Praca w szczególnych warunkach

Wielu pracowników, zwłaszcza tych wykonujących zawody wymagające znacznego wysiłku fizycznego lub psychicznego, rozważa możliwość wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej. Choć takie rozwiązanie nie jest dostępne dla wszystkich, określone grupy zawodowe mogą skorzystać z tzw. emerytury pomostowej. Aby móc ubiegać się o to świadczenie, trzeba jednak spełnić szereg warunków. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje na temat emerytury pomostowej.

Od 1 stycznia 2024 r. wejdą w życie przepisy, które zmienią ustawę o emeryturach pomostowych. Przyszli emeryci nie będą musieli udowodniać rozpoczęcia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r., a wykonywanie takiej pracy mogli (będą mogli) zacząć po 31 grudnia 2008 r. Dzięki temu prawo do emerytury pomostowej będą nabywały kolejne roczniki. Czym jest praca w trudnych warunkach? Jacy płatnicy składają ZUS ZSWA?

ZUS ZSWA 2022 - do kiedy należy złożyć informację o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze za 2021 rok? Jak wypełnić ZUS ZSWA?

Aktualnie obowiązujący system emerytalny wskazuje na kilka możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy, stażu pracy, osiągniętego wieku, system emerytalny przewiduje różne możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. Kiedy i kto może to zrobić?

Za pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze należy opłacać składki na Fundusz Emerytur Pomostowych. Do 1 kwietnia 2019 r. należy przekazać do ZUS druk ZUS ZSWA.

Prace o szczególnym charakterze to prace wyma­gające od pracowników szczególnej odpowiedzial­ności oraz szczególnej sprawności psychofizycz­nej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicz­nemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniej­sza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.

Pracodawca zobowiązany jest dbać o swoich pracowników podczas upałów. Pracownikom przysługują zimne napoje, przerwy w pracy czy skrócenie czasy pracy.

Przepisy Kodeksu pracy stanowią, że nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Oznacza to, że kobieta w pracy nie może wykonywać każdej pracy, a rodzaje pracy, przy których nie wolno zatrudniać kobiet powinny być wymienione w regulaminie pracy.

Przeniesienie pracownika do innej pracy nie jest zmianą stosunku pracy zawartego na podstawie umowy o pracę.

Przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane (praca w ruchu ciągłym), może być stosowany system czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin.

Obowiązujące przepisy umożliwiają celnikom przejście na wcześniejszą emeryturę, czyli przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Uprawnienie to wynika z faktu, że praca celnika została zaliczona do pracy o szczególnym charakterze.

Nie każdy wie, że osoby wykonujące zawód nurka, tancerza zawodowego czy taż garbarza mogą przejść na wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Pracami w szczególnych warunkach są prace związane w czynnikami ryzyka tzn. prace pod wodą, na wodzie, w powietrzu i pod ziemią.

Uzyskanie wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest uwarunkowane osiągnięciem odpowiedniego wieku oraz wymaganego okresu zatrudnienia.

Nauczyciel ma możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę na podstawie przepisów art. 32 i 46 ustawy emerytalnej, w związku z przepisami § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, przez okres co najmniej 15 lat, jest jednym z wymogów uzyskania prawa do emerytury pomostowej. Definicję pracy w szczególnych warunkach określa art. 3 ust.1 i 2 Ustawy o emeryturach pomostowych.

Obowiązkiem pracodawcy wynikającym z przepisów Rozporządzenia Ministra Pracy oraz Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, jest zapewnienie szatni, w której skład powinny wchodzić umywalnie łatwo dostępne dla pracowników i zapewniające bezkolizyjny ruch pracowników już umytych i przebranych w odzież własną, oraz pomieszczenia z natryskami, jeśli wymagają tego warunki pracy lub ochrona zdrowia pracowników.

Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.

Pracodawca może zrekompensować pracownikowi uciążliwość pracy w różnych porach dnia i nocy poprzez wypłacanie dodatku zmianowego.

Chciałbym się dowiedzieć, czy obejmuje mnie jakieś świadczenie emerytalne - mam 40 lat pracy, 55 lat życia. Pracowałem w warunkach szkodliwych przez 36 lat.

W tym roku skończyłem 55 lat, mam przepracowane 36 lat w hutnictwie z wykazu A i do tej pory mogłem przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku 60 lat (5-letni okres skrócony). Czy w tym związku z przejściowymi przepisami, w tym roku mogę przejść na emeryturę w wieku 55 lat zamiast 60? 

Gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy. Gdy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika. Gdy wykonywana przez niego praca grozi niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy. Ma jednak obowiązek zawiadomić o tym przełożonego.

Od 1 stycznia 2009 roku obowiązują przepisy o emeryturach pomostowych. Jestem zaciekawiony, jakie prace uznaje się za prace wykonywane w szczególnych warunkach? 

 Czy mężczyzna urodzony w 1952 r. posiadający okresy pracy w szczególnych warunkach ma prawo do emerytury wcześniejszej?

Osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura wcześniej, czyli przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Emeryturę wcześniejszą mogą uzyskać osoby urodzone przed 1 stycznia 1949r., które były zatrudnione przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia, szczególnie uciążliwych.