Nabycie spadku

Podatnicy alarmują o problemach z dotrzymaniem 6-miesięcznego terminu na zgłoszenie nabycia spadku, które jest warunkiem skorzystania ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn. Brak wiedzy lub niedoinformowanie prowadzą do negatywnych konsekwencji, a procedury odwoławcze nie zawsze przynoszą ulgę. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do Ministra Finansów o wprowadzenie obowiązku pouczania obywateli, a resort rozważa zmiany w ustawie planowane na 2025 rok.

Nabycie spadku przez spadkobiercę następuje z chwilą otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy. W celu ustalenia, kto odziedziczył spadek konieczne jest jednak stwierdzenie nabycia spadku. W jaki sposób można stwierdzić nabycie spadku? Jakie wiążą się z tym koszty? Jaka jest procedura stwierdzenia nabycia spadku?

Na problem kwestionowania przez organy podatkowe zgłoszenia nabycia praw majątkowych w innej formie niż na formularzu SD-Z2 zwracał uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich. Zdaniem Ministerstwa Finansów jest to niedopuszczalne.

Sprawy spadkowe w związku ze swoją specyfiką są często bardzo trudne dla członków rodziny zmarłego, nie tylko dlatego, że dotyczą zmarłej ukochanej osoby, a także dlatego, że często powodują konflikt wśród członków rodziny, którzy mają prawo do dziedziczenia, czy to na podstawie ustawy czy zgodnie z testamentem. Uregulowaniu tego prawa można dokonać przez notarialne poświadczenie dziedziczenia lub przez stwierdzenie nabycia spadku.

Czy można kwestionować testament w postępowaniu o stwierdzeniu nabycia spadku, czy trzeba odrębnego postępowania w tym celu i zawieszenia postępowania o stwierdzeniu nabycia spadku? Wyjaśnia radca prawny Paulina Piekarska.

Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ma na celu rozwianie wątpliwości co do statusu spadku i osób uczestniczących w tym postępowaniu. Prawo do złożenia wniosku do sądu o wszczęcie postępowania ma każda osoba mająca interes prawny w stwierdzeniu nabycia spadku. Jak powinien wyglądać taki wniosek?

Zapis może być poczyniony również na rzecz spadkobiercy ustawowego lub testamentowego bez obowiązku zaliczenia go na poczet udziału w spadku – wtedy mamy do czynienia z testamentowym zapisem naddziałowym. Od tego rodzaju zapisu naddziałowego trzeba odróżnić ustawowy zapis naddziałowy, który stanowi specjalne uprawnienie małżonka spadkodawcy. 

Dziedziczenie z testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Jednakże w sytuacji gdy spadkodawca nie powołał w testamencie spadkobiercy albo gdy żadna z osób nie chce lub nie może dziedziczyć, dochodzi do dziedziczenia ustawowego. Kto dziedziczy na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, w jakiej kolejności i jaka część komu się należy?

Oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku jest bezwarunkowe, bezterminowe i nieodwołalne. Jeżeli będzie dotknięte wadami oświadczenia woli, może być objęte bezwzględną nieważnością. W jaki sposób złożyć ważne oświadczenie?

W sprawach z zakresu prawa spadkowego ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewiduje konieczność ponoszenia opłat stałych od dokonania poszczególnych czynności procesowych. Jaka jest wysokość opłat?

Orzeczenie stwierdzające nabycie spadku służy głównie legitymizacji stanu majątkowego, jaki powstał w wyniki otwarcia spadku. Z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku można udać się do sądu spadku.

Nabycie spadku możemy poświadczyć w sądzie lub u notariusza. Należy pamiętać, że nie zawsze sprawy spadkowe załatwimy w kancelarii notarialnej. Podpowiadamy kiedy zdecydować się na notarialne poświadczenie dziedziczenia, a kiedy konieczne będzie postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Dziedziczący majątek nabywa prawa do spadku na podstawie postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia praw do spadku albo na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia, sporządzanego przez notariusza.