Pogrzeb po COVID-19
Śmierć chorego na COVID-19 pociąga za sobą skutki w postaci odrębnych zasad pochówku ciała. Właścicielka domu pogrzebowego ocenia, że obecnie 25% pogrzebów stanowią pogrzeby covidowe. Więcej odbiorów zmarłych jest z domów niż ze szpitali. Jak wygląda organizacja pogrzebu zmarłego na koronawirusa?
Organizacja pogrzebu
Przygotowanie pogrzebu osoby, której zgon został już stwierdzony przez lekarza, należy rozpocząć od skontaktowania się z zakładem pogrzebowym. Karta zgonu wystawiona przez lekarza i dowód osobisty zmarłego to podstawa do uzyskania aktu zgonu z Urzędu Stanu Cywilnego. Pracownicy zakładu pogrzebowego zabiorą zwłoki i przewiozą je do kostnicy lub chłodni. Następnie należy uzgodnić z zakładem pogrzebowym szczegóły pogrzebu i ustalić msze pogrzebową z księdzem w kościele. Należy również wybrać cmentarz, na którym spocznie ciało osoby zmarłej.
Pogrzebowe obostrzenia
Przede wszystkim zaleca się skremowanie ciała nieboszczyka. Jeśli rodzina się nie zgadza, ciało składane jest do trumny. Wówczas w czasie pogrzebu nie ma możliwości otwierania trumny. Przed złożeniem ciała do trumny wkłada się je w 2 worki. Nieboszczyk jest nieubrany. Następuje dezynfekcja i trumna zamykana jest na wkręty.
Czy można zobaczyć zwłoki osoby zmarłej na COVID w szpitalu?
W czasie pandemii dodano § 5a-§ 5c do Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi. Zgodnie z tymi zasadami przy zwłokach osób zmarłych na chorobę wywołaną wirusem SARS-CoV-2 należy zachować szczególne środki ostrożności, unikać ubierania zwłok do pochówku, a także ich okazywania. Należy jednak zwrócić uwagę, że nie jest to zakaz okazywania, a raczej zalecenie. Do Rzecznika Praw Obywatelskich napływają skargi bliskich osób zmarłych na koronawirusa, którzy nie mogli się z nimi pożegnać. W związku z powyższym RPO zwraca uwagę na brak zakazu okazania zwłok i potrzebę wprowadzenia chociażby namiastki standardowej identyfikacji ciała tak, aby rodzina miała pewność, że w trumnie zostało złożone ciało właściwej osoby. Skarżący proponowali zrobienie zdjęcia zmarłej osoby przed zamknięciem trumny, ale obecnie obowiązujące przepisy na to nie zezwalają. Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia: " [...] Natomiast przepisy ww. rozporządzenia nie zakazują wprost okazywania zwłok zmarłego na chorobę COVID-19 członkom rodziny. Unikanie ubierania zwłok do pochówku oraz okazywania zwłok, przede wszystkim z uwagi na konieczność zachowania bezpieczeństwa sanitarnego, jest działaniem przeciwepidemicznym i zapobiegawczym mającym na celu przecięcie dróg szerzenia się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej ww. wirusem. Zatem należy mieć na uwadze okoliczności wynikające z aktualnego reżimu epidemiologicznego."
Ile osób może być na pogrzebie?
Zgodnie z reżimem sanitarnym, w kościele na pogrzebie obowiązuje limit 1 osoby na 15 m2. Osoby obecne podczas pożegnania zobowiązane są do zachowania dystansu co najmniej 1,5 m.
Co istotne, podobne ograniczenia nie obowiązują podczas złożenia trumny z ciałem zmarłego do grobu na cmentarzu. Przy pochówku może uczestniczyć dowolna liczba osób.
Koszty związane z pochówkiem
Koszty pochówku po stronie najbliższych osoby zmarłej zależą od zakładu pogrzebowego. Każdy zakład ma inne stawki. Koszt pogrzebu osoby zmarłej na COVID-19 nie powinien być wyższy ponieważ odchodzi koszt ubierania ciała. Natomiast właściciele zakładów pogrzebowych muszą zapłacić więcej swoim pracownikom za pracę w zagrożeniu zakażeniem koronawirusem. Budżet pozostaje więc niezmieniony.
Zasiłek pogrzebowy
Zasiłek pogrzebowy w 2021 r. wynosi 4000 zł. Jest to kwota, która ma pokryć koszty pogrzebu. Ze statystyk ZUS wynika, że liczba wypłacanych zasiłków pogrzebowych w czasie pandemii wzrosła. Wysokość zasiłku jest stała. Nie ma znaczenia czy osoba zmarła była chora na COVID-19, czy nie. Aby otrzymać zasiłek, należy złożyć wniosek do ZUS na formularzy Z-12. Termin na dokonanie tej czynności to 12 miesięcy od dnia śmierci.
Kto może otrzymać zasiłek pogrzebowy? Więcej informacji znajduje się w artykule: Zasiłek pogrzebowy 2021 – ile wynosi?
Pandemia a wzrost liczby zgonów
Z danych GUS wynika, że w czasie pandemii wzrosła liczba zgonów. Dla przykładu w 13 tygodniu roku (przełom marca i kwietnia) 2018 było 8689 zgonów, w tym samym okresie 2019 r. było 7795 zgonów, w 2020 r. - 8148 zgonów (początek pandemii), a w 2021 r. - 13099 i statystyka z 13 tygodnia 2021 r. jest jeszcze niekompletna. To prawie 2 razy więcej zgonów niż w tym samym czasie przed pandemią w 2019 r. W 2020 r. znacząco liczba zgonów wzrosła w 41/42 tygodniu roku, a więc od połowy października. Była to II fala pandemii koronawirusa. Najwyższa śmiertelność w 2020 r. przypadała na 45 tydzień roku czyli 2-8 listopada 2020 r. - 16243 osoby. Tymczasem w latach 2018-2019 w tym okresie umierało około 7600 osób.
Czy w czasie pandemii ludzie zaczęli częściej kupować miejsca na cmentarzu? Okazuje się, że na starych cmentarzach miejsca są dziedziczone, natomiast nowych nie przybywa. Tymczasem na cmentarzach komunalnych nie dokonuje się rezerwacji. Nie kupuje się już pomników.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1947)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dziennik Ustaw rok 2001 nr 153 poz. 1783)