuszczalnych, ale nie tak popularnych.

Pojęcie rezydencji podatkowej jest kluczowym czynnikiem pozwalającym określić obowiązek podatkowy zagranicznego pracownika. Wskazuje nam, w którym Państwie pracownik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu oraz to, jakiego rodzaju dochód zagraniczny zostanie objęty obowiązkiem opodatkowania w danym państwie.

22% zatrudnionych Polaków odczuwa duże zadowolenie ze swojej pracy. W jakiej części Polski jest najwięcej tych osób? Mieszkają w miastach czy na wsiach? To głównie kobiety czy mężczyźni? Jakie branże i stanowiska wiążą się z wyższa satysfakcją z pracy i co na nią wpływa?

W połowie przedsiębiorstw i instytucji co najmniej jedna piąta pracowników będzie na stałe pracowała zdalnie. Koronawirus wymusił bowiem gwałtowną reorganizację sposobu pracy w przedsiębiorstwach, a najprawdopodobniej też wpłynie na konieczność dostosowania prawa. Zwiększył także rolę firm w kształtowaniu prozdrowotnych nawyków pracowników.

Przepisy tzw. Tarcz antykryzysowych, choć zorientowane są na pomoc społeczeństwu, w rzeczywistości stwarzają duże problemy interpretacyjne, a przeciętny obywatel lub przedsiębiorca często nie jest w stanie zrozumieć, czy przysługuje mu pomoc i jak się o nią ubiegać. Podobnie jest w przypadku warunków skorzystania ze świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy przyznawanych w formie wypłaty z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników oraz środków na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne przysługujących przedsiębiorcy zatrudniającemu cudzoziemców objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, o jakim mowa w art. 15g ust. 1 ustawy COVID-19. W tym zakresie, z uwagi na liczne niejasności i wątpliwości przedstawiane przez przedsiębiorców, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zwrócił się do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych.

Analizowany przepis zalicza się do katalogu przestępstw przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową. Kiedy mamy do czynienia z niniejszym przestępstwem, kto może być jego sprawcą i jaką karę ustanowił ustawodawca?

Pracownik, Obowiązek pracodawcy

5 pytań, które powinien zadać sobie każdy młody szef

Zaległy urlop tylko do 30 września. Teraz udzielany także bez zgody pracownika

Za głośna praca w biurze. Sprawdź co zrobic

5 błędów żywieniowych popełnianych przez pracowników

Green HRM - “zielone” zarządzanie zasobami ludzkimi. Sposób na zrównoważony rozwój firmy

Monitoring wizyjny w miejscu pracy - jakie są prawa a jakie obowiązki pracodawców?

Przeniesienie pracownika samorządowego do pracy w innej jednostce

Jak koronawirus zmienił rynek pracy?

Nawet 30 tyś kary za nie udzielenie urlopu pracownikowi

30 września 2020 r. upływa termin na wykorzystanie zaległych urlopów

Przedsiębiorcy zatrudniają więcej pracowników, ale to nie koniec kłopotów

Kogo obecnie szukają pracodawcy? Na czele zestawienia widać spore zmiany [BADANIE]

Pracownik świadczy pracę zdalną za granicą - skutki podatkowe i prawne

Ponad 40% pracowników obawia się powrotu do biura

Aplikacja skontroluje, czy pracownik zachowuje odległość

Zakup szczepionek na grypę dla pracowników – co z PIT i ZUS?

Prawo holdingowe należy uzupełnić zmianami w prawie pracy [OPINIA]

Zakupy pracownika w imieniu pracodawcy a sprzedaż premiowa – rozliczenie PIT

Szkolenie pracowników jako niezbędny element wdrożenia Compliance w JST

Wellbeing: pracodawcy nie zdali jeszcze egzaminu z pandemii

Brak pracowników może być zjawiskiem długofalowym

Nawet 210 tyś, dotacji dla małej firmy na bezpieczeństwo pracy

Optymalizacja kosztów zatrudnienia – jak przetrwać w kryzysie

Dobrostan pracowników w czasie pandemii - czym jest wellbeing?

Rynek pracy w czasie epidemii to rynek pracownika czy pracodawcy?

Oddech na rynku pracy. Firmy szukają pracowników

COVID-19 wyhamował rynek pracy w II kwartale

Wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi pracującemu zdalnie - forma, procedura, złożenie

Subwencja z Tarczy Finansowej PFR - jak obliczyć wartość referencyjną zatrudnienia

Kiedy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego

Konsekwencje zmniejszenia wymiaru etatu pracownika urzędu

Jak stosować ograniczenie odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego na podstawie ustawy o COVID-19

Czy pracodawca może czytać pocztę służbową pracownika?

Nie każdy, kto dużo pracuje - jest idealnym pracownikiem

Pracoholik nie jest idealnym pracownikiem. Dzień Pracoholika 2020

Jak się nie rozpraszać podczas pracy zdalnej?

Zarobki programistów, informatyków i innych specjalistów IT w 2020 r.

Czy pracownik musi ujawniać dokąd wybiera się na urlop?

Odpowiedzialność pracodawcy a odpowiedzialność pracowników w zakresie BHP w zakładzie pracy

Praca zdalna na stałe w Kodeksie Pracy? To możliwe

Jeszcze można składać wnioski o dodatek solidarnościowy

Delegujesz pracowników za granicę? Obowiązują już nowe unijne przepisy

Płaca minimalna w 2021 roku

Rośnie zapotrzebowanie na informatyków - jak się przebranżowić?

Obniżenie wymiaru etatu lub wynagrodzenia za pracę oraz inne zmiany w stosunkach pracy w czasie pandemii

Rezydencja podatkowa zagranicznego pracownika – jak ją określić, jaki ma wpływ na wypłacane wynagrodzenie?

Kto w Polsce jest najbardziej zadowolony ze swojej pracy?

Kapitał zdrowia pracowników – czy koronawirus to tylko zagrożenie?

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników (cudzoziemców) - wyjaśnienia MRPiPS

Niezawiadomienie o wypadku lub chorobie zawodowej jako przestępstwo

Optymalizacja kosztów zatrudnienia – jak przetrwać w kryzysie