Kary porządkowe

Upomnienie, nagana, kara pieniężna. Za co można dać pracownikowi karę porządkową w 2024? Jak zastosować karę? Ile wynosi kara pieniężna? Jak pracownik może odwołać się od kary?

W jakich sytuacjach organy podatkowe mogą nakładać kary porządkowe podczas kontroli podatkowej? Kiedy można skutecznie kwestionować kary porządkowe? Wyjaśnia Monika Wolska-Bryńska, radca prawny.

Profiskalna polityka, skuteczniejsze kontrole i dokładniejsza weryfikacja przedsiębiorców już teraz sprzyjają zwiększonej liczbie nakładanych kar porządkowych. Kolejne zmiany podatkowe planowane na 2020 r. mogą tylko nasilić ten trend. Organy podatkowe najczęściej wymierzają górną granice kary porządkowej, czyli 2800 zł, mimo wyraźnych wytycznych zdefiniowanych przez sądy.

Z początkiem 2018 roku wszyscy podatnicy objęci zostali obowiązkiem prowadzenia rejestrów VAT w postaci elektronicznej, jak również obowiązkiem comiesięcznego raportowania JPK_VAT. Za niedopełnienie nowych obowiązków służby skarbowe mają prawo nałożyć przewidziane przepisami kary.

Kodeks pracy stanowi, że w razie, gdy pracownik nie będzie przestrzegał ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może zastosować wobec pracownika kary porządkowe: upomnienia lub nagany.

Z dniem 1 marca 2017 r. rozpoczęła się prawdziwa rewolucja w administracji skarbowej. Ściąganiem podatków i bezpieczeństwem finansów zajmie się Krajowa Administracja Skarbowa. Zarówno podatników, jak i płatników czeka w związku z tym wiele nowych obowiązków. Nowe przepisy przewidują też możliwość nałożenia kar porządkowych na te podmioty, które nie będą wywiązywać się ze swoich zobowiązań.

Odpowiedzialność porządkowa pracowników uregulowana w art. 108 Kodeksu pracy, w ramach której pracodawcy przysługuje prawo do stosowania kar porządkowych, stanowi jeden z instrumentów umożliwiających podmiotowi zatrudniającemu realizację uprawnień kierowniczych w stosunku pracy. Osoba odpowiedzialna za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kieruje pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, która nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł.

Zasady wymierzania pracownikom kar nagany i upomnienia znajdują się w Kodeksie pracy. Każdy pracodawca może nałożyć na pracownika jedną z tych kar, jeżeli pracownik nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów BHP i p.poż., a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.

Pracownik może wnieść sprzeciw od zastosowanej wobec niego kary porządkowej. Musi jednak zachować przy tym odpowiedni termin. Pracodawca może odrzucić bądź uwzględnić sprzeciw pracownika.

Pracownik zawierając umowę o pracę zobowiązuje się do sumiennego i starannego świadczenia pracy, stosowania się do poleceń przełożonych, wykonywa­nia ciążących na nim obowiązków i dbania o dobro zakładu pracy. Podstawowe obowiązki pracownika zostały wskazane w Kodeksie pracy. Za niewypełnianie lub niewłaściwe wypełnianie obowiązków pracownik może ponieść odpowie­dzialność porządkową, a nawet może zostać zwolniony dyscyplinarnie.

Pracodawca zarządził, aby pracownicy znajdowali się w miejscu pracy 10 minut przed godziną rozpoczęcia pracy. Czy niestawienie się w pracy przed czasem może być przyczyną nałożenia na pracownika kary porządkowej?

Czym się różni kara pieniężna od innych kar porządkowych? Kiedy która jest stosowana?

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca może ukarać pracownika trzema rodzajami kar porządkowych: upomnieniem, naganą lub karą pieniężną. Pracodawca za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności może nałożyć na pracownika karę pieniężną w wysokości do jednodniowego wynagrodzenia. Natomiast w przypadku opuszczenia części dnia pracy stosuje się karę pieniężną do wysokości wynagrodzenia przypadającego za tę część dnia.

Zastosowanie wobec pracownika kary porządkowej musi przebiegać z uwzględnieniem odpowiedniej procedury przewidzianej w Kodeksie pracy. Jej naruszenie uprawnia pracownika do żądania uchylenia kary.

Wręczyliśmy pracownikowi karę upomnienia za opuszczenie stanowiska pracy bez wiedzy przełożonego. Pracownik odwołał się od kary i w tej sytuacji postanowiliśmy zamienić upomnienie na tzw. uwagę służbową jako łagodniejszą karę. Czy tę uwagę służbową można przechowywać w aktach osobowych pracownika i kiedy ewentualnie ją usunąć?

Odpowiedzialność porządkową pracownicy ponoszą za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy. Należy ją odróżnić od odpowiedzialności dyscyplinarnej, obejmującej pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze, uregulowaną zwykle w różnego rodzaju pragmatykach służbowych.

Jeśli pracownik spóźnia się do pracy, wówczas nie wywiązuje się z zobowiązań wynikających z podpisanej przez niego umowy o pracę. W tym przypadku pracodawca może np. nie wypłacić mu wynagrodzenia za czas jego nieusprawiedliwionej nieobecności w firmie lub nałożyć karę porządkową. Jeżeli pracownik regularnie spóźnia się do pracy, pracodawca może nawet rozwiązać z nim umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Odpowiedzialność dyscyplinarna to odpowiedzialność, której podlegają tylko pracownicy objęci przepisami pragmatyk zawodowych, tj. pracownicy państwowi czy nauczyciele akademiccy.

Pracownik może wystąpić do sądu pracy z roszczeniem o zapłatę brakującej części wynagrodzenia, jeżeli uzna, że pracodawca niesłusznie pozbawił go całości lub części wynagrodzenia.

Nasz pracownik, zatrudniony na pełny etat, powinien otrzymać za sierpień br. wynagrodzenie w wysokości 1317 zł. Przysługuje mu również dofinansowanie „wczasów pod gruszą” z zfśs w wysokości 500 zł. W tym roku otrzymał już świadczenia socjalne z zfśs o wartości 400 zł. Z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy 10 sierpnia br. nałożyliśmy na niego karę pieniężną w wysokości 50 zł. W tym samym czasie otrzymaliśmy pismo od komornika dotyczące niezapłaconych przez tego pracownika alimentów w wysokości 2000 zł. Jakich i w jakiej wysokości potrąceń powinniśmy dokonać z wynagrodzenia za sierpień br. i świadczenia za urlop przysługujących pracownikowi?

Ograniczenie liczby wstępnych badań lekarskich, uproszczenie zasad karania pracowników czy zmniejszenie liczby dni urlopu na żądanie z czterech do dwóch - to propozycje organizacji Pracodawcy RP dotyczące zmian w kodeksie pracy, zgłoszone do sejmowej komisji Przyjazne Państwo.