Najniższa krajowa

Jakie jest minimalne wynagrodzenie brutto i netto w 2024 roku, a jakie będzie w 2025 roku. Co wchodzi w skład płacy minimalnej i na jakie świadczenia wpływa jej wysokość? Wyjaśnia Karolina Woźniczka, specjalistka ds. kadr i płac w Meritoros SA.

Do 15 listopada 2024 kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do implementacji do porządku krajowego, przepisów kolejnej dyrektywy. Mowa tu o dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, która wprowadza szereg regulacji dotyczących sposobu i częstotliwości określania przez Rząd minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Eksperci policzyli, że gdyby płaca minimalna na 2025 r. była ustalana według dyrektywy UE, powinna być o 600 zł niższa, a nawet nie przekraczać 4 tys. zł. Ponieważ rząd musi zmienić przepisy o płacy minimalnej przed końcem 2024 roku, konsekwencje tej zmiany mogą być nieoczekiwane.

W Dzienniku Ustaw właśnie ukazało się rozporządzenie Rady Ministrów ustanawiające wysokość płacy minimalnej od 1 stycznia 2025 r. Oto materiał źródłowy.

Rząd musi doprowadzić do pilnego uchwalenia nowej ustawy o płacy minimalnej. Przepisy dostosowane do reguł unijnej dyrektywy mają obowiązywać od 15 listopada. Jedno z nowych rozwiązań daje możliwość zamrożenia minimalnego wynagrodzenia za pracę na kolejne lata. Czy więc z najniższą krajową 64626 zł pozostaniemy długo?

Jaka będzie płaca minimalna w 2025 roku? Rząd zaproponował, aby od 1 stycznia 2025 r. najniższe wynagrodzenie za pracę wyniosło 4626 zł brutto. Ta propozycja ma duże szanse na wejście w życie, bo Rada Dialogu Społecznego nie wypracowała bowiem wspólnego stanowiska w tej sprawie. Zobaczmy, ile to jest netto, "na rękę", czyli jaka rzeczywiście kwota trafi na konta pracowników.

Na posiedzeniu w dniu 15 lipca 2024 r. Radzie Dialogu Społecznego nie udało się wypracować wspólnego stanowiska w sprawie propozycji wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2025 r. To oznacza, że rząd do 15 września ma czas na podjęcie ostatecznej decyzji w tej sprawie. Jaka będzie ta decyzja? Czy mając w perspektywie wybory prezydenckie w przyszłym roku rząd ulegnie naciskom związków zawodowych i przyjmie płacę minimalną na poziomie 4650 zł brutto? Nie tak znowu wielką tajemnicą jest to, że budżet państwa za każdym razem zyskuje na podwyżce najniższej krajowej? Kto traci? Pracodawcy.

- Dwie podwyżki płacy minimalnej w tym samym roku nigdy więcej nie powinny mieć miejsca – przekonują przedsiębiorcy zrzeszeni w Północnej Izbie Gospodarczej w Szczecinie. Podwyżka, która ma miejsce w lipcu 2024 jest symboliczna, bo to zaledwie 56 złotych brutto i dopełnienie do kwoty 4300 złotych brutto. Eksperci przekonują jednak, że taka zmiana w firmach oznacza sporo problemów. – To kwestia księgowa. Wiele umów trzeba aneksować, a to w wielu przedsiębiorstwach zajmuje dużo czasu. Inna sprawa to niestety pewien aspekt psychologiczny. Kiedy dochodzi do zmiany w siatce płac, nie tylko pracownicy zarabiający płace minimalną oczekują podwyżek – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie. 

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło prace nad wdrożeniem przez Polskę unijnej dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE. Ministerstwo skłania się, aby orientacyjna wartość referencyjna określona była jako 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia - poinformowało PAP Biznes biuro prasowe resortu. Jednocześnie MRPiPS zastrzegło, że wybór danej wartości referencyjnej i jej poziomu nie oznacza, że minimalne wynagrodzenie musi być jej równe.

Podwyżka najniższej krajowej już od lipca w 2024 roku. Nastąpi podwyższenie płacy minimalnej do kwoty 4300 zł brutto. Natomiast minimalna stawka godzinowa podskoczy do kwoty 28,10 zł brutto. Ile będzie wynosić najniższe wynagrodzenie na rękę, czyli netto?

Najniższa krajowa na poziomie 60% przeciętnego wynagrodzenia. Projekt ustawy, określający płacę minimalną na poziomie 60% przeciętnego wynagrodzenia, jest już w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu. Taka zmiana jest zgodna z dyrektywą unijną w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE, którą Polska musi przyjąć już w tym roku.

W 2024 roku najniższa krajowa wzrasta dwa razy - od stycznia aż o 624 zł z poziomu 3 600 zł na koniec minionego roku do 4 242 zł, a od 1 stycznia 2024 r. o 76 z, z obecnego pułapu do 4 300 zł. To rekordowy wzrost w skali roku w całej historii płacy minimalnej w Polsce, a jednocześnie najpewniej ostatni tak dynamiczny przyrost wysokości najniższej krajowej oraz minimalnej stawki za godzinę pracy. Osiągnięta już wysokość płacy minimalnej, a przede wszystkim niska inflacja są wyznacznikami waloryzacji minimalnego wynagrodzenia za pracę od 2025 roku w niewielkim zakresie - nie można wykluczyć, że będzie to np. 100 zł i najniższa krajowa od 1 stycznia 2025 r. wynosić będzie 4 400 zł.

Druga podwyżka najniższej krajowej w 2024 roku będzie miała miejsce w już w miesiącu lipcu. Ile będzie wynosić najniższe wynagrodzenie na rękę, czyli netto? Ile pensji netto przy kosztach podwyższonych?

W tym roku najniższa krajowa, a w konsekwencji i inne wynagrodzenia, wzrosną w rekordowej skali – średnio realny wzrost wynagrodzeń ma wynieść 6,4 procent. To ogromny wzrost, skoro rok wcześniej realny wzrost wynagrodzeń wyniósł 0,9 procent, a jeszcze wcześniej płace realne obniżyły się.

W 2024 roku rośnie dwukrotnie (od 1 stycznia i od 1 lipca) kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (tzw. najniższej krajowej, płacy minimalnej) i minimalnej stawki godzinowej. Pracownicy i pracodawcy mają w takich przypadkach często wątpliwości, czy z uwagi na wzrost płacy minimalnej trzeba zmienić postanowienia wszystkich umów o pracę, które obecnie opiewają na kwoty niższe niż określone w rozporządzeniu minimalne wynagrodzenie? Czy można nie zmieniać umów a np. uzupełniać wynagrodzenie za pracę, premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę? Co może zrobić pracownik, jeżeli pracodawca nie wypłaca mu minimalnego wynagrodzenia? Wyjaśnień w tym zakresie udzieliła Państwowa Inspekcja Pracy.

Najniższa krajowa już 2025 roku może być wyższa, za sprawą dyrektywy UE, którą Polska musi wdrożyć do 15 listopada 2024 roku. Nowe przepisy mają za zadanie wymusić na państwach UE dążenie do podnoszenia płacy minimalnej, przy czym każdy kraj będzie ustalał wysokość najniższej krajowej biorąc pod uwagę m.in. siłę nabywczą, długoterminowe krajowe poziomy produktywności i ich zmiany, jak również poziomy wynagrodzeń, ich rozkład i wzrost.

Inflacja spadła w lutym do poziomu 2,8 proc., w styczniu też już odnotowaliśmy wyraźny jej spadek, kiedy to GUS wyliczył ją na 3,9 proc. Takie dane wskazują, że okres bardzo wysokich podwyżek płacy minimalnej - minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki za godzinę czy najniższej krajowej, jak się ją popularnie określa -  z ostatnich lat w 2025 roku już się nie powtórzy.

4242 złotych brutto minimalnego wynagrodzenia od stycznia 2024, a w lipcu wyrównanie płacy minimalnej do 4300 złotych brutto. To, co cieszy część pracowników dla rynku pracy - regularny wzrost najniższej krajowej - jest kolosalnym problemem pracodawcy. Wiele firm, zwłaszcza małych, nie stać na podwyżkę wynagrodzenia. Wtedy musi ponieść ceny towarów i usług, a gdy klienci ich nie zaakceptują – wypada z rynku.

Wielu pracodawców zatrudniających pracowników–twórców korzysta bądź zamierza korzystać z tzw. kosztów autorskich. Takie rozwiązanie jest korzystne dla pracowników. Dzięki wyodrębnieniu wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy pracownicy mogą korzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu, dzięki czemu płacą podatek od połowy dochodu.

Minimalne wynagrodzenie za pracę, które obecnie wynosi 3600 zł, od 1 stycznia 2024 r. wzrośnie do 4242 zł, a od 1 lipca 2024 r. - o kolejne kilkadziesiąt złotych, do 4300 zł. Łącznie da to wzrost płacy minimalnej o 19,4%. Zaplanowana na przyszły rok podwyżka będzie rekordową w ujęciu kwotowym i bliską rekordowej w ujęciu procentowym. Od 2000 roku tylko dwukrotnie procentowy wzrost płacy minimalnej był wyższy. W 2008 r. jej kwota została ona podniesiona z 936 zł do 1126 zł, a więc o 20,3%. Natomiast w 2023 r. dwie zmiany, obowiązujące od stycznia i od lipca, wywindowały płacę minimalną z 3010 zł do 3600 zł, a więc łącznie o 19,6%. Podwyższenie płacy minimalnej wpłynie również w 2024 roku na szereg wskaźników i świadczeń pracowniczych. 

Minimalne wynagrodzenie wzrośnie najprawdopodobniej w 2024 roku do 4242 zł brutto (od 1 stycznia) i do 4300 zł brutto (od 1 lipca). Czy po takich podwyżkach płacy minimalnej trzeba zmienić postanowienia umów o pracę, które obecnie opiewają na niższe kwoty? Czy można nie zmieniać umów a np. uzupełniać wynagrodzenie za pracę, premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę? Co może zrobić pracownik, jeżeli pracodawca nie wypłaca mu minimalnego wynagrodzenia? Wyjaśnień w tym zakresie udzieliła Państwowa Inspekcja Pracy.

W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów został opublikowany 1 sierpnia 2023 r. projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 roku. Jakie kwoty minimalnego wynagrodzenia (tzw. "płaca minimalna" lub "najniższej krajowa") będą obowiązywać w 2024 roku? Ile wyniesie minimalna stawka godzinowa? Tak jak to było w bieżącym roku, również w 2024 roku nastąpi dwukrotna zmiana tych minimalnych kwot - 1 stycznia i 1 lipca.

Podwyżka płacy minimalnej w 2024 roku zwiększy wydatki pracodawców związane m.in. ze składkami na ZUS. W lipcu 2024 roku koszt pracownika ponoszony przez pracodawcę będzie o ponad 800 zł wyższy od tego w lipcu 2023 roku. Jak wylicza ekspert, pięcioro pracowników w 2024 roku będzie kosztowało pracodawcę tyle, co sześcioro zatrudnionych w 2023 roku.

Minimalne wynagrodzenie za pracę (tzw. płaca minimalna, najniższa krajowa pensja miesięczna) ma wynieść od 1 stycznia 2024 r. - 4242 zł, a od od 1 lipca 2024 r. - 4300 zł. Taka jest propozycja rządu. Poinformowała o tym 13 czerwca 2023 r. Marlena Maląg - minister rodziny i polityki społecznej. Rząd sformułował też swoje propozycje wysokości minimalnej stawki godzinowej i poziomu waloryzacji emerytur w przyszłym 2024 roku. 

Od 1 stycznia 2023 roku nastąpiła podwyżka minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki godzinowej. Jak wynika z danych GUS minimalne wynagrodzenie w Polsce otrzymuje 1,5 mln pracowników. Ale nie wszyscy z tych osób otrzymają wyższe wypłaty za styczeń. Obowiązkowa podwyżka dotyczy tylko tych osób, których pensje zasadnicze i wypłacane wraz z nim inne dodatki do wynagrodzeń (np. premie, nagrody) w sumie nie przekroczą minimum określonego w przepisach (3490,- zł lub 22,80 zł/h – są to kwoty brutto). Ilu pracowników zatem faktycznie dotyczy podwyżka? Trzeba też pamiętać, że od 1 lipca 2023 r. nastąpi kolejna podwyżka minimalnego wynagrodzenia – do 3600,- zł miesięczne i do 23,50 zł stawki godzinowej.