Tematy - Dziedziczenie przedsiębiorstwa

Prawnik wyjaśnia, co dzieje się po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, wpisanej do CEIDG

Ustawa z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej wprowadza od 25 listopada 2018 r. nowe zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Zwolnienie to obejmuje spadkobierców zmarłego (25 listopada 2018 r. lub później) przedsiębiorcy odnośnie odziedziczonego przedsiębiorstwa (lub udziału w tym przedsiębiorstwie).

Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę dotyczącą działania organów państwa wobec problematyki sukcesji przedsiębiorstw. NIK oceniła m.in. działania Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii zmierzające do uregulowania sukcesji firm.

25 lipca 2018 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Ustawa ta ma na celu zapewnienie przedsiębiorcom będącym osobami fizycznymi warunków prawnych do zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci, przy uwzględnieniu, że przedsiębiorstwo należy postrzegać jako dobro prawne, mające nie tylko wartość majątkową i gospodarczą, ale także społeczną. Większość przepisów tej ustawy wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia (tj. publikacji w Dzienniku Ustaw).

Sukcesja to przejście praw i obowiązków na następcę prawnego, co w praktyce oznacza zachowanie ciągłości funkcjonowania firmy, mimo zmiany pokoleniowej. Przeprowadzenie wynikającej stąd zmiany w zarządzaniu przedsiębiorstwem jest dla założyciela firmy poważnym wyzwaniem, do czego warto przygotować się odpowiednio wcześnie. Na sukcesję najlepiej spojrzeć jak na proces nieunikniony oraz konieczny. Jeżeli jest dobrze zaplanowany i przygotowany, pozwoli na umocnienie przedsiębiorstwa.

Śmierć przedsiębiorcy, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, skutkuje tym, że jego firma formalnie „umiera” razem z nim. Ministerstwo Rozwoju chce, żeby w takim przypadku przedsiębiorstwo mogła kontynuować działalność, z pożytkiem dla spadkobierców zmarłego i krajowej gospodarki. Ma to umożliwić ustawa o sukcesji, której projekt jest opiniowany. Nowe przepisy wprowadzą zwolnienia od podatku spadkowego i funkcję zarządcy sukcesyjnego, którego zadaniem będzie dalej poprowadzić firmę. Pewnym utrudnieniem mogą być potencjalne konflikty między spadkobiercami.

Z dniem 1 stycznia 2018 r. planowane jest wejście w życie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Wprowadzenie instytucji zarządu sukcesyjnego ma na celu ułatwienie kontynuacji działalności gospodarczej przedsiębiorstwa zmarłego przedsiębiorcy.

Z dniem 1 stycznia 2018 r. planowane jest wejście w życie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Celem projektowanej ustawy jest stworzenie ram prawnych dla płynnej kontynuacji działalności wykonywanej przez zmarłego przedsiębiorcę – osobę fizyczną w okresie przejściowym, tj. od śmierci przedsiębiorcy, a dokładnie od momentu otwarcia spadku do czasu ustalenia następców prawnych przedsiębiorcy i rozstrzygnięcia o dalszych „losach” przedsiębiorstwa.

W projekcie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, przygotowanym przez Ministra Rozwoju i Finansów, przewidziane są nowe regulacje (także w zakresie ustawy o VAT) dotyczące przedsiębiorstwa w spadku jako podatnika VAT. Zmiany te porządkują regulacje związane z rejestracją podmiotu w sytuacji powstania przedsiębiorstwa w spadku i gwarantują – przy spełnieniu obowiązków informacyjnych – zachowanie prawa do kontynuacji prowadzenia działalności gospodarczej spadkodawcy i jego podmiotowości prawnopodatkowej. Wejście w życie tych zmian planowane jest na 1 stycznia 2018 r.

W projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej Minister Rozwoju i Finansów przewiduje zmiany w zakresie utrzymania w mocy wpisu do rejestru działalności regulowanej oraz ujawnienia informacji o zarządcy sukcesyjnym w CEIDG. Analizowane propozycje mają na celu zapewnienia prawidłowości i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Wejście w życie całości aktu planowane jest na 1 stycznia 2018 r.

Minister Rozwoju i Finansów w swoim projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej przewiduje m.in. zmiany w zakresie prawa administracyjnego materialnego i procesowego. Jedną z propozycji jest wprowadzenie zasady utrzymania w mocy decyzji administracyjnych po śmierci zmarłego przedsiębiorcy. Zasadę tę wprowadzić ma od 1 stycznia 2018 roku art. 30 ustawy o zarządzie sukcesyjnym, który ma stanowić lex specialis do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Celem projektowanej ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która ma wejść w życie 1 stycznia 2018 roku, jest wprowadzenie możliwości dziedziczenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Takie rozwiązanie jest obce polskiemu systemowi prawnemu, a brak regulacji umożliwiających dziedziczenie jednoosobowych działalności gospodarczych przysparzał spadkobiercom wiele problemów.

W projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem w spadku pojawiają się nowe rozwiązania w zakresie ustawy rachunkowości, które ułatwiają kontynuację prowadzenia firmy po śmierci przedsiębiorcy. Pojawi się np. możliwość niezamykania ksiąg rachunkowych w przypadku kontynuowania działalności gospodarczej prowadzonej przy użyciu przedsiębiorstwa osoby fizycznej po jej śmierci. Ustawa o zarządzie sukcesyjnym, jak również wynikające z niej zmiany w ustawie o rachunkowości mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r.

Minister Rozwoju Finansów przedstawił projekt nowej ustawy kompleksowo regulującej zasady sukcesji przedsiębiorstw osób fizycznych. Ustawa ta ma m.in. objąć zwolnieniem z podatku od spadków w zakresie nabycia przedsiębiorstwa także osoby spoza najbliższej rodziny, które będą kontynuować prowadzenie odziedziczonego (lub nabytego w drodze zapisu windykacyjnego) przedsiębiorstwa zmarłej osoby fizycznej. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2018 roku.

W przygotowanym przez Ministra Rozwoju i Finansów projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej znajdują się przepisy zmieniające kodeks pracy, przewidujące kontynuację zawartych stosunków pracy po śmierci przedsiębiorcy-pracodawcy. Cała ustawa o zarządzie sukcesyjnym, jak również zmiany w kodeksie pracy mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r.

Minister Rozwoju i Finansów przygotował projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, której wejście w życie jest planowane na pierwszy kwartał 2018 r. Zdaniem wicepremiera Mateusza Morawieckiego ustawa ta zwiększa szanse na to, że polskie firmy będą budowane przez pokolenia, powiększając swą wartość i gospodarczy potencjał. Ustawa zawiera też zwolnienie z podatku od spadków nabycia firmy przez osoby, które będą ją prowadziły, niezależnie od pokrewieństwa.

Dziedziczenie przedsiębiorstwa

Dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej – co dalej po śmierci przedsiębiorcy

Dziedziczenie firmy bez podatku od spadków

Sukcesja firm - wyniki kontroli NIK

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej podpisana przez Prezydenta

Jak przeprowadzić proces sukcesji przedsiębiorstwa?

Kontynuacja działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy

Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej – nowa instytucja prawna od 2018 roku

Przedsiębiorstwo w spadku – działalność gospodarcza po śmierci przedsiębiorcy

Przedsiębiorstwo w spadku jako podatnik VAT

Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem – rejestr działalności regulowanej i CEIDG

Sukcesja przedsiębiorstwa - utrzymanie w mocy decyzji administracyjnych

Dziedziczenie przedsiębiorstw od 2018 roku

Sukcesja przedsiębiorstw osób fizycznych - zmiany w ustawie o rachunkowości od 2018 roku

Nabycie w spadku przedsiębiorstwa osoby fizycznej bez podatku - od 2018 roku dla wszystkich spadkobierców

Kontynuacja umów o pracę po śmierci przedsiębiorcy od 2018 roku

Sukcesja przedsiębiorstwa osoby fizycznej - zmiany od 2018 roku