REKLAMA
Wszystkie hasła podatkowe od A do Z
Akcyza (podatek akcyzowy) – podatek pośredni obciążający niektóre towary konsumpcyjne (np. paliwa silnikowe, alkohole, papierosy). Podatek ten płaci producent lub importer ale następnie koszt tego podatku jest przerzucany na konsumenta.
%%advert-placeholder-video%% %%advert-placeholder-1%%Amortyzacja - zasady zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wartości początkowej środków trwałych (np. maszyny, urządzenia) lub wartości niematerialnych i prawnych (np. patenty, znaki towarowe). Zasadą jest stopniowa, rozłożona w czasie amortyzacja. Wyjątkowo możliwa jest też amortyzacja jednorazowa (dotyczy środków trwałych poniżej 3,5 tys zł, małych podatników oraz podatników rozpoczynających działalność.
%%content-block%% %%advert-placeholder-2%%
Banderola - pasek papieru, oklejający opakowanie towaru, zabezpieczony przed sfałszowaniem. Stanowi dowód, że importer lub producent zapłacili za ten egzemplarz towaru podatek akcyzowy.
Biegły rewident - osoba fizyczna posiadająca uprawnienia do badania sprawozdań finansowych, wpisana na listę biegłych rewidentów, inaczej audytor.
Cena brutto – cena zawierająca podatek VAT
Cena netto – cena bez podatku VAT
Certyfikat rezydencji - zaświadczenie o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych. Wydawany jest przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania podatnika. Ma znaczenie przy rozliczaniu dochodów osiąganych przez podatników poza ich miejscem zamieszkania. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niedobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem przedstawienia przez podatnika certyfikatu rezydencji.
Centrum interesów życiowych – państwo w którym koncentruje się życie osobiste, zawodowe oraz kwestie majątkowe danego podatnika. Ustalenie tego centrum jest istotne dla określenia prawa podatkowego właściwego dla opodatkowania dochodów tego podatnika.
Decyzja podatkowa - podstawowa forma rozstrzygnięcia w postępowaniu podatkowym, np. co do wysokości podatku lub zaległości podatkowej. Wydaje ją organ podatkowy – najczęściej urząd skarbowy. Decyzja podatkowa rozstrzyga sprawę co do jej istoty (np. w kwestii oceny prawidłowości zastosowania przez podatnika prawa podatkowego) albo w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji.
Degresywna metoda amortyzacji - druga obok liniowej metoda amortyzacji. Pozwala większą część wartości początkowej środka trwałego zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w początkowym okresie użytkowania - natomiast mniejszą w kolejnych latach. Polega ona na tym, że w pierwszym roku używania środka trwałego podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest wartość początkowa. Natomiast w następnych latach wartość początkowa pomniejszona o już dokonane odpisy amortyzacyjne.
Deklaracje podatkowe - wszelkiego rodzaju informacje przekazywane organom podatkowym na ściśle określonych drukach. Chodzi o zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są podatnicy, płatnicy i inkasenci na podstawie konkretnych przepisów podatkowych.
Dochód - nadwyżka sumy przychodów z danego źródła przychodu nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Za dochód z działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodu.
Doręczenie - zasady dokonywania doręczeń (pism i dokumentów) w postępowaniu podatkowym regulują przepisy art. 144–154c Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tymi przepisami pismo uznaje się za doręczone, gdy:
• doręczenie zostało pokwitowane przez adresata
• doręczenie zostało pokwitowane przez pełnoletniego domownika, sąsiada lub dozorcę domu, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi – pod nieobecność adresata
• podatnik nie podejmie pisma na poczcie w ciągu 14 dni – z upływem ostatniego dnia tego okresu
• podany przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej adres jej siedziby nie istnieje lub jest niezgodny z odpowiednim rejestrem i nie można ustalić miejsca prowadzenia działalności.
Jeżeli odbierający pismo nie może potwierdzić doręczenia lub uchyla się od tego, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu.
Doradca podatkowy - osoba wpisana na listę doradców podatkowych uprawniona do zawodowego udzielania porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych. Także do prowadzenia ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych, sporządzania zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielania pomocy w tym zakresie. Czynności doradztwa podatkowego mogą wykonywać także adwokaci i radcowie prawni oraz biegli rewidenci, a w pewnym zakresie również podmioty uprawnione do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Działalność gospodarcza – aktywność przedsiębiorców na rynku różnie definiowana przez przepisy.
• Według ustawy o swobodzie działalności gospodarczej to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
• Według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzoną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w dalszej części tej ustawy.
• Według ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody Również wówczas, gdy dana czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.
E-deklaracja - deklaracja podatkowa sporządzana w wersji elektronicznej i przekazywana urzędowi przez Internet, opatrzona podpisem elektronicznym.
Egzekucja podatkowa – określone przepisami zasady egzekwowania zaległych podatków. Przeprowadzają ją naczelnicy urzędów skarbowych.
Faktura VAT – ściśle określony przez przepisy dokument potwierdzający dokonanie sprzedaży towarów lub wykonania usługi.
Fiskus – potoczne, zbiorcze określenie organów państwowych zajmujących się kwestiami podatkowymi (czyli przede wszystkim Minister Finansów, urzędy i izby skarbowe, urzędy kontroli skarbowej).
Grzywna – kara pieniężna za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe wymierzana przez sąd w postępowaniu karnym skarbowym na podstawie kodeksu karnego skarbowego. Wymierzając karę grzywny sąd bierze pod uwagę stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe.
Interpretacja podatkowa – ustalenie znaczenia niejednoznacznego przepisu podatkowego przez Ministra Finansów. Ordynacja podatkowa rozróżnia interpretacje ogólne (wydawane w celu ujednolicenia stosowania prawa podatkowego przez organy podległe MF) oraz interpretacje indywidualne (wydawane na wniosek konkretnego podatnika i w pewien sposób chroniące tego podatnika).
Karta podatkowa – forma opodatkowania dochodów niektórych osób fizycznych z działalności gospodarczej. Podatek ustalany jest tu kwotowo a nie procentowo.
Kasa fiskalna (rejestrująca) – urządzenie rejestrujące sprzedaż detaliczną i naliczające podatek VAT od tych transakcji. Kasa fiskalna musi spełniać szereg warunków technicznych określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów.
Kontrola podatkowa - kontrola dokonywana z urzędu przez organy podatkowe pierwszej instancji u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrolę podatkową może przeprowadzić także Minister Finansów w zakresie stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi.
Kontrola skarbowa - kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wypłacania podatków. Kontrolę skarbową prowadzą urzędy kontroli skarbowej przez swych inspektorów.
Koszty uzyskania przychodu – wydatki podatnika ponoszone w celu uzyskania przychodu, które ustawa podatkowa pozwala odjąć od przychodów ustalając dochód przed opodatkowaniem.
Leasing - odpłatne użytkowanie maszyn lub urządzeń z prawem ich wykupu po upływie pewnego czasu.
Liniowa metoda amortyzacji – zasadnicza metoda amortyzacji. W jej wyniku środek trwały lub wartość niematerialna lub prawna są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w równych ratach (miesięcznych, kwartalnych lub jednorazowej rocznej) podczas całego okresu amortyzacji.
Metoda proporcjonalnego odliczenia – jedna z dwóch zasadniczych metod unikania podwójnego opodatkowania. Polega na tym, że zagraniczny podatek uiszczony już za granicą jest zaliczany proporcjonalnie na poczet podatku polskiego, obliczonego od całości dochodów. Zaliczany jest w takiej proporcji, w jakiej zagraniczny dochód pozostaje w stosunku do całości dochodu danego podatnika.
Metoda wyłączenia z progresją – jedna z dwóch zasadniczych metod unikania podwójnego opodatkowania. Polega na tym, że dochód polskiego podatnika z tytułu pracy wykonywanej np. w Irlandii i tam opodatkowany zgodnie z miejscowym prawem podatkowym będzie już zwolniony od opodatkowania w Polsce. Jeżeli polski podatnik uzyskał ponadto jeszcze dochody w Polsce to dochód „irlandzki” trzeba uwzględnić obliczając tzw. stopę podatkową, stosowaną do „polskiego” dochodu tej osoby.
Moment powstania obowiązku podatkowego – data powstania po stronie podatnika obowiązku uiszczenia podatku. To np. data wypłaty wynagrodzenia, data sprzedaży samochodu, data otrzymania darowizny lub spadku.
Naczelny Sąd Administracyjny - sąd, który sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej (w tym podatkowej). Naczelny Sąd Administracyjny:
• rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych,
• podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowo-administracyjnej,
• rozstrzyga spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej,
• rozpoznaje inne sprawy należące do jego właściwości na mocy odrębnych ustaw,
• rozpoznaje skargi na bezczynność organów administracji.
Nadpłata podatku – wpłacenie lub pobranie przez płatnika podatku w wysokości wyższej niż należna. Nadpłata podlega zaliczeniu na ewentualne zaległości podatkowe. W innych przypadkach podlega zwrotowi albo zaliczeniu na poczet bieżących podatków na zasadach określonych w ordynacji podatkowej.
Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) - niepowtarzalny i jedyny dla danego podatnika numer dla celów podatkowych. Nadawany jest na cały okres bytu danego podmiotu lub na całe życie. Podatnicy mają obowiązek podawania NIP na wszelkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych.
Obowiązek podatkowy – wynikająca wyłącznie z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.
Odliczenia podatkowe –ulgi podatkowe i inne uprawnienia przewidziane dla podatników, określone w ustawach podatkowych, polegające najczęściej na legalnym obniżeniu podatku lub podstawy opodatkowania.
Odsetki od zaległości podatkowych– odsetki naliczane za zwłokę (zawinione opóźnienie) w zapłacie podatku. Stawka tych odsetek wynosi 200 % aktualnej podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP.
Opłaty lokalne- opłaty, których zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek określa rada gminy w drodze uchwały. Wysokość stawek nie może przekroczyć wartości określonych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Do opłat lokalnych należą: opłata miejscowa, o. administracyjna, o. targowa, o. od posiadania psów.
Opłata skarbowa- forma zapłaty za czynności organów administracji publicznej, podejmowane w indywidualnych sprawach. Chodzi tu o czynności urzędowe, wydanie zaświadczeń, zezwoleń oraz niektórych dokumentów. Opłatę skarbową uiszcza się również w przypadku składania w urzędzie lub sądzie pełnomocnictwa lub prokury.
Ordynacja podatkowa– zasadnicza ustawa dotycząca ogólnego prawa podatkowego. Dotyczy przede wszystkim zobowiązań podatkowych, informacji podatkowych, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej i czynności sprawdzających. Stosuje się ją do wszystkich podatków i opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe, ponadto do spraw z zakresu opłaty skarbowej oraz opłat lokalnych.
Organy kontroli skarbowej – organy państwa właściwe w zakresie kontroli skarbowej. Są nimi: Minister Finansów; Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, dyrektor urzędu kontroli skarbowej.
Organy podatkowe - organy administracji państwowej lub samorządowej, określające wymiar podatku w drodze postępowania i pobierające podatki. Są nimi przede wszystkim urzędy skarbowe – w pierwszej instancji, zaś w drugiej – izby skarbowe. Organami podatkowymi są również naczelnicy urzędów celnych oraz dyrektorzy izb celnych. Organami podatkowymi samorządowymi są w pierwszej instancji wójt, burmistrz, prezydent miasta, w drugiej instancji – samorządowe kolegia odwoławcze. Organem podatkowym jest również Minister Finansów. Więcej na ten temat.
PCC - patrz "Podatek od czynności cywilnoprawnych"
PIT – skrót (z ang. personal income tax) oznaczający podatek dochodowy od osób fizycznych. Mianem PITy oznacza się formularze podatkowe z zakresu tego podatku (np. PIT-36, PIT-11)
Płatnik - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Podatek - publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) – podatek obrotowy pobierany od wartości niektórych (wymienionych w ustawie o pcc) czynności prawnych. Chodzi tu np. o umowę sprzedaży, umowę pożyczki, umowy spółki, ustanowienie hipoteki.
Podatek od nieruchomości – podatek od gruntów, budynków i budowli ciążący na ich właścicielach, posiadaczach lub użytkownikach wieczystych. Aktualnie obowiązuje podatek uzależniony od powierzchni danej kategorii nieruchomości. Jest to jeden z podatków lokalnych zasilających budżety gmin.
Podatek od spadków i darowizn – podatek od nabycia przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, na podstawie:
1) dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2) darowizny, polecenia darczyńcy;
3) zasiedzenia;
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Podatkowi temu podlega również:
- nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz
- nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.
Podatek od środków transportowych – Podatek obciążający właścicieli samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i autobusów. Podatek obciąża też właścicieli przyczep i naczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton - z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego. Jest to jeden z podatków lokalnych zasilających budżety gmin.
Podatek od towarów i usług – patrz: „VAT
Podatnik - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Rok podatkowy – okres rozliczeniowy i sprawozdawczy danego podatku. Najczęściej jest to rok kalendarzowy, jak np. w przypadku PIT.
Ulgi podatkowe - przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku. Ulgą nie jest prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w podatku VAT.
Urząd skarbowy - jednostka organizacyjna obsługująca naczelnika urzędu skarbowego. Urząd nie jest organem podatkowym - to miano przysługuje naczelnikowi urzędu skarbowego.
Wojewódzkie sądy administracyjne (WSA) – pierwsza instancja sądownictwa administracyjnego (drugą jest NSA). Jest 16 WSA – po jednym na każde województwo. Sądy te sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.
Kontrola ta obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:
1. decyzje administracyjne (w tym decyzje podatkowe);
2. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym (w tym w p. podatkowym), na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;
3. postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
4. inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (w tym prawa podatkowego);
5. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;
6. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;
7. akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;
8. bezczynność organów administracyjnych (w tym organów podatkowych) w przypadkach określonych w pkt 1-4.
VAT – powszechny skrót (z ang. value added tax) podatku nazwanego u nas podatkiem od towarów i usług. Jest to najpopularniejszy podatek pośredni, który cechuje się przerzucalnością na kolejne fazy obrotu. Ostatecznie ciężar VAT ponosi konsument jako końcowy nabywca towaru lub usługi obciążonej tym podatkiem.
Zobowiązanie podatkowe - wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Zwolnienia podatkowe – przewidziane ustawami podatkowymi zwolnienia od podatku niektórych kategorii podatników (zwolnienia podmiotowe) lub niektórych kategorii dochodów, przysporzeń, świadczeń lub czynności (zwolnienia przedmiotowe).
Oprac. Paweł Huczko
REKLAMA