Prawo do pochowania osoby zmarłej ma jej najbliższa pozostała rodzina, a mianowicie:
- pozostały małżonek(ka),
- krewni zstępni,
- krewni wstępni,
- krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa,
- powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.
Prawo pochowania zwłok osób wojskowych zmarłych w czynnej służbie wojskowej przysługuje właściwym organom wojskowym w myśl przepisów wojskowych. Prawo pochowania zwłok osób zasłużonych wobec Państwa i społeczeństwa przysługuje organom państwowym, instytucjom i organizacjom społecznym.
Prawo pochowania zwłok przysługuje również osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą.
Przewożenie zwłok i szczątków w granicach państwa może być dokonywane bez uzyskania zezwolenia na odległość nie więcej niż 60 kilometrów, a na obszarze gmin, na których terenie nastąpił zgon, bez względu na odległość. Natomiast w obrębie państwa na odległość dalszą, przewożenie koleją, samolotami i statkami na wszelką odległość oraz wywożenie poza granice państwa może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia właściwego inspektora sanitarnego.
Sprowadzenie zwłok albo szczątków ludzkich z obcego państwa wymaga pozwolenia, które wydaje starosta właściwy dla miejsca, w którym zwłoki albo szczątki ludzkie mają być pochowane, w porozumieniu z państwowym powiatowym inspektorem sanitarnym. Starosta występuje do właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego z wnioskiem o wydanie, w drodze postanowienia, opinii dotyczącej ich sprowadzenia. Postanowienie państwowy powiatowy inspektor sanitarny wydaje niezwłocznie.
Wydanie zezwoleń następuje na pisemny wniosek podmiotu uprawnionego do pochówku. Starosta wydaje stosowną decyzję administracyjną nie później niż w terminie 3 dni od dnia otrzymania wniosku.
Wniosek taki nie podlega opłacie i powinien zawierać następujące dane:
- nazwisko, imię lub imiona, adres zamieszkania wnioskodawcy,
- nazwisko, imię lub imiona, nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia, ostatnie miejsce zamieszkania osoby zmarłej,
- datę i miejsce zgonu,
- miejsce, z którego zwłoki lub szczątki ludzkie zostaną przewiezione,
- miejsce pochówku,
- środek transportu, którym zostaną przewiezione zwłoki albo szczątki ludzkie,
- czasem wymagana jest również informacja o tym kto ponosi koszt pochówku, np. rodzina, pracodawca (jako informacja dodatkowa),
- oświadczenie podmiotu uprawnionego do pochowania zwłok albo szczątków ludzkich, czy zgon nastąpił na skutek choroby zakaźnej wymienionej w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3a ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych.W przypadku śmierci na skutek choroby zakaźnej, wymienionej w wykazie ustalanym przez ministra właściwego do spraw zdrowia, zezwolenie na przewóz zwłok nie może być udzielone przed upływem dwóch lat od dnia zgonu. Wyjątki od tej zasady może stosować minister właściwy do spraw zdrowia, który może te uprawnienia przekazać wojewódzkim inspektorom sanitarnym.
W przypadku, gdy z wnioskiem występuje podmiot inny niż uprawniony członek rodziny - winien on dodatkowo dołączyć do wniosku dokument upoważniający go do załatwiania w imieniu uprawnionego wszelkich spraw formalno-prawnych, związanych z transportem zwłok lub szczątków ludzkich z obcego państwa.
Na sprowadzenie zwłok i szczątków, bądź popiołów powstałych w wyniku spopielenia zwłok (które przewozi się w urnie) z obcego państwa należy również uzyskać zezwolenie starosty właściwego dla miejsca, w którym zwłoki i szczątki mają być pochowane, działającego w porozumieniu z właściwym inspektorem sanitarnym. Przewóz spopielonych zwłok ludzkich może odbywać się dowolnym środkiem transportu, w sposób zapewniający poszanowanie dla tych zwłok.
Podstawa prawna:
Kodeksu postępowania administracyjnego
Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23.02.2005 r. w sprawie wydawania zezwoleń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich