Tematy - Planowanie przestrzenne

Gminy będą miały więcej czasu na przygotowanie ogólnych planów zagospodarowania przestrzennego. Do 30 czerwca 2026 r. przedłużone ma być obowiązywanie studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Taki jest cel nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, której projekt trafił 3 marca 2025 r. do Stałego Komitetu Rady Ministrów. Do końca stycznia 2025 r. prace nad nimi rozpoczęło ok. 75 proc. gmin.

Co prawda nowe przepisy dopiero wchodzą w życie i jeszcze nie mają bezpośredniego zastosowania. Ale deweloperzy i inni inwestorzy są już po analizach. Próbują przewidzieć jak nowe zasady planowania w gminach wpłyną na ich biznesy.

Najbardziej spektakularną ofiarą rewolucji w planowaniu przestrzennym mogą stać się rodzinne ogródki działkowe. Plany ogólne gmin, które muszą powstać praktycznie w ciągu dwóch lat mają składać się ze ściśle zdefiniowanych stref, w których trudno o miejsce dla tego rodzaju nieruchomości.

Duże znaczenie mają nie tylko ostatnie zmiany dotyczące planowania przestrzennego, ale również przepisy przejściowe. Postanowiliśmy im się przyjrzeć.

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację przepisów dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego. Przyjęcie nowego planu miejscowego będzie teraz możliwe w 8–9 miesięcy. Dotychczas często trwało to latami.

Sejm przyjął przygotowaną przez MRiT nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W dniu 7 marca 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który ma na celu uproszczenie, przyspieszenie i ujednolicenie procedur dotyczących planowania przestrzennego w gminach. Wprowadzone zostanie nowe narzędzie planistyczne – plan ogólny gminy. Funkcjonować będzie także nieodpłatny i dostępny dla wszystkich zainteresowanych Rejestr Urbanistyczny, który prowadzony będzie w systemie teleinformatycznym.

W kwietniu tego roku rozpoczęły się konsultacje projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. Celem nowelizacji, jak zapowiada Ministerstwo Rozwoju, ma być między innymi uproszczenie procedur, a w efekcie – skrócenie procesów inwestycyjnych. To dobra wiadomość dla obywateli, ale też dla deweloperów mieszkaniowych. Jak jednak będzie w praktyce? Przedsiębiorcy i przedstawiciele agencji zrzeszonych w Polskiej Izbie Nieruchomości Komercyjnych przyznają, że zmiany są właściwe, jednak mało precyzyjne, a niektóre zapisy nowelizacji mogą nie sprzyjać i tak trudnej już sytuacji inwestorów aktywnych na polskim rynku nieruchomości.

Podstawowym celem wprowadzania i modyfikacji regulacji planistycznych jest zapewnienie poszanowania ładu przestrzennego. Organy gminy w planach miejscowych muszą jednak również uwzględniać zagadnienia związane z ochroną środowiska. Wynika to wprost z regulacji odnoszących się do planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Legislacja dotycząca zmian nazw obiektów przestrzeni publicznej oraz usuwania pomników stanowiła w ostatnich miesiącach źródło ożywionej dyskusji. Swój sprzeciw wyrażali zarówno samorządowcy, wskazując na naruszenie konstytucyjnej zasady suwerenności, jak i przedstawiciele doktryny, podkreślając nieprawidłowości względem techniki prawodawczej.

Rząd przygotowuje nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Co ma ulec zmianie?

Miejscowe plany zagospodarowania terenu w większości przypadków nie są doskonałe. Znane są przypadki, w których akty te zawierają rażące błędy, które w efekcie utrudniają załatwienie formalności niezbędnych do rozpoczęcia budowy. Bywa, że pozostają nawet w sprzeczności z rozporządzeniami i ustawami. Same samorządy przyznają, że planowanie przestrzenne jest fatalne. Brakuje pieniędzy, a co za tym idzie - ograniczone są możliwości pozyskania wysokiej klasy fachowców. Problem w dużej mierze można rozwiązać, wdrażając specjalistyczne narzędzie cyfrowe. Z pomocą wychodzi resort rozwoju.

Polski Ład: gospodarka, biznes, budownictwo. Nowa Polityka Przemysłowa Polski i polityka eksportowa, Tarcza Prawna i ustawa o fundacji rodzinnej, reforma planowania przestrzennego i instytucji rynku pracy, praca zdalna i cyfryzacja procedur inwestycyjno-budowlanych - to najważniejsze inicjatywy, związane z rozwojem polskiej gospodarki, za które w ramach Polskiego Ładu odpowiada Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii.

Planowana reforma planowania i zagospodarowania przestrzennego wyeliminuje tzw. wuzetki, czyli wydawanie decyzji o warunkach zabudowy - podkreśliła w piątek 30 kwietnia 2021 r. wiceminister rozwoju, pracy i technologii Anna Kornecka.

Reforma planowania przestrzennego. Rozpoczęliśmy prace nad reformą planowania przestrzennego - poinformowała 23 marca 2021 r. na konferencji prasowej wiceszefowa Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii Anna Kornecka. Dodała, że koszt reformy szacowany jest na ok. 5 mld zł, z czego niemal 1 mld będzie pochodził z Krajowego Planu Odbudowy.

Zmiany w planowaniu przestrzennym - czy będzie rewolucja? Media informują o spodziewanych zmianach, które będą dotyczyły planowania przestrzennego. Przyglądamy się planom rządu i odpowiadamy na pytanie, czy można mówić o rewolucji.

Planowanie i gospodarka przestrzenna a udział mieszkańców. Podczas opracowywania dokumentów planistycznych, bardzo ważne jest zaangażowanie społeczne mieszkańców. Wynika to z podstawowych zasad przyjętych w planowaniu ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju. Eliminacja konfliktów na tym polu może znacząco skrócić długość cyklu operacyjnego inwestorów oraz wpłynąć na lepszą dostępność gruntów, a co za tym idzie - zyskać mogłyby wszystkie strony. Obecny brak miejscowych planów jest czynnikiem blokującym rozwój inwestycji, a potęgowanym skomplikowanymi i niejasnymi procedurami.

Planowanie przestrzenne z nowymi regulacjami. Jaki będzie efekt zmian przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? Jakie są nowe standardy tworzenia danych przestrzennych? Jak będzie przebiegało tworzenie aktów planowania przestrzennego (APP)? Jak w sposób efektywny i prosty wykonać nowy obowiązek prawny w zakresie cyfryzacji planowania przestrzennego?

Prezydent odpisał nowelizację Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz niektórych innych ustaw. Co się zmieni?

W przypadku uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może dochodzić do konfliktów interesów indywidualnych z interesem publicznym. NSA jednak stoi na stanowisko, iż organ planistyczny dokonując zmiany mpzp musi mieć na uwadze także indywidualny interes właścicieli nieruchomości objętych planem.

Decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego to jeden z instrumentów polityki przestrzennej. Zasadniczo powinien to być instrument uzupełniający względem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W praktyce jednak w wielu gminach bywa inaczej. Taki stan należy ocenić negatywnie, ponieważ tylko plan miejscowy pozwala w pełni chronić ład przestrzenny. Ponadto posługiwanie się decyzją o ustaleniu inwestycji celu publicznego rodzi wiele problemów.

Zaniechanie przekazania wojewodzie dokumentacji planistycznej związanej ze zmianą studium w ustawowym terminie skutkuje możliwością jego unieważnienia także po upływie roku od dnia uchwalenia zmiany.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz plan gospodarki odpadami łączą dwie cechy. Po pierwsze, nie zawierają przepisów powszechnie obowiązujących, co oznacza, że nie oddziałują bezpośrednio na prawa i obowiązki mieszkańców. Po drugie, sądy administracyjne dopuszczają możliwość ich skutecznego zaskarżenia z powodu naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia.

Samorządy powinny jak najszybciej dokonać przeglądu obowiązujących na ich obszarze miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Te mogą bowiem zawierać błędy, które mogą skutkować ich uchyleniem, nawet po latach od dnia ich wydania i wejścia w życie. Takimi błędami są m.in. definicje pojęć, które zostały szczegółowo wyjaśnione przez ustawodawcę.

Podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli nie jest sprzeczny z przepisami odrębnymi albo jest zgodny z warunkami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport o systemie gospodarowania przestrzenią gminy jako dobrem publicznym. Okazuje się, że złe zarządzanie gospodarką przestrzenną ma duży wpływ na mieszkańców Polski.

Można żądać od gminy odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę związaną z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Trwają prace nad nowym Kodeksem urbanistyczno-budowlanym, który zakłada zlikwidowanie prawnych i proceduralnych barier realizacji inwestycji. Kodeks zastąpi kilka obowiązujących obecnie ustaw: o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Prawo budowlane, specustawy branżowe, a także część ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Czy możliwy jest podział działki wbrew planowi zagospodarowania przestrzennego? W jakich sytuacjach?

Opłata planistyczna jest nieopodatkowaną należnością budżetową o charakterze publiczno-prawnym. Z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wynika prawo do naliczania odsetek od nieterminowo uiszczanej opłaty planistycznej.

Decyzja o warunkach zabudowy jest niezbędna zawsze, gdy następuje zmiana zagospodarowania terenu. Również w sytuacji, kiedy nie przewiduje się wydania pozwolenia na budowę.

Kształtowanie przestrzeni publicznej to specjalny program edukacyjny dla młodzieży, który ma zwrócić uwagę młodych ludzi na wpływ, jaki wywiera przestrzeń publiczna na jakość życia i zamieszkania oraz uczyć, jak kształtować przestrzeń publiczną.

Samorządy urbanistów uważają, że na deregulacji zawodu ucierpi interes społeczny, ponieważ pogorszy się jakość planów zagospodarowania przestrzennego.

Gmina jest jednostką odpowiedzialną za kształtowanie ładu przestrzennego. Wobec tego w sytuacji gdy zmiana planu zagospodarowania miejscowego wpływa znacząco na możliwość korzystania z danego terenu lub gdy całkowicie je uniemożliwia, właściciel ma prawo uzyskania od gminy odszkodowania a nawet wykupienia części nieruchomości w ramach zadośćuczynienia. W jaki sposób można domagać się od gminy odpowiedzialności za kształtowanie ładu przestrzennego?

Inwestor złożył wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na zabudowie wielorodzinnej. Czy w sytuacji, gdy w bezpośrednim otoczeniu inwestycji występują jedynie budynki mieszkaniowe jednorodzinne, możliwe jest wydanie decyzji o warunkach zabudowy?

Na rynku usług projektowych wykształcił się podział na tzw. projekty indywidualne i projekty typowe. Pojawia się pytanie o ochronę prawnoautorską oraz problem tzw. dozwolonego użytku.

Zatwierdzenie podziału następuje na podstawie decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wyjątek stanowią nieruchomości rolne lub leśne, które co do zasady mogą być dzielone według uznania ich właściciela, bez przeprowadzenia procedury podziałowej.

Nie da się określić, które projekty/obiekty architektoniczne powinny korzystać z ochrony prawnoautorskiej, a które uznać należy jedynie za obiekty szablonowe, którym ochrona prawnoautorska przysługiwać nie powinna. Każdy przypadek należałoby indywidualnie oceniać, biorąc pod uwagę zarówno formę, rozumianą jako sposób wyrażenia konkretnej koncepcji, oraz zastosowane rozwiązania funkcjonalne.

Architektura ściśle związana jest z twórczą pracą ludzi, głównie działalnością architektów. Ta polega na projektowaniu obiektów budowlanych, które następnie mają zostać zrealizowane. Regułą jest, że obiekty te powstać mają w określonej przestrzeni, tzn. w konkretnym miejscu i pod tym kątem są projektowane. Twórcy nie ograniczają się do samego obiektu, ale organizują również przestrzeń w jego otoczeniu, aby jako całość spełniały stawiane przed nimi zadania.

Moim zdaniem nie można zgodzić się z tak definitywnym stanowiskiem, pozbawiającym dzieła urbanistyczne przymiotu bycia utworem, szczególnie biorąc pod uwagę panujący w doktrynie i orzecznictwie pogląd o wymaganym minimalnym poziomie twórczości. Utworem w dziedzinie urbanistyki będzie zatem dobro niematerialne utrwalone w postaci projektu bądź opracowania urbanistycznego, polegające na twórczym zagospodarowaniu przestrzeni danego regionu, miasta, czy mniejszego zespołu obiektów architektonicznych.

Uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy jest procesem długotrwałym, trwającym nawet przeszło rok. Tam gdzie brak jest uchwalonych planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego, decyzje o warunkach zabudowy stały się głównym instrumentem planowania przestrzennego w Polsce, co prowadzi do chaosu przestrzennego oraz wydłużenia całego procesu budowlanego.

W Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę, która na nowo definiuje strefy ochrony uzdrowiskowej na obszarze uzdrowiska lub obszarze ochrony uzdrowiskowej.

Jedną z przesłanek ubiegania się o ustalenie warunków zabudowy, którą najtrudniej jest w praktyce spełnić jest wymóg dobrego sąsiedztwa. Nie można zgodnie z tą zasadą zrealizować inwestycji, która kolidowałaby z zabudową istniejącą w sąsiedztwie ani też inwestycji, w sąsiedztwie której brakowałoby jakiejkolwiek zabudowy.

Być może już za kilka lat centra wielu miast w Polsce zmienią się nie do poznania dzięki nowej regulacji prawnej, nad którą pracuje Ministerstwo Infrastruktury. Projekt ma za zadanie dostosować system planowania przestrzennego do potrzeb inwestycyjnych i wymogów rozwijającej się gospodarki.

Najlepiej z planowaniem przestrzennym radzą sobie miasta na prawach powiatu. Wyjątkiem są w tej grupie metropolie, choć i tu można znaleźć przykłady jednostek, które z planowania uczyniły ważny argument atrakcyjności inwestycyjnej.

Mimo powszechnej opinii, że plany miejscowe są pożądane, wiele gmin uważa ich sporządzanie za niepotrzebny wydatek, często zastępując je decyzjami o warunkach zabudowy. Dlaczego władze nie dostrzegają długofalowych korzyści, jakie niesie perspektywiczne planowanie?

Aktualizacja wysokości opłat rocznych za użytkowanie wieczyste gruntu jest narzędziem, które zmierza do powiązania wartości świadczenia wieczystego użytkownika z rzeczywistą wartością gruntu oddanego mu do używania. Aktualizacja może skutkować zarówno podwyższeniem opłaty, jak i jej obniżeniem, jednak najczęstszą sytuacją jest właśnie zwiększenie obciążenia użytkownika wieczystego.

Zastosowanie art. 35 ust. 6 prawa budowlanego i wymierzenie na tej podstawie grzywny powinno mieć wówczas zastosowanie, gdy organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę dysponuje kompletnym wnioskiem o pozwolenie na budowę, a mimo to pozostaje w bezczynności.

Jak należy rozumieć zwrot miejsce publiczne?

Planowanie przestrzenne

Plan ogólny zagospodarowania przestrzennego w każdej gminie najpóźniej do 30 czerwca 2026 r.

Rewolucja w planowaniu przestrzennym gmin już działa: pomaga czy utrudnia budowę mieszkań

Po zmianie przepisów łatwiej będzie zabrać ogródki działkowe pod osiedla, supermarkety i biurowceTo koniec rodzinnych ogródków działkowych. Nowy rząd to zmieni?

Planistyczna rewolucja: jakie są przepisy przejściowe?

Planowanie przestrzenne. Przewrót kopernikański z podpisem Prezydenta

Rewolucja w planowaniu przestrzennym: Jak nowe zmiany wpłyną na twoją gminę?

Zmiany w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 2023-2026

Barometr PINK: Nowa ustawa o planowaniu przestrzennym w opinii inwestorów

Ochrona środowiska w planie miejscowym

Nadawanie nazw przestrzeni publicznej

Zmiana ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw - czego dotyczy nowy projekt

Planowanie przestrzenne w wydaniu cyfrowym

Polski Ład: gospodarka, biznes, budownictwo

Reforma planowania przestrzennego - likwidacja tzw. wuzetek

Reforma planowania przestrzennego

Zmiany w planowaniu przestrzennym

Planowanie i gospodarka przestrzenna a udział mieszkańców

Planowanie przestrzenne - nowe standardy tworzenia danych przestrzennych

Nowelizacja Prawa geodezyjnego i kartograficznego 2020

Interes prawny właściciela nieruchomości w przypadku zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego - kluczowe problemy

Dokumentacja planistyczna - terminy

Niektóre akty kierownictwa wewnętrznego też można zaskarżyć

Nielegalne plany miejscowe wciąż obowiązują w wielu gminach

Podział nieruchomości a plan miejscowy

System planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce źle zarządzany

Odszkodowanie od gminy za szkodę związaną z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Nowe zasady planowania i zagospodarowania przestrzennego

Podział działki niezgodny z planem zagospodarowania przestrzennego

Opłata planistyczna - bez odsetek od nieterminowej płatności

Zmiana warunków zagospodarowania przestrzennego, a decyzja o warunkach zabudowy

Kształtowanie przestrzeni publicznej

Deregulacja zawodu urbanisty a jakość planów zagospodarowania przestrzennego

Odpowiedzialność gminy za kształtowanie ładu przestrzennego

Bliskie sąsiedztwo zabudowy wielorodzinnej

Projekty typowe i indywidualne a dozwolony użytek

Podział nieruchomości i jego zatwierdzenie przez organ

Prawa autorskie w architekturze

Architektura - definicja

Utwory urbanistyczne i architektoniczno-urbanistyczne

Decyzja o warunkach zabudowy

Strefy ochrony uzdrowiskowej – nowe przepisy

Warunki zabudowy dla zabudowy zagrodowej

Warunki zabudowy dla zabudowy zagrodowej

Ułatwienia dla inwestycji - propozycje zmian w ustawie o gospodarce przestrzennej

Stan prac planistycznych w miastach i gminach

Planowanie przestrzenne to przywilej, a nie przykry obowiązek

Procedura zmiany opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste

Grzywna za niewydanie pozwolenia w terminie

Miejsce publiczne to przestrzeń służąca do wspólnego użytkowania