Tematy - Małe i średnie firmy - INFOR.PL

W ciągu kilku dni 17 banków komercyjnych i większość banków spółdzielczych, zacznie przyjmować wnioski od od mikro, małych i średnich firm (MŚP) zatrudniających od 1 do 249 pracowników, o wsparcie w ramach Tarczy Finansowej PFR - poinformował 28 kwietnia 2020 r. Polski Fundusz Rozwoju. Program o wartości 100 mld zł skierowany jest do ok. 670 tys. polskich przedsiębiorstw.

Bank Gospodarstwa Krajowego uruchamia Fundusz Gwarancji Płynnościowych (FGP), z którego udzielane będą gwarancje dla średnich i dużych firm odczuwających negatywne skutki pandemii - poinformowała prezes BGK Beata Daszyńska-Muzyczka. Realna pomoc dzięki gwarancjom z FGP sięgnie 100 mld zł.

Szacuje się, że z tarczy finansowej może skorzystać nawet 670 tys. polskich firm, które ucierpiały wskutek pandemii koronawirusa. Do mikrofirm, MŚP i dużych przedsiębiorstw trafi prawie 100 mld złotych – z czego nawet 60 mld zł to środki bezzwrotne. Za realizację programu, który jest częścią Tarczy Antykryzysowej, odpowiada Polski Fundusz Rozwoju.

Nowy fundusz pożyczkowy - to kolejne działanie, przygotowywane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Bank Gospodarstwa Krajowego, w walce z pandemią i jej niepożądanym wpływem na gospodarkę. Na ten cel przeznaczono 400 milionów złotych z programu Inteligentny Rozwój (POIR). Nabór wniosków ruszy pod koniec kwietnia.

Dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek ZUS to jeden z instrumentów tarczy antykryzysowej. Mikroprzedsiębiorca, mały i średni przedsiębiorca muszą złożyć w tym celu w powiatowym urzędzie pracy wniosek, podpisać umowę i dołączyć niezbędne załączniki.

Wdrożenie PPK w firmach zatrudniających od 50 pracowników miało odbyć się wiosną 2020 r. Termin na zawarcie z wybraną instytucją finansową umowy o zarządzanie PPK został przeniesiony z 24 kwietnia na 27 października, a termin na podpisanie umowy o prowadzenie PPK z 11 maja na 10 listopada.

Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19 unieruchomiła niemal jedną trzecią mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, a trzy firmy na100 przeżywają boom - wynika z badania dla Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor. Przedsiębiorcy obawiają się, że kryzys potrwa co najmniej do lipca.

Mając na uwadze trwający proces legislacyjny pakietu ustaw antykryzysowych, których celem jest wsparcie przedsiębiorców w utrzymaniu płynności finansowej, utrzymaniu miejsc pracy oraz minimalizacji innych negatywnych skutków epidemii, przedstawiamy najważniejsze mechanizmy wsparcia z których mogą skorzystać przedsiębiorstwa.

Na stronach Sejmu opublikowany został główny projekty ustawy wprowadzającej rozwiązania prawne składające się na tzw. tarczę antykryzysową. Jakie propozycje przygotował rząd w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem koronawirusa oraz wywołanymi nim sytuacjami kryzysowymi?

Do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości można już składać wnioski w kolejnej edycji konkursu „Badania na rynek”. W puli środków przeznaczonych na dofinansowanie wdrożenia wyników prac B+R znalazło się 750 mln zł, z czego 70 mln zostało przeznaczone dla przedsiębiorców z województwa mazowieckiego.

Mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, które przez koronawirusa są w trudnej sytuacji, mogą już korzystać z gwarancji de minimis na korzystniejszych warunkach.

Najważniejsze programy operacyjne w ramach Funduszy Europejskich oraz Funduszy Norweskich zostały zaktualizowane. Do wcześniej zapowiedzianych konkursów, dołączyło kilka nowych oraz ciekawych dla przedsiębiorców propozycji. Wobec czego w ramach Funduszy Europejskich jest jeszcze sporo środków do rozdysponowania w ostatnim roku programowania finansowego 2014-2020.

Według danych firmy Dotykačka, 59% polskich przedsiębiorców z sektora MŚP musiała zawiesić swoją działalność w wyniku zagrożenia epidemicznego. Przedsiębiorstwa, które kontynuują działalność w zmodyfikowanym modelu biznesowym, od połowy marca notują drastyczny spadek przychodów, średnio o ponad 52%. Firma Dotykačka wobec niepokojących danych z rynku zdecydowała się wesprzeć swoich kontrahentów oferując im zlikwidowanie opłat abonamentowych w czasie kryzysu oraz oferując na własny koszt wszystkim klientom dostęp do kluczowych funkcji minimalizujących konieczność bezpośrednich kontaktów z klientami.

Od początku 2020 roku obowiązują nowe regulacje w zakresie zatorów płatniczych. Wprowadzają one istotne zmiany, których celem jest przede wszystkim przeciwdziałanie opóźnieniom w płaceniu kontrahentom oraz nadmierne wykorzystywanie kredytów kupieckich.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości informuje, że małe i średnie firmy oraz mikroprzedsiębiorstwa, które prowadzą działalność w Polsce, mogą starać się nawet o 2 mln euro na opracowanie i wdrożenie innowacji w programie finansowanym ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Wnioski można składać poprzez stronę PARP do 31 marca 2020 r.

Ministrowie finansów państw UE przyjęli 18 lutego 2020 r. w Brukseli nowe, uproszczone zasady VAT dla małych firm. Reforma ma od 1 stycznia 2025 r. zmniejszyć obciążenia administracyjne dla niewielkich przedsiębiorstw. UE uzgodniła też nowe zasady wymiany danych o płatnościach VAT, które wejdą w życie 1 stycznia 2024 r.

Rok 2020 może przynieść wiele zmian dla polskiego sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Firmy powinny odpowiednio przygotować się na najważniejsze wyzwania. Które mogą być najdotkliwsze i wpływać na większość sektora? Zdaniem eksperta Siemens Financial Services spowolnienie gospodarcze, gorsza kondycja finansowa, sytuacja na rynku pracy i potrzeba inwestycji to cztery najtrudniejsze z nich.

Drugi etap (od 1 stycznia 2020 r.) wprowadzania ustawy o PPK w życie dotyczy pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Firmy 50+ muszą wybrać instytucję finansową, podpisać umowę o zarządzanie PPK do 24 kwietnia oraz umowę o prowadzenie PPK do 11 maja. Sprawdź, jak zrobić to w 3 krokach.

Zakończył się pierwszy etap wprowadzania Pracowniczych Planów Kapitałowych w największych firmach w Polsce. Od 1 stycznia 2020 r. kolejne podmioty, tym razem zatrudniające co najmniej 50 osób, zobligowane są do wprowadzenia PPK w swoich zakładach pracy. Na temat wdrożenia programu rozmawia Robert Zapotoczny, prezes PFR Portal PPK.

Wprowadzenie estońskiego CIT, zapowiedziane przez premiera Mateusza Morawieckiego w exposé, miałoby pobudzić inwestycje i rozwój małych firm. Zdaniem ekonomisty dr hab. Artura Walasika z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach osiągnięcie takiego efektu będzie miało jednak ograniczony zasięg, gdyż większość mikro- i małych przedsiębiorstw płaci podatek PIT a część z powodu ulg jest z podatku CIT zwolniona.

15 października 2019 r. ruszyła szósta edycja konkursu na premię technologiczną z unijnego programu Inteligentny Rozwój, przygotowanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. O dofinansowanie na innowacje mogą ubiegać się mikro, mali i średni przedsiębiorcy, a pojedyncza dotacja może wynieść aż 6 mln zł. Wnioski o dofinansowanie można składać do 27 lutego 2020 roku.

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii rozpoczęło konsultacje publiczne projektu ustawy, która ma wprowadzić tzw. Mały ZUS plus. Chodzi o możliwość płacenia przez najmniejsze firmy składek ZUS liczonych od dochodu. Ma to obniżyć tym przedsiębiorcom składki ZUS średnio o kilkaset złotych miesięcznie. Chęć korzystania z Małego ZUS-u plus będzie można zgłosić do końca stycznia, a nie, jak dotychczas, w ciągu 7 dniu od 1 stycznia.

Od 15 października innowacyjni przedsiębiorcy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw mogą składać kolejne wnioski o dofinansowanie z Banku Gospodarstwa Krajowego. Dotacja z unijnych środków może sięgnąć aż 6 mln zł.

Jakie formy finansowania są dostępne i korzystne dla małych firm. Nie będzie to raczej emisja obligacji korporacyjnych. Trudno dostępny jest również niskooprocentowany kredyt bankowy. Dla firm, które często dopiero startują w biznesie i dla banków nie są atrakcyjne ze względu na wysokie ryzyko, rozwiązaniem może być pozyskanie inwestora finansowego (venture capital). Rozwiązaniem pośrednim między długiem a pozyskaniem inwestora jest finansowanie dłużne typu private debt. Popularnym sposobem finansowania środków trwałych jest leasing.

500 plus dla małych przedsiębiorców, utrzymanie ryczałtu składek do ZUS, 2 mln euro przychodów dla podatku ryczałtowego, 9-proc. CIT oraz 1 mld zł wsparcia dla inwestorów - znalazło się w Pakiecie dla Przedsiębiorców, który podpisał premier Mateusz Morawiecki. Zdaniem przedsiębiorców zabrakło wycofania się z kontrowersyjnej zapowiedzi zniesienia limitu składek na ZUS.

Rozpoczęcie oraz początki prowadzenia działalności gospodarczej zawsze wiąże się z nakładami finansowymi. Niestety, nie w każdym przypadku początkujący przedsiębiorca ma wystarczające zaplecze finansowe, które pozwoli mu na oczekiwany rozwój. Zewnętrzne finansowanie, w postaci kredytu bankowego również może okazać się niemożliwe do uzyskania, ze względu na brak wystarczającej historii kredytowej. To właśnie przyczyniło się do powstania inicjatywy JEREMIE wspierającej mikro, małe i średnie firmy.

Zatory płatnicze są zmorą zwłaszcza małych przedsiębiorstw i chociaż stanowią problem dość powszechny, to praktyka niepłacenia kontrahentom jest patologią, na którą nie można się godzić. Eksperci podkreślają, że winni temu są oczywiście ci, którzy nie płacą, jednak ofiary zatorów często też nie są bez winy, a lista ich grzechów jest długa.

Z początkiem roku 2020 pojawią się nowe regulacje, których celem jest wzmocnienie płynności finansowej przedsiębiorstw poprzez ograniczenie występowania zatorów płatniczych. Zakłada się m.in. wprowadzenie ulgi na złe długi na gruncie podatków dochodowych (PIT, CIT), czyli możliwość pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie zostanie uregulowana w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu płatności.

Uprawnione podmioty (m.in. mikro i mali przedsiębiorcy, szpitale, jednostki sektora finansów publicznych) mogą zapewnić sobie utrzymanie w II połowie 2019 roku cen energii elektrycznej na poziomie z dnia 30 czerwca 2018 r. o ile złożą swojemu dostawcy energii (przedsiębiorstwu energetycznemu) stosowne oświadczenie najpóźniej 29 lipca 2019 r. Nie muszą składać tych oświadczeń gospodarstwa domowe i inni odbiorcy końcowi korzystający z grupy taryfowej G. Spółki dystrybuujące energię elektryczną informują, że będą przyjmować oświadczenia przez weekend i w poniedziałek 29 lipca 2019 r. Termin na złożenie przez mikro- i małe firmy oświadczeń potwierdzających uprawnienie do zamrożenia cen energii być może zostanie przedłużony - uważa minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz. Wnioski można składać również drogą pocztową, o zachowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego - poinformowało w sobotę 27 lipca 2019 r. PAP Ministerstwo Energii.

Wydłużenie terminu rozliczania VAT w imporcie to jedna ze zmian zaproponowanych w Pakiecie Przyjazne Prawo (PPP). Wydłużenie będzie możliwe do 25. dnia następnego miesiąca, zamiast obecnych 10 dni od odprawy celnej albo od dnia wydania decyzji celnej. Inne propozycje zawarte w PPP to prawo do popełnienia błędu przez pierwszy rok działalności gospodarczej, ochrona konsumencka dla firm z CEIDG czy rozszerzenie definicji rzemieślnika. Nowe regulacje w większości mają wejść w życie 1 stycznia 2020 r.

W czwartym kwartale 2019 roku przedsiębiorcy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) będą mogli ubiegać się o dofinansowania na innowacje w ramach szóstej edycji konkursu Kredyt na innowacje technologiczne. Wnioski mogą składać firmy, które zatrudniają nie więcej niż 250 pracowników, mają dobry pomysł i zdolność kredytową. Kwota dofinansowania może sięgnąć 6 mln zł.

Restrykcyjna polityka banków i łatwy dostęp do alternatywnych źródeł finansowania napędzają polski rynek pozabankowych pożyczek dla firm zabezpieczonych na nieruchomościach. W 2018 roku przedsiębiorcy pożyczali średnio 703 tys. zł, a pozyskane środki najchętniej inwestowali w rynek nieruchomości. Obecnie średnia wartość pożyczki zbliża się do 1 mln zł i coraz częściej poszukiwane jest dofinansowanie przekraczające 5 mln zł.

Oferta banków i innych instytucji finansowych dla małych i średnich firm (MSP) jest bogata. Przedsiębiorca powinien wiedzieć, które z produktów finansowych mogą być przydatne na różnych etapach rozwoju firmy. Z Barometru EFL za pierwsze 3 miesiące 2019 r. wynika, że najchętniej wybieranym przez MSP finansowaniem zewnętrznym jest leasing oraz kredyt. Rośnie też popularność faktoringu.

Co decyduje o tym jaka jest kultura organizacyjna firmy? Czy firma powinna dbać o rozwój zawodowy pracownika? Czy pracownik powinien być dumy z tego, w czym się specjalizuje? Między innymi z takimi pytaniami musi się zmierzyć firma, jeżeli chce mieć dobry zespół pracowników i dalej się rozwijać.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Fundacja Firmy Rodzinne realizują projekt Early Warning Europe, który oferuje pomoc firmom i przedsiębiorcom w sytuacjach kryzysowych. O wsparcie mogą ubiegać się mikro, mali lub średni przedsiębiorcy (MŚP), którzy działają na terenie Polski. Już blisko 600 firm zdecydowało się skorzystać z pomocy w ramach projektu.

Irlandia zajmuje bardzo wysokie miejsca w prestiżowych rankingach oceniających warunki do prowadzenia firmy. Przyciąga nie tylko wielkie korporacje, ale również małe i średnie przedsiębiorstwa. A niepewność związana z Brexitem jeszcze bardziej podnosi atrakcyjność prowadzenia tam biznesu. Jakie są koszty rejestracji i prowadzenia firmy w Irlandii?

To, jakie będą konsekwencje brexitu dla podatników zależy od tego, jaki rodzaj brexitu będzie ostatecznie miał miejsce. Niezależnie jednak od scenariusza brexitu, wpłynie on na Polaków, którzy współpracują z brytyjskimi kontrahentami albo są zatrudnieni przez tamtejszych pracodawców. Czy mają się czego obawiać? Jakie nowe obowiązki na nich spadną?

Mikroprzedsiębiorcy oraz mali i średni przedsiębiorcy będą mogli korzystać z nowej instytucji, tj. z „prawa do popełnienia błędu”. W przypadku usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów w określonym terminie, przedsiębiorca nie będzie podlegał karze. Prawo do popełnienia błędu obowiązywać będzie w okresie 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.

Wydłużenie terminu rozliczania VAT w imporcie - to jedna z propozycji zawartych w zestawie ponad 70 ułatwień dla biznesu (Pakiet Przyjazne Prawo) przygotowanych przez resort przedsiębiorczości i technologii. Zmiana dotyczy rozliczania VAT od towarów wpływających do portów i ma wpłynąć pozytywnie na konkurencyjność tego sektora gospodarki.

12 lutego 2019 r. Adam Abramowicz Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zwrócił się do największych spółek z udziałem Skarbu Państwa o wprowadzenie zmian w stosowaniu podzielonej płatności dla najmniejszych firm. Rzecznik rekomenduje wprowadzenie zmian polegających na rezygnacji lub ograniczeniu stosowania płatności podzielonej dla mikrofirm oraz skróceniu terminu zapłaty za faktury wystawione przez te firmy.

Fundusze z UE na B+R są wykorzystywane bardzo wolno. Czy przyczyną tego stanu rzeczy jest nadmierna biurokracja?

Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień redakcji Infor.pl dotyczących zmian (uproszczeń) w ustawie o rachunkowości, które zawiera ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym. Nowe regulacje przewidziane niniejszą nowelizacją wchodzą w życie od 1 stycznia 2019 r.

W dniu 1 stycznia 2019 r. wejdzie w życie większość rozwiązań ustawy, która zakłada prawie 50 uproszczeń w prawie podatkowym i gospodarczym. Jest to tzw. Pakiet MŚP, dzięki któremu w kieszeniach przedsiębiorców w ciągu 10 lat na zostać 4 mld zł.

Prezydent podpisał już pakiet dla MŚP, wejdzie on w życie od 1 stycznia 2019 r. Minister Przedsiębiorczości i Technologii Jadwiga Emilewicz zapowiedziała jednak, że to nie koniec ułatwień dla przedsiębiorców.

Ustawa, która zawiera pakiet ułatwień, oszczędności i przywilejów dla MŚP została podpisana przez Prezydenta. Jakie nowe rozwiązania czekają przedsiębiorców od 2019 r.?

Pakiet MŚP zawiera pakiet prawie 50-ciu uproszczeń w prawie podatkowym i gospodarczym dla małych i średnich przedsiębiorców. Większość wejdzie w życie od 2019 r.

Ustawodawca przygotował szereg zmian w ustawie o rachunkowości, które mają wejść w życie już 2019 r. Wśród zaproponowanych nowych rozwiązań znajduje się m.in. zwiększenie progów uprawniających jednostki do stosowania uproszczeń w rachunkowości oraz skrócenie okresu obowiązkowego przechowywania sprawozdań finansowych.

Pakiet MŚP to prawie 50 uproszczeń w prawie podatkowym i gospodarczym, dzięki którym w kieszeniach przedsiębiorców zostanie przez 10 lat blisko 4 mld zł. To kolejna – po pakiecie 100 zmian dla firm oraz Konstytucji Biznesu – propozycja, która ma ułatwić życie polskim przedsiębiorcom.

Do 5 listopada 2018 r, można składać wnioski do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) o niskooprocentowaną „Pożyczkę na rozwój”. Można ubiegać się o pożyczkę Kwota pożyczki: od 100 tys. zł do 500 tys. zł, przy stałym oprocentowaniu od 2,5% od 6% rocznie.

Urzędy skarbowe już po 20 sierpnia mogą wzywać średnich, małych oraz mikroprzedsiębiorców do przedstawienia na żądanie odpowiednich struktur JPK (Jednolitego Pliku Kontrolnego). W tej formie na wezwanie organu skarbowego przedsiębiorcy będą zobowiązani przedstawiać np. dane z wyciągów bankowych czy ksiąg rachunkowych. Brak JPK na wezwanie skarbówki może skutkować nałożeniem kary porządkowej.

Małe i średnie firmy

Wkrótce banki zaczną przyjmować wnioski od MŚP o wsparcie z Tarczy Finansowej

Tarcza antykryzysowa - ruszył Fundusz Gwarancji Płynnościowych (FGP)

Jaką pomoc dla firm przewiduje tarcza finansowa?

Pożyczki z POIR na wsparcie płynności finansowej MŚP

Dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników i składek ZUS - umowa, wniosek i załączniki

Nowy termin na wdrożenie PPK w firmach zatrudniających od 50 pracowników

Koronawirus unieruchomił 30 proc. firm - 3 proc. przeżywa boom

Koronawirus. Mechanizmy wsparcia z których mogą skorzystać przedsiębiorstwa

Tarcza antykryzysowa - projekty ustaw

Startują „Badania na rynek” – 750 mln zł na wdrożenie wyników prac B+R

Gwarancje de minimis z pakietu pomocowego już dostępne

Aktualizacja programów operacyjnych w ramach Funduszy Europejskich

Połowa polskiego sektora MŚP poważnie poszkodowana kryzysem wywołanym koronawirusem

Ograniczenie zatorów płatniczych w firmach

Fundusze Norweskie dla MŚP - wnioski do 31 marca 2020 r.

Uproszczone zasady VAT dla małych firm w UE

MŚP w 2020 roku - problemy, wyzwania, zmiany

3 kroki wdrożenia PPK w firmie 50+

Pracownicze Plany Kapitałowe w małych i średnich przedsiębiorstwach od 2020 r. (wywiad)

Czy estoński CIT pobudzi inwestycje małych firm

Premia technologiczna dla MŚP - kredyt na innowacje z BGK

Mały ZUS plus od 2020 roku - składki liczone od dochodu

Unijne dofinansowania z Banku Gospodarstwa Krajowego

Finansowanie małych firm - kredyt, venture capital, private debt

Pakiet dla Przedsiębiorców - co zawiera i czego zabrakło?

Korzyści podatkowe z inicjatywy JEREMIE

Zatory płatnicze - jak ich uniknąć?

Ulga na złe długi w podatkach dochodowych (PIT, CIT) od 1 stycznia 2020 r.

Ceny energii elektrycznej 2019 - oświadczenie tylko do 29 lipca - AKTUALIZACJA

Pakiet Przyjazne Prawo od 2020 r. - wydłużenie terminu rozliczenia VAT w imporcie

Dofinansowania na innowacje technologiczne dla MŚP

Pozabankowe pożyczki dla firm zabezpieczone hipotecznie urosły o 195 proc.

Kredyt, leasing i inne produkty finansowe dla MSP

3 cechy firmy, które przyciągają pracowników

Early Warning Europe - pomoc dla MŚP w kryzysie

Rejestracja i prowadzenie firmy w Irlandii

Brexit dotknie polskie firmy – ucierpią zwłaszcza najmniejsi podatnicy

„Prawo do popełnienia błędu” – nowa instytucja w prawie dla przedsiębiorców

Wydłużenie terminu rozliczania VAT w imporcie

Rzecznik MŚP apeluje o ułatwienia w podzielonej płatności dla małych firm

Niskie tempo wykorzystywania funduszy Unii Europejskiej na badania i rozwój 2019

Zmiany w ustawie o rachunkowości od 2019 r. – wyjaśnienia MF

Uproszczenia dla MŚP w prawie podatkowym i gospodarczym od 2019 r.

Będą kolejne ułatwienia dla przedsiębiorców w 2019 r.

Ułatwienia dla MŚP od 2019 r. - Prezydent podpisał ustawę

Pakiet dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) 2019 uchwalony przez Sejm

Ustawa o rachunkowości – zmiany w 2019 r.

Rząd przyjął pakiet MŚP - uproszczenia dla przedsiębiorców od 2019 r.

Pożyczka na rozwój dla małych firm - do 500 tys. zł na 2,5% rocznie

JPK na żądanie - co powinien wiedzieć przedsiębiorca?