Tematy - Konsument, Działalność gospodarcza - INFOR.PL

Niemożliwe lub trudne do spłacenia długi nie powinny spychać człowieka na margines społeczny i z dnia na dzień pozbawiać go wszystkiego. Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało przełomowe rozwiązania, które pozwolą takim osobom bezpiecznie wyjść z zadłużenia i odbudować normalne życie, bez wiecznego strachu przed komornikiem. Nowe przepisy, zawarte w uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy – Prawo upadłościowe weszły w życie 24 marca 2020 r.

Z uwagi na obecną sytuację epidemiologiczną i zagrożenie spowodowane wirusem SARS-CoV-2, wiele krajów zamyka swoje granice. Ponadto wiele osób chcąc uchronić się przed chorobą rezygnuje z planów wakacyjnych. Pojawia się zatem wiele pytań czy można w tej sytuacji anulować wyjazd, jednocześnie nie narażając się na dodatkowe koszty i uzyskując zwrot już zapłaconych pieniędzy?

Pandemia powoduje ogromne ograniczenia w działaniu gospodarki, a to następnie dotyka każdego z nas. Jak prowadzić własną firmę w czasie koronawirusa? Oto praktyczne porady na czas recesji. Mogą one zostać zaimplementowane właściwie w każdym przedsiębiorstwie i każdym sektorze gospodarczym.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w związku z pandemią koronawirusa wdrożyła działania, które mają pomóc przedsiębiorcom w realizacji zaplanowanych projektów - poinformowała 24 marca 2020 r. Agencja. Zmieniła np. terminy przyjmowania wniosków od firm ws. dofinansowania.

Według danych firmy Dotykačka, 59% polskich przedsiębiorców z sektora MŚP musiała zawiesić swoją działalność w wyniku zagrożenia epidemicznego. Przedsiębiorstwa, które kontynuują działalność w zmodyfikowanym modelu biznesowym, od połowy marca notują drastyczny spadek przychodów, średnio o ponad 52%. Firma Dotykačka wobec niepokojących danych z rynku zdecydowała się wesprzeć swoich kontrahentów oferując im zlikwidowanie opłat abonamentowych w czasie kryzysu oraz oferując na własny koszt wszystkim klientom dostęp do kluczowych funkcji minimalizujących konieczność bezpośrednich kontaktów z klientami.

W odpowiedzi na sytuację wywołaną koronawirusem, w dniu 18 marca zostały przedstawione założenia pakietu antykryzysowego. Pakiet oparty jest na pięciu filarach, a dwa pierwsze skierowane są dla pracowników i przedsiębiorców.

Ministerstwo Cyfryzacji przygotowało darmową aplikację "Kwarantanna domowa". Ma ona ułatwić kontakt ze służbami oraz opiekę nad osobami objętymi kwarantanną.

Wsteczne rozliczanie strat podatkowych (PIT i CIT) przez przedsiębiorców, wydłużenie terminu wpłat pracowniczych zaliczek PIT, czy przesunięcie w czasie planowanych zmian podatkowych. To tylko niektóre z rozwiązań zaproponowanych przez Ministerstwo Finansów, które znalazły się w Gospodarczej i Społecznej Tarczy Antykryzysowej dla Bezpieczeństwa Przedsiębiorstw i Pracowników w związku z pandemią koronawirusa SARS-Cov-2. Pakiet ten ma przeciwdziałać negatywnym skutkom pandemii.

Tarcza Antykryzysowa ma ochronić firmy i pracowników przed skutkami epidemii koronawirusa. Najważniejsza jest płynność finansowa i bezpieczeństwo pracowników – temu ma służyć Tarcza Antykryzysowa o wartości 212 mld zł, którą rząd przygotował jako lekarstwo w związku z epidemią koronawirusa. Program ten zawiera rozwiązania dla: pracowników, mikro, małych, średnich i dużych firm. Dzięki niemu każdy przedsiębiorca będzie mógł np. przesunąć w czasie opłatę składek czy podatków bez dodatkowych opłat prolongacyjnych.

Wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego ma zapobiec szybkiemu rozprzestrzenianiu się koronawirusa w Polsce. Żeby to osiągnąć Minister Zdrowia od 14 marca 2020 r. (do odwołania) ograniczył, a w niektórych wypadkach zakazał, działalności, które wiążą się z dużymi skupiskami ludzi. Sprawdź czy te ograniczenia dotyczą twojej firmy.

Koronawirus SARS-CoV-2, wywołujący chorobę COVID-19 krzyżuje plany większości ludzi na całym świecie. Odwoływane są loty, wykupione wycieczki czy planowane od dawna imprezy masowe. Co możemy zrobić, by nie stracić wydanych wcześniej pieniędzy? Ekspert platformy edukacyjnej Kapitalni.org podpowiada, jak możemy reagować i na jakie zwroty kosztów liczyć.

Wprowadzone w związku z koronawirusem liczne ograniczenia powodują, że z każdym dniem coraz większa liczba przedsiębiorców nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań cywilnoprawnych. Skalę wyzwań tym wywołanych można śmiało porównać do skutków nagłego wybuchu wojny.

W wyniku powodzi stulecia, która miała miejsce w roku 1997, zalane zostały między innymi 23 budynki sądów. Z oczywistych względów te sądy nie były w stanie funkcjonować do czasu usunięcia skutków powodzi. Pomijając olbrzymią tragedię spowodowaną ówczesną powodzią, z prawnego punktu widzenia był to klasyczny przykład siły wyższej (vis maior). Czy tak samo jest z obecną pandemią koronawirusa?

Rezygnacja z umowy zawartej z organizatorem turystyki np. w biurze podróży następuje na podstawie szczegółowych regulacji. Kiedy mamy prawo zrezygnować z wykupionej wycieczki? Jakie uprawnienia przysługują przedsiębiorcy, gdy podróżny odstąpił od umowy w związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2?

Rząd przygotował pakiet pomocowy dla przedsiębiorców i gospodarki w związku z epidemią koronawirusa. Projekt pod nazwą: "Gospodarcza i społeczna tarcza antykryzysowa dla bezpieczeństwa przedsiębiorców i pracowników w związku z pandemią wirusa SARS- Cov - 2", obejmie 5 filarów: bezpieczeństwo pracowników, finansowanie przedsiębiorstw, ochronę zdrowia, wzmocnienie systemu finansowego i program inwestycji publicznych. Poniżej szczegóły drugiego filaru pakietu pomocowego dla gospodarki "Finansowanie Przedsiębiorstw" przedstawionego w środę 18 marca 2020 r. przez premiera Mateusza Morawieckiego, według dokumentu KPRM.

Jeżeli jesteś przedsiębiorcą i w obecnej sytuacji wywołanej koronawirusem nie jesteś w stanie zapłacić jednorazowo całego podatku, zaległości podatkowych lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, możesz złożyć wniosek o rozłożenie tych należności na raty i sprawdzić czy urząd przyzna ci taką pomoc. Jak to zrobić?

Rodzic ma prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego na czas opieki nad dzieckiem w związku z zamknięciem żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły z powodu COVID-19. W jakich przypadkach wniosek o zasiłek można wysłać do ZUS online?

Ustawa dotycząca szczególnych rozwiązań w walce z koronawirusem przewiduje nowe regulacje przeznaczone dla pracowników i przedsiębiorców m.in. pracę zdalną, zasiłek za okres kwarantanny, ulgę w spłacie składek do ZUS. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało odpowiedzi na najczęstsze pytania związane z obecną sytuacją.

Ile wynosi dodatkowy zasiłek opiekuńczy? Komu przysługuje? Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy? Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność albo współpracująca z nią, dla której płatnikiem zasiłku jest ZUS, może złożyć oświadczenie o dodatkowy zasiłek opiekuńczy za pośrednictwem portalu PUE ZUS przy wykorzystaniu wniosku ZAS-58. Jak zrobić to krok po kroku?

Mamy przyjemność poinformować, że ruszyła XXIII edycja programu „Przedsiębiorstwo Fair Play”. Do programu mogą się zgłaszać wszystkie firmy działające, zarejestrowane i posiadające siedzibę w Polsce, prowadzące swoją działalność co najmniej przez cały rok kalendarzowy poprzedzający daną edycję. Patronem medialnym programu jest Infor.

Czy organizator imprezy masowej odwołanej z powodu koronawirusa powinien zwrócić pieniądze za bilety? UOKiK stoi na stanowisku, iż mają tu zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.

Ulgi w należnościach (w tym udogodnienia w płatnościach podatków i składek ZUS), instrumenty na rzecz poprawy płynności finansowej firm (w tym wsparcie gwarancyjne oraz dopłaty do kredytów), ochronę i wsparcie rynku pracy, m.in. rozwiązania dla firm zmuszonych do przestojów – zawierać będzie pakiet osłonowy dla przedsiębiorców. W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa MR przygotuje projekt specustawy w tej sprawie. M.in. ma nastąpić przesunięcie wdrożenia nowego JPK_VAT z deklaracją z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 r.

Czy w związku z epidemią koronawirusa SARS-CoV-2 w Europie podróżny wybierający się w rejony, w których występują zachorowania lub organizator imprezy turystycznej mogą odstąpić od umowy o świadczenie usług turystycznych? - o tym prawnicy z kancelarii prawnej Rakoczy i Wroński.

W ostatnich miesiącach sporo się zmieniło w przepisach dotyczących prowadzenia i rozliczania własnej działalności gospodarczej. Jeśli dopiero myślisz o założeniu działalności, lub wracasz do biznesu po latach, warto zapoznać się z najważniejszymi zmianami prawno-księgowymi.

Estoński program e-Residency pozwala także polskim obywatelom na założenie estońskiej spółki w przeciągu kilku godzin przez internet. To atrakcyjna alternatywa dla freelancerów, osób wykonujących wolne zawody i przedsiębiorców niezwiązanych ściśle z jednym terytorium państwowym. Warto dodać, że estoński CIT wynosi co do zasady 20%, ale z uwagi na zwolnienie z podatku reinwestowanych zysków, efektywna stopa opodatkowania wynosi jedynie 8%. Ponadto w Estonii nie ma progresywnej skali podatkowej w PIT a podstawowa stawka VAT wynosi 20%.

Problematyka dotycząca przysługujących wierzycielowi uprawnień i obowiązków dłużnika w związku z nieterminowym regulowaniem zobowiązań została unormowana w polskim porządku prawnym w ustawie z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (dalej jako „ustawa o terminach zapłaty”). Przedmiotowa ustawa nie tylko zastąpiła ustawę z 2003 r. o tożsamym tytule, ale miała także na celu wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. W 2019 r. ustawodawca dokonał w tej materii znaczących zmian, które weszły w życie z początkiem 2020 roku.

Prowadzenie działalności gospodarczej jest nieodłącznie związane z zawieraniem szeregu umów. Prawidłowe sformułowanie ich postanowień powinno leżeć w interesie obu stron, gdyż pozwala to zminimalizować ryzyko przyszłego sporu. O czym warto pamiętać, a czego się wystrzegać? Anna Nowak z Kancelarii Radców Prawnych Lubasz & Wspólnicy omawia przykłady 8 najczęstszych błędów popełnianych przez przedsiębiorców przy konstruowaniu umów.

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej bardziej niż kontroli skarbowych obawiają się nierzetelnych kontrahentów, braku zamówień oraz utraty płynności finansowej.

Czy z powodu koronawirusa konsument może zrezygnować z wykupionej w biurze podróży wycieczki lub zwrócić bilet lotniczy? Szczegółowe informacje zaprezentował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Przedsiębiorcy coraz chętniej korzystają z technologii cyfrowych w obszarze finansów. 11 proc. działów finansowych już teraz stosuje automatyzację procesów, a 17 proc. zamierza zrobić to w perspektywie 3-5 lat. Mimo to firmy za mało inwestują w rozwój pracowników i działów finansowych i rachunkowości. Transformacja cyfrowa wymaga od nich nowych kompetencji, tymczasem większość nie rozwija swoich umiejętności na tyle szybko, żeby uwzględniały one wpływ, jaki mają na branżę sztuczna inteligencja, automatyzacja i nowe technologie. 76 proc. organizacji na szkolenia pracowników przeznacza mniej niż 10 proc. budżetu założonego na cyfrową transformację – wynika z badań Association of International Certified Professional Accountants.

2 marca 2020 r. to ostatni dzień, w którym przedsiębiorcy mogą zgłosić się do tzw. małego ZUS plus. Według rządowych szacunków, z preferencyjnego oskładkowania skorzysta w tym roku 320 tys. właścicieli małych firm, co będzie kosztować budżet państwa 1,3 mld zł. Prosta arytmetyka pozwala wnioskować, że przeciętny przedsiębiorca, który przystąpi do programu, zaoszczędzi w tym roku na ZUS 369 zł miesięcznie i ponad 4 000 zł rocznie („mały ZUS plus” obowiązuje od lutego 2020 r., czyli w tym roku przez 11 miesięcy).

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje nowa ustawa z 19 lipca 2019 roku w sprawie zmiany niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. poz. 1649). Wprowadzone w niej przepisy zmieniły kilka obowiązujących aktów prawnych, w tym między innymi kodeks postępowania cywilnego, ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy ustawę o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

W pierwszej kolejności polskie firmy płacą wynagrodzenia pracowników, podatki do urzędu skarbowego i składki ZUS. Zdaniem przedsiębiorców należnościami (płatnościami), które można odsunąć w czasie i zapłacić w drugiej kolejności, są faktury wystawienie przez kluczowych kontrahentów. Taki obraz zachowań rodzimych firm przynosi najnowsze badanie „Priorytety płatności” przeprowadzone przez Keralla Research na zlecenie Krajowego Rejestru Długów i firmy faktoringowej NFG.

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje ustawa ograniczająca zatory płatnicze. Jej celem jest wzmocnienie pozycji najmniejszych firm wobec dużych kontrahentów. Zdaniem ekspertów korzystny efekt ustawy może zostać zmniejszony przez gorszy stan gospodarki. Dynamika PKB już w 2019 r. znacznie spadła – poniżej 3% w IV kw. (z 4,8% w I kw.). W tym roku może być jeszcze gorzej. Na spadku PKB ucierpią najpierw małe firmy, które w coraz większym stopniu będą narażone na zerwanie kontraktów przez dużych partnerów i utratę płynności finansowej.

Istotnym elementem zakupów internetowych jest również dostawa przesyłki. Konsumenci często mają wątpliwości gdzie kurier może zostawić paczkę, kto odpowiada za zgubienie przesyłki. Odpowiedzi na wiele z tych pytań przygotowało Europejskie Centrum Konsumenckie.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości informuje, że małe i średnie firmy oraz mikroprzedsiębiorstwa, które prowadzą działalność w Polsce, mogą starać się nawet o 2 mln euro na opracowanie i wdrożenie innowacji w programie finansowanym ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Wnioski można składać poprzez stronę PARP do 31 marca 2020 r.

Jeśli zastanawiasz się nad otworzeniem lodziarni franczyzowej, zima to najlepszy czas na rozpoczęcie działań. Dlaczego? Ponieważ zyskujemy kilka cennych miesięcy na przygotowania. Niektóre sieci oferują także specjalne promocje, które pozwalają zaoszczędzić środki na inwestycję. Od czego więc zacząć?

UOKiK przestrzega przed inwestycjami w piramidy finansowe. Zarabiają one na opłatach od użytkowników. Kiedy zaś przestaje przybywać użytkowników, tworzących taką strukturę, piramida upada.

Rozwój technologii i nowoczesnych sposobów sprzedaży, a także zmiany makroekonomiczne i społeczne powodują, że rynek detaliczny w Polsce ulega i ulegać będzie dalszym zmianom. Czy w tej sytuacji małe, niezależne sklepy detaliczne mogą skutecznie konkurować z dużymi, sieciowymi punktami handlowymi? Jak mogą efektywniej sprzedawać i skutecznie przyciągać więcej klientów? Czy znajomość najnowszych trendów pomoże w odpowiedzi na te pytania?

W 2020 r. zmieniła się wysokość tzw. 30-krotności. Sprawdź jaka jest minimalna podstawa wymiaru składek osób prowadzących działalność pozarolniczą w 2020 r., podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia za osoby przebywające na urlopach wychowawczych, podstawa wymiaru składek za pracowników delegowanych.

Prowadzenie działalności gospodarczej za pośrednictwem internetu wymaga spełnienia wielu obowiązków wynikających z przepisów prawa. Choć w powszechnej świadomości kluczowym aktem prawnym, który nakłada obowiązki w tym obszarze, jest RODO, to jednak nie należy zapominać o pozostałych regulacjach mających istotny wpływ na kształt procesów w przedsiębiorstwie internetowym.

Prezenty, czy nagrody zwiększają lojalność klientów, są również skuteczną formą motywowania pracowników. Doceniać można jednak nie tylko za pomocą gratyfikacji finansowych, czy też typowych nagród rzeczowych. Skuteczna nagroda to taka, która wywołuje emocje.

Prezes UODO zwraca uwagę na nielegalne praktyki pracowników banków, polegające na sprzedawaniu baz danych klientów instytucji.

Od 1 czerwca 2020 r. indywidualni przedsiębiorcy skorzystają z ochrony, jaka przysługuje konsumentom. Jest to jedna z istotnych zmian wprowadzonych przez Pakiet Przyjazne Prawo. Co to oznacza w praktyce?

Firmy, które wdrażają w dziale finansów i obszarze operacyjnym sztuczną inteligencję (AI), Internet Rzeczy (IoT), Blockchain i inne nowe technologie, zwiększają swoje roczne zyski o 80 proc. szybciej - wynika z badania przeprowadzonego przez firmy Enterprise Strategy Group i Oracle.

Jeżeli masz telefon na kartę (pre-paid), a upłynie ważność konta (np. wskutek braku doładowania w określonym terminie), to jako konsument powinieneś otrzymać zwrot niewykorzystanych środków na tej karcie. Składając reklamację można powołać się np. na decyzję UOKiK z 22 stycznia 2020 r.. Jeżeli Twój operator komórkowy nie chce zwrócić tych pieniędzy - zgłoś sprawę do UOKiK.

UOKiK ostrzega przed ryzykiem związanym z inwestycjami w tzw. oprocentowane weksle inwestycyjne. Ten nowy mechanizm jest ryzykowny dla konsumentów. W przypadku ogłoszenia upadłości przez wystawcę weksla, konsument może nie odzyskać pieniędzy.

Konsumenci w mediach społecznościowych mogą natknąć się na wiele pułapek. Na oszustwa internetowe narażeni są mieszkańcy wszystkich państw członkowskich UE.

Rok 2020 może przynieść wiele zmian dla polskiego sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Firmy powinny odpowiednio przygotować się na najważniejsze wyzwania. Które mogą być najdotkliwsze i wpływać na większość sektora? Zdaniem eksperta Siemens Financial Services spowolnienie gospodarcze, gorsza kondycja finansowa, sytuacja na rynku pracy i potrzeba inwestycji to cztery najtrudniejsze z nich.

Konsument, Działalność gospodarcza

Zmiany w prawie upadłościowym od 24 marca 2020 r.

Odstąpienie od umowy o organizację imprezy turystycznej z powodu zagrożenia wirusem SARS-CoV-2

Własna firma w czasie koronawirusa: praktyczne porady na czas recesji

PARP w związku z pandemią zmieniła terminy przyjmowania wniosków od firm ws. dofinansowania

Połowa polskiego sektora MŚP poważnie poszkodowana kryzysem wywołanym koronawirusem

Pakiet antykryzysowy to za mało. Zrezygnujmy ze split payment, zawieśmy podatki i ZUS

"Kwarantanna domowa" - można pobrać darmową aplikację Ministerstwa Cyfryzacji

Zmiany w podatkach w pakiecie Tarczy Antykryzysowej

Tarcza Antykryzysowa z powodu epidemii koronawirusa - najważniejsze rozwiązania

Stan zagrożenia epidemicznego - ograniczenia dla przedsiębiorców

Odwołane loty, koncerty, imprezy, wycieczki a zwrot kosztów w czasie epidemii koronawirusa

Zobowiązania cywilnoprawne przedsiębiorstw a koronawirus

Czy w związku z koronawirusem przedsiębiorca może powołać się na siłę wyższą (vis maior)?

Wakacje wykupione w biurze podróży - kiedy można z nich zrezygnować?

II filar pakietu pomocowego dla gospodarki – Finansowanie Przedsiębiorstw

Jak wnioskować o rozłożenie na raty należności podatkowych

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla rodziców - wniosek do ZUS online

Rozwiązania w walce z koronawirusem dla pracowników i przedsiębiorców

Ile wynosi wysokość dodatkowego zasiłku opiekuńczego? Komu przysługuje? - pytania i odpowiedzi

Oświadczenie o dodatkowy zasiłek opiekuńczy elektronicznie - jak wypełnić wniosek (ZAS-58) przez PUE ZUS

Program „Przedsiębiorstwo Fair Play” 2020

Odwołanie imprezy masowej z powodu koronawirusa a zwrot biletów - stanowisko UOKiK

Udogodnienia podatkowe dla firm w związku z koronawirusem

Odstąpienie od umowy o świadczenie usług turystycznych w związku z epidemią koronawirusa

Poradnik początkującego przedsiębiorcy. Co warto wiedzieć w 2020 roku?

Spółka w Estonii – e-Residency, szybka rejestracja przez internet i niskie podatki

Nowe przepisy ograniczające zatory płatnicze od 2020 roku

Umowy w firmie - 8 najczęstszych błędów popełnianych przez przedsiębiorców

Bardziej niż skarbówki nowe firmy obawiają się nierzetelnych kontrahentów

Koronawirus a rezygnacja z wycieczki i zwrot biletu lotniczego

Technologie cyfrowe w rachunkowości i działach finansowych

Mały ZUS plus 2020 - ostatni dzień na zgłoszenie

Zwalczanie zatorów płatniczych - nowe przepisy od 2020 roku

Wynagrodzenia, podatki i składki ZUS - priorytetowe płatności firm

Czy ustawa antyzatorowa pomoże finansom małych firm?

Dostawa przesyłki a prawa konsumenta

Fundusze Norweskie dla MŚP - wnioski do 31 marca 2020 r.

Jak założyć lodziarnię? Najłatwiej w sieci franczyzowej

UOKiK: Piramidy finansowe zarabiają na opłatach od użytkowników

Handel detaliczny w Polsce 2020 - niezależne małe sklepy kontra sieci convenience

Limit 30-krotności w 2020 r. - nowa kwota, podstawy wymiaru składek

Działalność gospodarcza za pośrednictwem internetu – wymogi prawne

Jakie nagrody rzeczowe i prezenty dla pracowników i klientów

UODO: stop nielegalnemu sprzedawaniu baz danych klientów banków

PPP 2020: Indywidualni przedsiębiorcy z ochroną przysługującą konsumentom [PODCAST]

Sztuczna inteligencja i blockchain zwiększają zyski firm

Telefony na kartę - operator powinien zwrócić niewykorzystane pieniądze

Inwestycyjne weklse nieruchomościowe ryzykowne dla konsumentów

Pułapki w mediach społecznościowych - na co uważać?

MŚP w 2020 roku - problemy, wyzwania, zmiany