Janosikowe

System dopłat bogatszych samorządów na biedniejsze (Janosikowe) jest wadliwy do tego stopnia, że niekiedy wychodzi na odwrót. Warszawa wpłaciła 200 mln za dużo, gdyż schemat kompensacji nie uwzględnia narodowości ukraińskiej.

Ministerstwo Finansów deklaruje szereg mechanizmów wyrównania samorządom utraty dochodów w związku z "Polskim Ładem". Jeśli dochody z PIT i CIT w przyszłych latach spadną poniżej ustalonego poziomu, samorządy otrzymają dodatkowe pieniądze (subwencję rozwojową), która im to wynagrodzi. Gwarantować ma to nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - żaden samorząd nie będzie miał mniejszych dochodów, niż sam prognozował przed ogłoszeniem programu „Polski Ład”. Ministerstwo Finansów uelastycznia zasady budżetowe i rozwiązania podnoszące limit spłaty długu JST oraz wspierające wykorzystanie funduszy UE.

Rada Warszawy przyjęła projekt stanowiska w sprawie zwolnienia z obowiązku opłacania przez miasto do budżetu państwa tzw. janosikowego. Za przyjęciem projektu stanowiska głosowało 39 radnych, 18 było przeciw, dwie osoby wstrzymały się od głosu.

Samorządy zaniepokojone reformą janosikowego w 2019 r. Przede wszystkim władze Warszawy widzą problem. Budżet państwa wyłożył już 950 mln zł na utrzymanie tymczasowego systemu korekcyjno - wyrównawczego na szczeblu województw.

Dotychczasowe przepisy, dotyczące "janosikowego" mają zostać przedłużone na lata 2017-2019. Projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego został przyjęty przez Radę Ministrów.

Mazowsze odda biedniejszym województwom 270 mln zł. Samorządowy projekt zmian w janosikowym trafi do Sejmu jeszcze w lutym.

Nowe przepisy mają obowiązywać wyłącznie w 2015 r., a nie tak jak chciał pierwotnie rząd, w latach 2015-2016. Przewidują one, iż z budżetu państwa dotacja dla samorządów sięgnie 268 mln złotych, a środki te samorządy będą mogły przeznaczyć nie tylko na utrzymanie dróg, jak dotychczas, ale również na inwestycje.

Przygotowany przez MF projekt dotyczy tylko województw, a przepisy miałyby obowiązywać w latach 2015-2016 i w tym czasie rząd ma przygotować nowe rozwiązania obejmujące także gminy i powiaty. Propozycja zakłada podniesienie progu dochodów, od których województwa osiągające wyższe dochody będę musiały dokonywać wpłat - ze 110 proc. wzrośnie on do 125 proc. średnich dochodów podatkowych, wyliczonych dla wszystkich województw.

W Sejmie trwają obecnie prace nad dwoma projektami zmian w tzw. janosikowym - rządowym i poselskim (PSL). W marcu TK orzekł, że przepisy ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, dot. województw są niezgodne z konstytucją.

Poselski projekt zmian w janosikowym przewiduje m.in. zmianę zasad ustalania wpłat województw do budżetu państw i w efekcie obniżenie ich w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów. Posłowie zaproponowali też zmianę zasad podziału części regionalnej subwencji (95 proc. wpłat) między województwa, w których dochody podatkowe, powiększone o część wyrównawczą subwencji ogólnej w przeliczeniu na jednego mieszkańca będą niższe od analogicznych dochodów podatkowych wszystkich województw.

Rząd zaproponował wprowadzenie zmian w zasadach ustalania wysokości wpłat dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, czyli tzw. janosikowego. W latach 2015 i 2016 mają objąć wyłącznie województwa.

Projekt, który przygotowali eksperci zespołu powołanego w tym celu przez marszałka Mazowsza, zakłada między innymi wprowadzenie 25% progu ostrożnościowego i odejście od równych miesięcznych rat na rzecz systemu zaliczek.