REKLAMA
Łożyska i łożyskowanie
Istnieje wiele rodzajów łożysk, z których w samochodach mają zastosowanie tylko dwa. Są to łożyska ślizgowe i łożyska toczne.
%%advert-placeholder-video%%%%advert-placeholder-1%%Łożyskowanie przy użyciu łożysk ślizgowych stosuje się w różnych miejscach silnika i jego osprzętu, zawieszenia, a nawet samej karoserii. Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że zarówno zawiasy drzwi samochodowych jak i końcówki drążków kierowniczych oraz zwrotnice kół, a także przeguby napędowe homokinetyczne pracują w oparciu o łożyskowanie ślizgowe. Zwykle uważa się, że łożyskami ślizgowymi są wyłącznie panewki i tulejki korbowodowe.
%%content-block%%Łożyska toczne różnią się od łożysk ślizgowych tym, że pomiędzy elementem obracającym się a elementem nieruchomym znajdują się elementy toczne, znacznie zmniejszające tarcie na ich styku. Najczęściej są to gotowe elementy, złożone z pierścienia wewnętrznego, który osadza się np. na czopie wału, osi itp, oraz z pierścienia zewnętrznego, osadzonego w ściśle dopasowanym gnieździe, np. w bloku silnika, ściance obudowy urządzenia lub w panwiach. Pomiędzy pierścieniami znajdują się elementy toczne: kulki, walce, baryłki, igiełki (długie walce o niewielkiej średnicy) itp. Poruszają się one po tzw. bieżniach. Wyjątkowo bieżnie stanowią monolit z czopem wału lub osią oraz gniazdem i wówczas umieszcza się pomiędzy nimi elementy toczne, najczęściej zamknięte w specjalnym koszyczku, zapobiegającym ich rozsypaniu się i utrzymującym pomiędzy nimi jednakowe odległości.
Odwiedź nasz serwis Eksploatacja auta
%%advert-placeholder-2%%Ze względu na kierunek sił, przenoszonych przez łożyska, dzielą się one na poprzeczne, skośne i wzdłużne (oporowe). W niektórych łożyskach, pierścień zewnętrzny może się wychylać w niewielkim zakresie w stosunku do pierścienia wewnętrznego. Takie łożyska nazywamy wahliwymi. Z uwagi na ilość rzędów elementów tocznych łożyska dzielą się na jednorzędowe i wielorzędowe.
%%content-videotarget%%Główną zaletą łożysk tocznych są ich niewielkie opory toczenia, znacznie mniejsze, niż w przypadku łożysk ślizgowych. Zasadniczą wadą jest ich mała nośność, wynikająca z niewielkiej powierzchni, jaką ich elementy toczne stykają się z bieżniami. Dlatego nie stosuje się ich w miejscach, gdzie występują duże i bardzo duże obciążenia, szczególnie przy niewielkich prędkościach obrotowych, np. na styku korbowód – wał korbowy lub korbowód – sworzeń tłoka. W tych miejscach stosuje się je niemal wyłącznie w silnikach dwusuwowych, w których olej smarujący nie jest dostarczany pod ciśnieniem do elementów trących, oraz w niektórych silnikach czterosuwowych, przeznaczonych do testów. Łożyska toczne są bardziej hałaśliwe od łożysk ślizgowych oraz są od nich droższe. Ich trwałość, przy zapewnieniu dobrego smarowania, często nie przekracza 10 000 godzin pracy.
Zobacz też: Układ smarowania silnika
REKLAMA