Dyscyplina finansów publicznych

Zakres odpowiedzialności pracownika, któremu powierzono obowiązki głównego księgowego w jednostce sektora finansów publicznych, został określony zapisami ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp) oraz ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej: uondfp). W artykule autor przedstawia najważniejsze obowiązki głównego księgowego, których niewypełnienie może prowadzić do poniesienia odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych, ale także odpowiedzialności karnej.

Przepisy wprowadzone w związku z epidemią COVID-19 zwalniają z odpowiedzialności karnej lub cywilnej za zaniechania lub działania, które w normalnej sytuacji stanowią naruszenie przepisów. Dotyczy to także przepisów o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, o zamówieniach publicznych oraz przepisów Kodeksu spółek handlowych.

Obszar odpowiedzialności za gospodarkę finansową jednostek sektora finansów publicznych został szczegółowo uregulowany w przepisach prawa. Zgodnie z art. 54 uofp, kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki. Jednocześnie dla specyficznych przypadków, takich jak likwidacja jednostki budżetowej, nie ma szczegółowych uregulowań prawnych. Praktyka działania jednostek pokazuje, że dużą rolę w pracach z tym związanych odgrywają nie tyle kierownicy jednostek, co osoby, którym powierzono obowiązki głównego księgowego.

Zamawiający opracowując dokumentację postępowania obowiązany jest m.in. do określenia przedmiotu zamówienia jak również dokonania jego opisu. Powyższe jest niczym innym jak wskazaniem, w tym w szczególności potencjalnym wykonawcom, kategorii towarów lub usług jakie zamawiający chce nabyć. Przykładem przedmiotu zamówienia może być np. odbiór odpadów komunalnych od mieszkańców gminy, któremu współtowarzyszyć mogą świadczenia powiązane np. przeprowadzenie działań edukacyjnych lub konkursów dotyczących segregacji odpadów. W praktyce pojawia się pytanie czy nieuwzględnienie, pomimo istnienia po stronie zamawiającego takiego zamiaru, świadczenia dodatkowego w dokumentacji zamówienia może stanowić podstawę do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.

Wiodącą oraz utrwaloną regułą dotyczącą umów w sprawie zamówień publicznych jest względny zakaz ich modyfikacji, implikujący normatywne ustanowienie przesłanek dozwalających na zmianę kontraktu. Pomimo stałości wskazanej reguły jej uszczegółowiona treść doznawała przemian, w szczególności w wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmienia ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1020) (1).

W gminie pominięto zasadę pisemności w zamówieniach publicznych (m.in. ustalono wartość szacunkową telefonicznie, w innej sprawie przyjęto pełnomocnictwo – po wezwaniu wykonawcy – wystawione z datą po terminie składania ofert; przyjęto argument wykonawcy, że złożenie pełnomocnictwa miało charakter tylko dowodowy, bo i tak wcześniej było udzielone). Czy takie przypadki mogą zostać zakwestionowane przez regionalną izbę obrachunkową?

Podmiotami uprawnionymi do utworzenia instytucji gospodarki budżetowej nie są jednostki samorządu terytorialnego. Tym samym jednostki samorządu terytorialnego nie są upoważnione do odstąpienia od stosowania ustawy Pzp na podstawie art. 4 pkt 13 ustawy Pzp. - taki jest wniosek po kontrol Prezesa UZP.

Pracuję w dziale księgowości w urzędzie gminy. Niestety wskutek przeoczenia musieliśmy zapłacić za kilka faktur nie tylko kwoty główne, lecz także odsetki. Były to kwoty rzędu kilkudziesięciu złotych, jedna kwota odsetek wyniosła 320 zł, w sumie nie przekroczyły 500 zł za cały rok. Czy stanowi to naruszenie dyscypliny finansów publicznych?

Zamknięcie ksiąg rachunkowych powinno zostać przeprowadzone w taki sposób, aby przygotowane sprawozdanie finansowe przedstawiało w sposób jasny, czytelny i rzetelny sytuację finansowo-majątkową jednostki. Jakie błędy towarzyszą zamknięciu roku w jednostkach sektora finansów publicznych?

Nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych działanie lub zaniechanie określone w przepisach art. 5–16 ustawy o dyscyplinie finansów publicznych, którego przedmiotem są środki finansowe w wysokości nieprzekraczającej jednorazowo, a w przypadku więcej niż jednego działania lub zaniechania łącznie w roku budżetowym, kwoty minimalnej.