BHP, Kodeks pracy

Prawo pracy to przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych, które określają przede wszystkim prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Jako pracownik lub pracodawca musisz znać 14 podstawowych zasad prawa pracy uregulowanych w Kodeksie pracy. Oto lista.

To prawdziwa rewolucja w ustalaniu stażu pracy. Na zmienionych przepisach kodeksu pracy skorzystają przede wszystkim osoby, które zarobkują na podstawie umów innych niź kodeksowe umowy o pracę. Urlopy, premie, nagrody. Co ważne ta zmiana w kodeksie pracy nastąpi najszybciej, jako pierwsza, wyprzedzając czterodniowy tydzień pracy i 35-dniowe urlopy.

W 2023 roku były dwie duże nowelizacje kodeksu pracy. W 2024 roku doczekamy się jeszcze większej reolucji - pojawi się całkiem nowy kodeks pracy? Osiem lat temu gdy rządy przejęło PiS szykowała się prawdziwa rewolucja w Kodeksie pracy. Ostatecznie jednak do niej nie doszło, bo rząd przestraszył się negatywnych ocen ze strony zwłaszcza pracowników. Nowy rząd koalicyjny chce rozpocząć swoją karierę także od fundamentalnych zmian w prawie pracy. Będzie nowy kodeks pracy czy tylko rewolucja w aktualnym kodeksie pracy?

Staż pracy, to źródło konfliktów w firmach. Pracownik ma 6 lat stażu pracy i zarabia miesięcznie 1000 zł mniej od starszego pracownika (15 lat stażu). Ale obaj wykonują te same czynności. Jest tu dyskryminacja, czy nie? Albo odwrotna sytuacja. Pracownik ma staż pracy o np. 8 lat więcej od kolegów (na tym samym stanowisku pracy). Ale zarabia tyle samo co oni. Co zrobi sąd z pozwami pracowników domagających się wyrównania pensji?

Oprócz dyskusji nad skróceniem czasu pracy zgłoszony jest przez związki zawodowe postulat wydłużenia urlopów wypoczynkowych. Takie zmiany w kodeksie pracy są wskazana e z kilku powodów. Raz, że sam wymiar urlopu w kodeksie pracy nie zmienił się od pół wieku. Dwa, że Polacy są zapracowani, na czym cierpią i rodziny, i gospodarka.

Ważne zmiany w Kodeksie pracy wejdą w życie w 2025 roku. Pracodawcy zostaną obciążeni nowymi obowiązkami. Umowy cywilnoprawne będą wliczane do stażu pracy. Przepisy o układach zbiorowych pracy znajdą się w osobnej ustawie. Wzrośnie wiele świadczeń przysługujących pracownikom. Zmiany w prawie pracy obejmują szeroki zakres zagadnień - od praw pracowniczych po mechanizmy wsparcia dla przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne i starsze.

Projektowana ustawa o minimalnym wynagrodzeniu zmienia zasady określania wysokości wynagrodzenia zasadniczego pracownika. Nowe przepisy zwiększą także sankcje grożące pracodawcy za łamanie praw pracowniczych, w tym dotyczących wynagrodzenia. Projekt ustawy zakłada, że przepisy o ustalaniu wynagrodzenia pracownika wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.

Od 17 listopada 2023 r. (lub odpowiednio – od 17 maja 2024 r.) praca wyłącznie przed laptopem, bez dodatkowego wyposażenia w postaci m.in. monitora ekranowego (lub podstawki zapewniającej ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika) jest już niezgodna z zasadami BHP. Wielu pracowników nadal pracuje jednak, przez cały dzień, wyłącznie na laptopach, co świadczy o niskiej świadomości (zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców) w zakresie obowiązywania ww. wymogu. 

Temperatura w pomieszczeniach pracy powinna być dostosowana do charakteru pracy wykonywanej przez pracowników, a konkretnie do rodzaju metod i do wysiłku fizycznego przeznaczonego do jej wykonania. Warto o to zadbać, bowiem z powodu chłodu pracownik może odmówić wykonywania pracy, a pracodawca ponieść karę za nieodpowiednią temperaturę w pomieszczeniach pracy.

Letni sezon urlopowy dobiega końca, następna fala urlopowych wypoczynkowych nadejdzie zimą. A gdyby tak mieć dwa długie urlopy w roku, a wymiar czyli to, ile w sumie należy się na wypoczynek, był niezależny od stażu pracy? Tak postulują związkowcy, ale czy 35 dni urlopu wypoczynkowego w roku dla każdego to realna opcja w kodeksie pracy.

W dniu 11 lipca 2024 r. opublikowano zapowiadany wcześniej projekt nowelizacji kodeksu pracy dotyczący stażu pracy. Jeżeli te przepisy wejdą w życie, to okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do tzw. zakładowego stażu pracy. Ponadto do stażu pracy (okresu zatrudnienia) będzie wliczany okres prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, wykonywania wolnego zawodu, bycia wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej i inne przypadki. Zmiany te mają wejść w życie od 2026 roku.

Podczas posiedzenia Sejmu, które odbyło się w dniu 12 września 2024 r., posłowie obradowali na temat zmian kodeksu pracy nad którymi pracuje MRPiPS i które zakładają, że do stażu pracy, od którego zależy szereg uprawnień pracowniczych (m.in. prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego), mają zostać zaliczone m.in. okresy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych oraz wykonywania własnej działalności gospodarczej. Zmiany będą miały wpływ na uprawnienia pracownicze blisko 5 mln Polaków.

Zmienią się przepisy dotyczące zasad obliczania okresu zatrudnienia. Pracownicy zyskają dłuższe okresy wypowiedzenia, dłuższe urlopy wypoczynkowe czy prawo do wyższych odpraw. Wszystko to dzięki propozycji wliczania do stażu pracy m.in. okresów świadczenia pracy na podstawie umów zlecenia czy prowadzenia działalności gospodarczej. Zakłada się, że projektowane zmiany zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu pracy. Zmiana przepisów będzie dotyczyć wydłużenia listy okresów aktywności zawodowej, które będą wliczane do stażu pracy. Projekt ustawy jest obecnie w uzgodnieniach międzyresortowych i opiniowaniu.

Gdy trwała zażarta dyskusja o skróconym czasie pracy: czy lepszy jest czterodniowy tydzień czy tydzień w dotychczasowym wymiarze, ale o krótszych dniówkach, by było 35 godzin, pojawił się projekt 35-dniowego urlopu wypoczynkowego. Czy w kodeksie pracy powinien pojawić się urlop wypoczynkowy w wymiarze 35 dni w roku. Jednakowy dla wszystkich, zamiast obecnych 20 lub 26 dni.

Jak skorzystać z urlopu opiekuńczego? Kto może z niego skorzystać? Na jakich zasadach przysługuje? Ile dni w ramach urlopu opiekuńczego można wykorzystać? Kiedy złożyć wniosek i co powinno znaleźć się we wniosku o udzielenie urlopu opiekuńczego?

To będzie istotna dla wielu osób zmiana kodeksu pracy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce dodać do kodeksu pracy nowy przepis, zgodnie z którym do stażu pracy będzie się liczyły m.in. okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia i prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej. Projekt nowelizacji ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i wpłynąć do Sejmu w III kwartale 2024 r. 

W dniu 18 października 2023 r., po ponad dwóch dekadach, zaktualizowano przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy użyciu monitorów ekranowych, ustanowione przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej jeszcze w 1998 roku. Do 17 maja 2024 r. pracodawcy musieli dostosować istniejące stanowiska pracy z monitorami ekranowymi w sposób odpowiadający nowoczesnym wymogom. Natomiast wszystkie stanowiska, które zostały stworzone po 18 października 2023 r. muszą odpowiadać nowym standardom już od momentu powstania.

Trwają prace nad wprowadzeniem najkorzystniejszego rozwiązania w zakresie skrócenia tygodnia pracy. I choć niewiadomych jest wiele, to jednak jest już pewne, że zmiany nas nie ominą. Wielu z nas trudno to sobie wyobrazić, szczególnie gdy chodzi o takie sfery naszego życia, jak służba zdrowia.

Kto wie, w jakiej odległości od stanowiska pracy obowiązkowo musi być umieszczona gaśnica lub gdzie powinny być zlokalizowane hydranty. Znajomość tych przepisów jest bagatelizowana, a wracająca fala upałów niesie zwiększone ryzyko pożarów i nowe zagrożenia dla życia, zdrowia i majątku.

Teraz, gdy rząd potwierdził, że pracuje nad zmianami w kodeksie pracy, które skrócą czas pracy, związki zawodowe wnioskują o urlop 35-dniowy. Czy takie dwie rewolucje naraz są możliwe. Czterodniowy tydzień pracy i 35 dni urlopu, to, poza krótszym czasem pracy na bieżąco, w sumie wyjęte z rocznego wymiaru czasu pracy dwa miesiące. Czy to realne?

W przestrzeni medialnej trwa debata nad skróceniem tygodnia pracy do czterech dni w tygodniu. Resort rodziny analizuje możliwość skrócenia czasu pracy do 4 dni, bądź 35 godzin. Przy tej okazji warto przypomnieć, że kodeks pracy umożliwia taką pracę.

O mobbingu mówi i pisze się wiele. Ale nie każdy wie, czym mobbing faktycznie jest i jak odróżnić mobbing od dyskryminacji, molestowania czy stalkingu, a także jednorazowego naruszenia dóbr osobistych. Mobberami wobec pracownika mogą być pracodawca lub inni pracownicy, w tym jego przełożeni, choć również przełożony może doznawać mobbingu ze strony podwładnych. Jaka ochrona przysługuje pracownikowi w razie mobbingu i jak powinien zachować się pracodawca? Wyjaśniamy te kwestie.

Wiele uprawnień pracowniczych uzależnionych jest od stażu pracy. Od stażu pracy zależy np. wymiar urlopu wypoczynkowego czy okres wypowiedzenia umowy o pracę. Projekt nowelizacji Kodeksu pracy zakłada zmianę sposobu obliczania stażu pracy. Zmiana ma polegać na wliczaniu do stażu pracy także innych okresów, np. zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia lub okresu prowadzenia działalności gospodarczej, znacząco wpłynie na uprawnienia pracownicze pracowników.

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy zakłada zmiany dotyczące podstawowych uprawnień pracowniczych. Do stażu pracy będzie wliczany okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą. Wpłynie to m.in. na długość okresu wypowiedzenia oraz wysokość odprawy w przypadku rozwiązania umowy o pracę.