Zasiłek wyrównawczy to świadczenie pieniężne, którego celem jest rekompensata pracownikowi jego miesięcznego wynagrodzenia. Jeżeli konieczność poddania się rehabilitacji spowodowana jest chorobą zawodową lub wypadkiem przy pracy, zasiłek wyrównawczy wypłacany jest z ubezpieczenia wypadkowego, natomiast – w pozostałych przypadkach, świadczenie to wypłacane jest z ubezpieczenia chorobowego. Wszystko wskazuje na to, że w 2019 r. zasady przyznawania zasiłku wyrównawczego się nie zmienią.
REDAKCJA POLECA: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Komu przysługuje zasiłek wyrównawczy?
Zgodnie z art. 23 tej ustawy zasiłek wyrównawczy przysługuje wyłącznie osobie ubezpieczonej będącej pracownikiem ze zmniejszoną sprawnością do pracy, której wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy.
Mówiąc o osobie będącej pracownikiem, należy mieć na myśli osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę. W kontekście prawa do zasiłku pracownikiem nie będzie osoba zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia).
Prawo do zasiłku wyrównawczego powstaje w dniu, w którym pracownik podjął rehabilitację. Zasiłek wyrównawczy przysługuje przez okres rehabilitacji zawodowej, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące.
Ile wynosi zasiłek wyrównawczy w 2019 r.?
Zasiłek wyrównawczy przyznawany jest w wysokości stanowiącej różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających rehabilitację a wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym podczas pracy z obniżonym wynagrodzeniem.
Jeżeli pracownik przepracował tylko część miesiąca wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, zasiłek wyrównawczy za ten miesiąc przysługuje w wysokości różnicy między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem, zmniejszonym o 1/30 za każdy dzień tej nieobecności, a wynagrodzeniem osiągniętym w tym miesiącu.
Omawiany zasiłek jest wypłacany przez pracodawcę (płatnika składek na ubezpieczenie chorobowe), jeżeli zgłosił on do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. W innym wypadku zasiłek wyrównawczy wypłaca ZUS.
Jak uzyskać zasiłek wyrównawczy?
Aby otrzymać zasiłek wyrównawczy należy złożyć wniosek o przyznanie tego zasiłku – wniosek taki składamy do pracodawcy (jeżeli jest on płatnikiem składek) albo do jednostki ZUS właściwej ze względu na siedzibę pracodawcy. Do wniosku należy załączyć:
- orzeczenie lekarza orzecznika ZUS albo lekarza wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy o potrzebie poddania się rehabilitacji zawodowej,
- zaświadczenie pracodawcy albo zakładowego lub międzyzakładowego ośrodka rehabilitacji zawodowej o okresie rehabilitacji zawodowej lub przyuczenia do określonej pracy, a także zaświadczenie o wysokości miesięcznego wynagrodzenia uzyskanego w tym czasie,
- zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3.
W sytuacji, w której zasiłek wyrównawczy pochodzi z ubezpieczenia wypadkowego, potrzebne będą również następujące dokumenty:
- protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jeżeli konieczność poddania się rehabilitacji zawodowej została spowodowana wypadkiem przy pracy,
- decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej wydana przez inspektora sanitarnego, jeżeli konieczność poddania się rehabilitacji zawodowej została spowodowana chorobą zawodową.
Zasiłek powinien zostać wypłacony w ciągu 30 dni od dnia złożenia wszystkich niezbędnych dokumentów. Od negatywnej decyzji można się odwoływać.
Komu zasiłek wyrównawczy nie przysługuje?
Możliwości ubiegania się o zasiłek wyrównawczy nie mają osoby uprawnione do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Ponadto zasiłek wyrównawczy nie przysługuje za okresy:
- niezdolności do pracy z powodu choroby,
- sprawowania opieki,
- pobierania zasiłku macierzyńskiego,
- nieobecności w pracy z innych przyczyn, za które pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia.
Prawo do zasiłku wyrównawczego ustaje:
- z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, nie później jednak niż po 24 miesiącach od dnia, w którym ubezpieczony będący pracownikiem podjął rehabilitację,
- jeżeli z uwagi na stan zdrowia ubezpieczonego będącego pracownikiem rehabilitacja zawodowa stała się niecelowa.
Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje również w przypadku, gdy:
- wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
- ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku,
- ubezpieczony, bez uzasadnionej przyczyny, odmówił poddaniu się trzeźwości albo przez swoje zachowanie uniemożliwił przeprowadzenie takiego badania.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1376 z późn. zm.)